Τα φαινόμενα που παρατηρούμε στο σύμπαν είναι πραγματικά εντυπωσιακά και κάποιες φορές τόσο ισχυρά που αλλάζουν ακόμα και τη δομή των γαλαξιών. Ποιο είναι όμως το ισχυρότερο φαινόμενο στο σύμπαν;
Η πιο εντυπωσιακή έκρηξη που μπορείτε να φανταστείτε δεν πλησιάζει ούτε κατά διάνοια, αυτά που το σύμπαν μπορεί να δημιουργήσει: Οταν αστέρες με μέγεθος 150 φορές το μέγεθος του Ηλιου μας εκρήγνυνται, παράγουν τις εντονότερες πηγές φωτός στο σύμπαν και απελευθερώνουν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα την ίδια ποσότητα ενέργειας, που ο Ηλιος μας θα παράγει σε όλη τη διάρκεια των 10 δισεκατομμυρίων χρόνων της ζωής του.
Αν το υπολογίσουμε σε πιο γήινα δεδομένα, είναι περίπου το ίδιο ποσό ενέργειας με 10 τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων δισεκατομμυρίων βόμβες μεγατόνων.
Αυτές οι εκρήξεις παράγουν δέσμες ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας, που ονομάζονται εκρήξεις ακτίνων γάμα (Gamma Ray Bursts ή GRB) και θεωρούνται από τους αστρονόμους το πιο ισχυρό πράγμα στο σύμπαν. Μάλιστα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτές οι GRB θα μπορούσαν να «σκοτώνουν» τις πιθανότητές μας να ανακαλύψουμε ζωή σε άλλους πλανήτες.
Οι πιο αισιόδοξοι επιστήμονες λένε ότι δεν είμαστε μόνοι στο σύμπαν, αλλά αν αυτό είναι αλήθεια, τότε πού είναι όλοι; Μια εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι η ζωή στο σύμπαν είναι πραγματικά σπάνια, διότι οι GRB κυριολεκτικά αποστειρώνουν το διάστημα
Οι GRB είναι μια εκπληκτική έκρηξη ακτινοβολίας που αποτελείται από δέσμες ακτινοβολίας γάμμα που διαρκούν συνήθως από δευτερόλεπτα έως μερικά λεπτά, αλλά μπορεί να διαρκέσει και για διάστημα λίγων ωρών.
Στη Γη, η ακτινοβολία γάμμα, παράγεται από τη ραδιενεργό διάσπαση στοιχείων και είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τα έμβια όντα.
Αυτές οι σούπερ-έντονες ακτίνες γάμμα και οι εκρήξεις τους δημιουργούνται από τον πιο ισχυρό τύπο αστρικής έκρηξης: την Υπερνόβα
Οι Υπερνόβα είναι μια πιο εντυπωσιακή έκδοση των γνωστών σουπερνόβα - μια τεράστια έκρηξη φωτός και ενέργειας που συμβαίνει όταν συστέλλεται ένας αστέρας μεγάλης μάζας.
Οταν συμβεί αυτό, η έκρηξη εκτοξεύει τεράστια ποσά από τις βλαβερές ακτινοβολίες γάμμα στο διάστημα σε πολύ υψηλές ταχύτητες. Αν ο πλανήτης μας είναι στο δρόμο της έκρηξης, μιλάμε για πλήρη εξαφάνιση. Γεγονότα όπως αυτά θα μπορούσαν, να οδηγήσουν στην αποστείρωση του σύμπαντος.
Αν οι άλλοι πλανήτες είναι όπως η Γη, τότε θα πάρει δισεκατομμύρια χρόνια εξέλιξης για να φτάσουμε στο σημείο στο οποίο η ζωή σε άλλους πλανήτες, είναι ευφυής και τεχνικά προηγμένη αρκετά για να οικοδομήσουν διαστημόπλοια που μπορούν να ξεφύγουν από το ηλιακό σύστημα τους και να εξερευνήσουν άλλους κόσμους.
Αν μια GRB συμβεί σε οποιοδήποτε σημείο κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της εν λόγω κοινωνίας, οι πιθανότητες επιβίωσης ζωής σε άλλους πλανήτες είναι πολύ χαμηλότερη από ό, τι νομίζουμε. Το θέμα αυτό είναι γνωστό ως το παράδοξο Fermi.
Οι GRB είναι οι λαμπρότερες πηγές φωτός στο σύμπαν και ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, οι ΗΠΑ έστειλανμια σειρά στρατιωτικών δορυφόρων που παρακολουθούσαν το διάστημα για τυχόν ενδείξεις υπολειμματικής ακτινοβολίας γάμμα από την πυρηνική δοκιμή από τους Σοβιετικούς. Οι δορυφόροι βρήκαν ακτινοβολία γάμμα, αλλά από πηγές εκατομμύρια και δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά.
Επειδή είναι τόσο φωτεινές, μπορούμε να παρατηρήσουμε GRB σε απίστευτα μακρινές αποστάσεις σε όλες τις γωνιές του σύμπαντος. Εντοπίζουμε κατά μέσο όρο μία GRB κάθε μέρα, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε γαλαξίας βιώνει μία τέτοια έκρηξη κάθε 100.000 με 1.000.000 χρόνια, το οποίο είναι σπάνιο, ακόμη και για τα διαστημικά δεδομένα.
Ο Γαλαξίας μας, ευτυχώς, δεν έχει ποτέ βιώσει ποτέ μία GRB, απ' όσο ξέρουμε. Ο πιο πιθανός υποψήφιος για μία έκρηξη GRB στο γαλαξία μας είναι περίπου 7.500 έτη φωτός μακριά σε ασφαλή απόσταση από τη Γη, αλλά αρκετά κοντά για να κάνει τη νύχτα μέρα με το φως της.