Με απόλυτα προσεκτικά βήματα προχωρούν οι εργασίες στο λόφο Καστά στην Αμφίπολη, καθώς οι αρχαιολόγοι δεν θέλουν να επηρεαστεί από τις ανασκαφές ο τύμβος και ειδικά η οροφή του ταφικού μνημείου. Γι αυτό και από τη Δευτέρα έχουν ξεκινήσει εκτεταμένα έργα αντιστήριξης και υποστύλωσης τα οποία θα ολοκληρωθούν πιθανότατα την Πέμπτη.
Τι «δείχνει» το χώμα στους αρχαιολόγους
Τα μέλη της ομάδας της Κατερίνας Περιστέρη είναι πεπεισμένα πως το χώμα που βρίσκεται μέσα στον τάφο είχε τοποθετηθεί εκεί για να αποτρέψει τυμβωρύχους να εισέλθουν στον χώρο, να προκαλέσουν φθορές και να αρπάξουν πολύτιμα αντικείμενα.
Μάλιστα οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν πως το χώμα είναι αδιατάραχτο και δεν έχει σκαφτεί. Μάλιστα η ανάλυση του χώματος έδειξε πως είναι κοσκινισμένη άμμος και όστρακα από τις εκβολές του Στρυμόνα, η οποία επελέγη από τους κατασκευαστές του τάφου, στην Αρχαιότητα, και παραμένει εκεί από τότε, σύμφωνα με πληροφορίες του iefimerida.
Αγωνία για το τι κρύβεται πίσω από τα χώματα
Αυτή τη στιγμή οι αρχαιολόγοι δεν είναι σε θέση να κάνουν κάποια ανακοίνωση αφού πρωτεύουν οι τεχνικές εργασίες και η αφαίρεση του χώματος, ύψους 4.5 μέτρων που κλείνει την είσοδο στον τρίτο θάλαμο.
Δεν αποκλείεται πίσω από τα χώματα να αποκαλυφθεί ότι το μνημείο συνεχίζεται και αποκαλύπτει νέα ευρήματα ή μυστικά. Είναι πολύ πιθανόν να κρύβονται σκάλες, όπως έχει ήδη γράψει το iefimerida.gr, πίσω από τις Καρυάτιδες, οι οποίες οδηγούν κάπου. Τίποτα δεν είναι ακόμη σαφές και οι αρχαιολογική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη προχωρά με μεγάλη προσοχή και χωρίς να βιάζεται.
«Μπορεί να χρειαστούν ένας ή δύο μήνες ώσπου να αποκαλυφθούν περισσότερα» αναφέρουν οι πληροφορίες του iefimerida.
Εχει σκαφτεί μόνο το 1/5 του μνημείου
Οπως φαίνεται από την παραπάνω εικόνα, το ταφικό μνημείο έχει διάμετρο 125 μέτρα. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι αυτή τη στιγμή οι αρχαιολόγοι έχουν σκάψει μόνο 24 μέτρα, και βρίσκονται σήμερα -μετά τις Σφίγγες και τις Καρυάτιδες- στον τρίτο θάλαμο του μνημείου.
Κρίσιμα ερωτήματα
Αυτό σημαίνει πως υπάρχει ακόμα μεγάλος δρόμος μπροστά τους, αφού δεν είναι ξεκάθαρα τα εξής πράγματα:
- ποιο θα είναι το επόμενο εύρημα
- πού τελειώνει το μνημείο
- Συνεχίζεται για άλλα 50-70 μέτρα;
- Τι περιλαμβάνει;
- Σταματάει εδώ;
- Εχει σκάλες που μπορούν να οδηγήσουν σε υπόγειες ανακαλύψεις;
Τάφος ελληνικός ή ρωμαϊκός;
Πάντως με την πρόοδο των ανασκαφών και τα όποια ευρήματα έρχονται στα χέρια των αρχαιολόγοι φαίνεται να επιβεβαιώνεται η θεωρεία πως ο τάφος είναι μακεδονικός-ελληνικός και χρονολογείται την περίοδο 325-300 π.Χ.
