Αν κάποιος ξεκινήσει από το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης και καταλήξει στο Μέγαρο Μουσικής, η απόσταση είναι πέντε χιλιόμετρα, περίπου 7.000 βήματα (αναλόγως το... πόδι) και αυτός είναι ο μεγάλος περίπατος που θα αποκαλύψει σε όποιον τον πραγματοποιήσει ένα κομμάτι 141 ετών από την σπουδαία ιστορία της πόλης.Αν ξεκινήσεις από το Λιμάνι -εκεί που αράζουν τα κρουαζιερόπλοια (γιατί για επιβατηγά ελληνικά για τα νησιά μας και την εξυπηρέτηση των ντόπιων τουριστών ούτε λόγος- σε πλήρη αποκλεισμό βρίσκεται η πόλη), εκεί λοιπόν που αράζουν τα ογκώδη κρουαζιερόπλοια και «αδειάζουν» κάθε τόσο ασπριδερούς τουρίστες από τον Βορρά, που κατακλύζουν τα γειτονικά Λαδάδικα, ...εκεί, στου λιμανιού τα καλντερίμια, που τώρα περπατούν φιλότεχνοι, νεο-κοσμικοί σινε-φιλ, άφραγκοι νεαροί ερωτευμένοι, που ξαπλώνουν στα παγκάκια και πίνουν μπύρες από τις γειτονικές καντίνες, εικαστικοί, φωτογράφοι και φωτογραφίζοντες, ...αν ξεκινήσεις από το Λιμάνι και καταλήξεις στο Μέγαρο Μουσικής, είναι περί τα 7.000 βήματα (ανάλογα με τα... πόδια). Κι ανάποδα από το Μέγαρο να ξεκινήσεις με κατεύθυνση τους γερανούς του λιμανιού, πέντε χιλιάδες μέτρα είναι. Μετρημένα.
Αμέτρητα είναι τα χρώματα του ορίζοντα στον Θερμαϊκό, που βλέπει κάθε απόγευμα τον Όλυμπο και τη Δύση. Κι όποιος πει για φημισμένα ηλιοβασιλέματα αλλού στον κόσμο, δεν περπάτησε ποτέ στην Παραλία της Σαλονίκης.
του Εβραϊκού Ολοκαυτώματος και η πλατεία Ελευθερίας-πάρκινγκ (καλά που είναι το γωνιακό καφέ και θυμίζει με τον τίτλο του μέρες δόξας και... γαλλοφωνίας της πόλης: "Place de la liberte". Εδώ έπαιρνε το απερτίφ του κι ο στρατηγός Σαράιγ της Στρατιάς της Ανατολής, κοντά τρία χρόνια- από το 1915 ως το 1918).Το λιμάνι, ύστερα το μνημείο
Η λεωφόρος Νίκης, συνυφασμένη με την σύγχρονη ιστορία της πόλης
Είναι εκεί που αρχίζει η μόλις 141(!) ετών λεωφόρος Νίκης. Που άλλαξε με τα χρόνια ονόματα - όλα στη γενική της ιδιοκτησίας (Μπεγιάζ Κουλέ- του Λευκού Πύργου, της Νίκης), όμως στην ψυχή όσων σκηνογράφησε τις ζωές τους παραμένει στην ονομαστική. Η Παραλία! Και μάλιστα η... «Παλιά».
Γεννήθηκε («χαράχθηκε») το 1873, μετά την κατεδάφιση του νοτίου τείχους της πόλης. Την έλεγαν τότε Λεωφόρο Μπεγιάζ Κουλέ (του Λευκού Πύργου). Μετά την απελευθέρωση το όνομα ελληνοποιήθηκε- έγινε... του Λευκού Πύργου.
Την περπάτησαν και παρέλασαν σε αυτή σουλτάνοι, νεότουρκοι στρατιώτες, έφιπποι Έλληνες βασιλείς και πρωθυπουργοί, Γερμανοί κατακτητές, τανκς και στρατιωτικά οχήματα, ιππήλατα και μηχανοκίνητα τραμ, διαδηλωτές, μικροπωλητές, πλανόδιοι φωτογράφοι.
Σήμερα, η Λεωφόρος Νίκης -η Παλιά Παραλία- έχει για τείχη τα ακριβότερα πολυώροφα ακίνητα της Θεσσαλονίκης (μερακλήδες αλλά και τυχεροί οι ένοικοί τους, ατιμολόγητο το αντίτιμο αγοράς, αλλά και ενοικίου τους). Στα ισόγεια παρά θιν' αλός, συνεχίζουν να στεγάζονται λιγοστά γραφεία ταξιδιών, μόλις δύο καταστήματα επώνυμων ρούχων και... 30 καφέ! (24 ήταν προ δεκαετίας και προ... κρίσης. Η κρίση μεγάλωσε την ανεργία, κι αυτή αύξησε τους... άεργους θαμώνες τους).
