Τα τρία σενάρια για τον τύμβο της Αμφίπολης -Τι έχει ανακαλυφθεί ως τώρα, τι παραμένει μυστήριο

Ολοι πιέζουν για απαντήσεις, οι διαδικασίες προχωρούν αργά- όπως επιβάλλεται σε αυτές τις περιπτώσεις- και τα στοιχεία που προκύπτουν με το... σταγονόμετρο γενούν ολοένα και περισσότερα ερωτήματα και εξάπτουν ακόμη περισσότερο τη φαντασία και το ενδιαφέρον του κόσμου για τα μυστήρια που κρύβει ο τύμβος της Αμφίπολης.

Αν και όλοι βιάζονται, αυτή την εβδομάδα οι εργασίες που θα γίνουν στον αρχαιολογικό χώρο που έστρεψε τα φώτα ξανά στην Ελλάδα και την ιστορία της, θα σχετίζονται περισσότερο με τη συντήρηση και την υποστύλωση, παρά με την ίδια την ανασκαφή.

Τα σενάρια για τη συνέχεια είναι τρία, όπως αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμα το «Εθνος της Κυριακής». Είναι η αισιόδοξη, η απαισιόδοξη και η μέση εκδοχή για το τι θα αντικρίσουν οι αρχαιολόγοι προχωρώντας.

Το κακό σενάριο είναι ο τάφος να έχει συληθεί, ο τυμβωρύχος να μπήκε από την τρυπούλα στο επάνω μέρος του τοίχου να τα βγήκε από την πόρτα φορτωμένος με πολύτιμα αντικείμενα: λάρνακες, αγγεία και τη θήκη με τα οστά του νεκρού. Την ίδια ώρα, τα νερά από τις πλημμύρες έχουν διαταράξει τόσο τα πάντα μέσα, που είναι πιθανόν να βρεθούν στη θέση τους μόνο τα σιδερένια αντικείμενα, όσα από αυτά άφησε πίσω του ο κλέφτης. Σε μία τέτοια περίπτωση θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποκαλυφθεί η ταυτότητα του νεκρού, αν αυτό γίνει ποτέ.

Το δεύτερο σενάριο, είναι να υπάρχει σύληση των πολύτιμων αντικειμένων αλλά να βρεθούν οστά, νομίσματα και κεραμικά, από τα οποία θα εξακριβωθεί το φύλο και η ηλικία του νεκρού και θα χρονολογηθεί ο τάφος.

Το πιο αισιόδοξο σενάριο είναι να μην κατάφεραν να μπουν οι τυμβωρύχοι στον τάφο, να είναι όλα στη θέση τους και τα ευρήματα να δώσουν τις πολύτιμες πληροφορίες στους αρχαιολόγους. Η συνέχεια των ανασκαφών θα αποκαλύψει ποιο από τα τρία σενάρια ισχύει.

Τι είναι γνωστό έως σήμερα

Ο λόφος Καστά χρησιμοποιείται από τους προϊστορικούς χρόνους από τον άνθρωπο. Υπάρχουν τάφοι της εποχής του σιδήρου (στην Ελλάδα αρχίζει από τον 11ο αιώνα π.Χ. και φτάνει ως τον 8ο) και τους ανέσκαψε πρώτος ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης, που ασχολήθηκε χρόνια με την περιοχή. Από το 1964 έως το 1985 έκανε ανασκαφές στο λόφο, αλλά δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το έργο του λόγω έλλειψης χρημάτων και προσωπικού.

Τον 4ο αιώνα π.Χ. ένας αρχιτέκτονας- οι ανασκαφείς θεωρούν ότι ήταν ο Δεινοκράτης- πρόσεξε αυτόν τον γήλοφο. Κατασκεύασε έναν περίβολο 487 μ. σε τέλειο κύκλο από λευκό καλοδουλεμένο μάρμαρο Θάσου. Ο ταφικός περίβολος, για τον οποίο μεταφέρθηκαν περίπου 2.500 κυβικά μαρμάρου, χρονολογείται γύρω στο 325-300 π.Χ. και δημιουργήθηκε για να κατασκευαστεί εντός του μακεδονικός τάφος. Αυτός σκεπάστηκε με χώρα- όπως συνηθιζόταν στην εποχή. Φτάνει τα 23 μ. ύψος, με 158,40 μ. διάμετρο και περίβολο ύψους 3 μ. αποτελούμενο από μαρμάρινες βάσεις, ορθοστάτες, ανωδομή και επιστέψεις. Με έκταση 20 στρεμμάτων, ο τύμβος έχει στην κορυφή μία τετράπλευση κτιστή κατασκευή (9,95 Χ 9,95 Χ5,30 μέτρα), που αρχικώς είχε θεωρηθεί από τον Δημήτρη Λαζαρίδη ταφικό σήμα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για το θεμέλιο του βάθρου πάνω στο οποίο βρισκόταν ο Λέων της Αμφίπολης, ύψους 5,20 μ. και συνολικό από το βάθρου του 15,84 μέτρα.

Ο Λέων, όπως αναφέρει το «Εθνος», βρέθηκε στον ποταμό και το βάθρο του ήταν σπασμένο ακόμη και σε θραύσματα. Λέων στην κορυφή ενός ταφικού μνημείου υποδηλώνει ανδρική ταφή.

Οι σφίγγες που εντοπίστηκαν στο υπέρυθρο του μνημείου δείχνουν να έχουν δημιουργηθεί από το χέρι του ίδιου γλύπτη και από το ίδιο εργαστήριο. Κάτι σημαντικό, καθώς πιστοποιεί ότι ο Λέων και οι σφίγγες έγιναν για τον ίδιο τάφο. Οι σφίγγες τοποθετούνταν δίπλα από ταφικά μνημεία, σε ψηλούς κίονες, για να αποτρέπουν την είσοδο αλλά και να θυμίζουν ότι υπάρχει και ο Κάτω Κόσμος.

Τα φτερά τους έχουν εντοπιστεί από την Κατερίνα Περιστέρη και τους συνεργάτες της κατά την περσινή ανασκαφή και σύντομα θα τοποθετηθούν στη θέση τους, ενώ αναζητούνται τα κεφάλια τους.

Ο σφραγιστικός τοίχος του τάφου ήταν σπασμένος, κάτι που εγείρει υποψίες για είσοδο τυμβωρύχων, ιδίως κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Οταν κατέβηκαν οι λίθοι αυτού του τοίχου, βάρους περίπου 250 κ. ο καθένας, οι ανασκαφείς βρέθηκαν μπροστά σε ένα θυραίο άνοιγμα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ψηφιδωτό δάπεδο, που ξεκινά πίσω ακριβώς από τον σφραγιστικό τοίχο και συνεχίζεται στον προ-προθάλαμο.

Φωτογραφία: Eurokinissi