Ωστόσο, κάποιοι αρχαιολόγοι, έρχονται να ανατρέψουν αυτή τη θεωρία και υποστηρίζουν ότι ο τάφος δεν είναι ελληνικός, αλλά ρωμαϊκός και σχετίζεται με Ρωμαίο στρατηγό και όχι μακεδόνα νεκρό.
Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις της καθηγήτριας Κλασσικής Αρχαιολογίας, Όλγας Παλαγγιά, η οποία ανατρέπει όλα τα ως σήμερα δεδομένα για την Αμφίπολη.
Μιλώντας στα «Παραπολιτικά 90,1», είπε:
«Όταν άρχισε αυτή η ανασκαφή, έσπευσαν να δηλώσουν ότι επειδή είναι μεγάλο τεχνικό έργο, είναι του Δεινοκράτη, του αρχιτέκτονα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μάλιστα υπέθεσαν ότι ο Λέων της Αμφιπόλεως συνδέεται με τον τύμβο αλλά αυτό δεν ισχύει. Πρώτα ολοκληρώνουμε την ανασκαφή και μετά βγάζουμε συμπεράσματα».
Και συνέχισε: «Η μέθοδος συμπερασμάτων είναι ανορθόδοξη. Στοιχεία επι της ουσίας δεν έχουν παρουσιαστεί. Βασίζουν τα συμπεράσματά τους στην τυπολογία των γλυπτών που έχουν ανακαλυφθεί».
«Το μνημείο δεν είναι Μακεδονικό. Είναι Ρωμαϊκό, όπως τα περισσότερα μνημεία στην περιοχή. Εκτιμώ ότι στον τάφο βρίσκεται κάποιος από τους Ρωμαίους στρατηγούς που έπεσαν στη μάχη των Φιλίππων» ανέφερε χαρακτηριστικά η κυρία Παλαγγιά.
Μάλιστα, απέδωσε τον ισχυρισμό της αυτό στο γεγονός ότι «σε Μακεδονικούς τάφους δε συναντώνται Καρυάτιδες και σφίγγες» και συμπλήρωσε πως «ο τάφος που είναι σαν μεγάλο τούνελ δε συνάδει με την τυπολογία των μακεδονικών τάφων».
Σε δηλώσεις της μάλιστα πριν από λίγες μέρες στα «Νέα» η καθηγήτρια είπε πως θεωρεί ότι ο τάφος είναι ρωμαϊκός και πως οι Καρυάτιδες είναι το κλειδί της υπόθεσης για τις σωστές απαντήσεις.
«Τέτοιου είδους γλυπτική δεν υπάρχει επ΄ ουδενί σε μακεδονικούς τάφους. Σφίγγες σε τάφους συναντούμε στην αρχαϊκή Αθήνα, αλλά όχι στα κλασικά χρόνια. Επομένως είναι περίεργο να τις βρίσκουμε σε μακεδονικό τάφο. Αντίθετα, στα ρωμαϊκά χρόνια δεν υπάρχουν μόνο σε τάφους αλλά αποτελούν το σύμβουλο του αυτοκράτορα Αυγούστου. Οι Καρυάτιδες ήταν το αγαπημένο του διακοσμητικό στοιχείο», είπε.
«Κλειδώνουν τη χρονολόγηση του μνημείου στη ρωμαϊκή εποχή και όχι νωρίτερα από τον 1ο αιώνα π.Χ.. Είναι αρχαϊστικές, δηλαδή φορούν λοξό ιμάτιο, όπως οι αρχαίες κόρες, αλλά το κεφάλι τους μοιάζει κλασικό και το έχει φτιάξει ο Πραξιτέλης. Πρόκειται για μία σύνθεση που συνηθιζόταν στα ρωμαϊκά χρόνια από την αγάπη για το παρελθόν», συνέχισε.
Η εκτίμηση που έκανε η κυρία Παλαγγιά είναι ότι στον τάφο της Αμφίπολης θαμμένοι είναι οι πεσόντες από τη μάχη των Φιλίππων.
Πλούσιο ταφικό μνημείο, λαμπρή κατασκευή
Πάντως αυτό που έχει «μαρτυρήσει» ο τάφος της Αμφίπολης στους αρχαιολόγους είναι πως πρόκειται για ένα μνημείο που χρειάστηκε τουλάχιστον 1 χρόνος για να κατασκευαστεί. Δεν πρόκειται για τάφο κάποιου που πέθανε μόλις τότε και θα είχε ταφεί άμεσα. Ο τάφος της Αμφίπολης είναι προς τιμήν κάποιου νεκρού που είχε πεθάνει πολύ νωρίτερα.
Ο πλούτος της διακόσμησης, τα πολύτιμα μάρμαρα, τα αγάλματα, ο περίβολος των 500 μέτρων, το χώμα που σκέπαζε το μνημείο, ο Λέων της Αμφίπολης, όλα τα στοιχεία που έχουν ευρεθεί ως τώρα, καταδεικνύουν ένα ταφικό μνημείο μοναδικό στο είδος του, για κάποιον ή κάποιους πολύ διακεκριμένους «ενοίκους».
Ορισμένες πληροφορίες, μάλιστα, αναφέρουν, ότι πολλά από τα μάρμαρα του τάφου είχαν «δανειστεί» οι Ρωμαίοι της αρχαιότητας προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν στο χτίσιμο των οικιών τους, στην ευρύτερη περιοχή!
Προσεκτικά βήματα -Προτεραιότητα τα μέτρα αντιστήριξης-υποστύλωσης
Οπως έγινε γνωστό από το υπουργείο Πολιτισμού η κατάσταση του τρίτου θαλάμου επιβάλλει πολύ προσεκτικές κινήσεις από εδώ και στο εξής, αφού η πίεση που έχει δεχθεί το μνημείο, αλλά και το χωμάτινο τείχος ύψους 4.5 μέτρων δυσχεραίνουν τις προσπάθειες των εργασιών.
Οι αρχαιολόγοι πάντως θα επικεντρωθούν στην αφαίρεση του χώματος από τον τρίτο θάλαμο και θα προχωρήσουν με προσεκτικά βήματα.
Μάλιστα όλα γίνονται με πολύ μικρή ταχύτητα τόσο για να μην προκληθεί κάποια καταστροφή στο μνημείο, αλλά και το κυριότερο για να μην κινδυνεύσει κάποιος από τους εργαζόμενους μέσα στον τύμβο.
Περισσότερα αναμένεται να γίνουν γνωστά την Παρασκευή, από τη γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία θα έχει στα χέρια της τη μελέτη στατικότητας και τότε θα αποφασιστεί πως θα συνεχιστούν οι εργασίες.
Η τελευταία ανακοίνωση του υπουργείου
Για την αντιστήριξη-υποστύλωση του τρίτου θαλάμου θα χρησιμοποιηθεί ισχυρότερη διάταξη από αυτή των δύο προηγούμενων θαλάμων με σύστημα οριζόντιων πλαισιωτών δοκών, κατά μήκος και πλάτος του θαλάμου, για την αντιστήριξη των κατακόρυφων τοίχων από τις γεωστατικές ωθήσεις.
Για την στήριξη της θόλου θα χρησιμοποιηθούν μεταλλικές σωληνωτές δοκοί.
Η απομάκρυνση του χώματος θα γίνεται τμηματικά, κατά περιοχές της επίχωσης, ώστε να καθίσταται εφικτή η ασφαλής προσαρμογή της έδρασης των αντιστηρίξεων.