Το μεγάλο άνοιγμα της πλατείας Αριστοτέλους
Ύστερα, το μεγάλο άνοιγμα (ως τη Μονή Βλατάδων, που θαρρείς αιωρείται εκεί ψηλά, στην Άνω Πόλη), το μεγάλο άνοιγμα της Πλατείας Αριστοτέλους, αυτό που σχεδίασε ο Εμπράρ μετά την πυρκαγιά του '17 για όλη την πόλη, αλλά είναι το μόνο σημείο που υλοποιήθηκε κι έμεινε... Τώρα, κοντά 100 χρόνια από τον σχεδιασμό και τη διάνοιξή της, είναι γεμάτη με περιστέρια και δεκαοχτούρες που ταΐζουν οι λιλιπούτειοι περιπατητές της, συνεπικουρούμενοι από χαρούμενα κραυγάζουσες μαμάδες, λουκουμάδες, φρέντο καπουτσίνο στα τραπεζάκια πέριξ, ενίοτε διαδηλωτές και διαμαρτυρόμενους, εμπορικά Χριστούγεννα καθ' απομίμηση των αυστριακών, με τεχνητά χιόνια, τρενάκια και σταντ με καρουζέλ και σπιτάκια πήλινα, βορειοευρωπαϊκού τύπου, που θυμίζουν χειμώνα...
Καφέ ξανά, λίγα κάθετα "ανοίγματα" προς την... ενδοχώρα της πόλης (την Προξένου Κορομηλά και τη Μητροπόλεως και την Τσιμισκή), η Αγίας Σοφίας (οδός πεζών, αυτοκινήτων και των... νιάτων μας), λίγα βήματα και καμιά δεκαριά καφέ ακόμα (όχι, στη γωνία το καφέ δεν είναι πια του "Τόττη", ούτε στο γωνιακό προς τα ανατολικά τραπέζι συχνάζει πια ο ποιητής των πλάνων, ο Τάκης Κανελλόπουλος), λίγα βήματα ακόμη (όχι από την πάνω πλευρά του δρόμου, εκεί δεν χωράς να περάσεις -σκουντάς στα τραπεζάκια "έξω"- αλλά εδώ είναι στενός κι ο κάτω δρόμος, ο παραλιακός. Άσε που μπορεί και να βραχείς άμα φυσάει. Φουσκώνει η θάλασσα κι ορμούν τα κύματα στην πόλη.
Μόνο εκείνη τη βαρκούλα, που είναι δεμένη στη γωνία, χρόνια τώρα (ποτέ κανείς δεν είδε το βαρκάρη της), δεν πήραν τα κύματα...
Λίγα βήματα πιο πέρα ο επιβλητικός Λευκός Πύργος και στο βάθος ο Μέγας Αλέξανδρος
Λίγα βήματα ακόμα και φτάσαμε στον Πύργο. Μόλις 33 μέτρα το ύψος του, αλλά από παντού φαίνεται... 590 χρόνια από τότε που χτίστηκε. ("Τι περιμένεις από μια πόλη που 'χει για σύμβολο έναν Πύργο που ήταν φυλακή και τον λέγαν του... αίματος" αναρωτιόταν, σε μια από τις δημόσιες προεκλογικές συζητήσεις γνωστός μπαγιάτης συγγραφέας). Τώρα, όμως, έγινε μουσείο κι αν και διαθέτει συνολική επιφάνεια μόλις 450 μέτρων, που μοιράζονται στο ισόγειο και σε έξι ορόφους, φτάνουν για να παρουσιαστεί (με χρήση πολυμέσων, βίντεο, προβολών διαδραστικών και ηχητικών εφαρμογών και έντυπων γραφιστικών συνθέσεων), η ιστορία 2.300 χρόνων της πόλης. Λειτουργεί καθημερινά, από τις 8 το πρωί ως τις 8 το βράδυ, και το εισιτήριο εισόδου κοστίζει 3 ευρώ!
Ανοίγει η παραλία από 'δω και πέρα... Δίνει ανοίγματα στο μάτι και το νου κι απ τις δυο πλευρές. Κι από τη στεριά κι από τη θάλασσα.
Αν στρέψεις τα μάτια προς τα πάνω είναι τα θέατρα. Αυτό της ΕΜΣ με όλο το ρεπερτόριο του ΚΘΒΕ στην προμετωπίδα, κι ύστερα η πρύμνη του Βασιλικού Θεάτρου... Τούτο τον καιρό, εκεί, από την πρύμνη του θεάτρου μας κοιτάζει βλοσυρά το φάντασμα του Δαρείου- του Πέρση βασιλιά (με τη μορφή του Γιάννη Φέρτη -από την τραγωδία "Πέρσες", που ανεβάζει το ΚΘΒΕ το καλοκαίρι) και δίπλα κάτι ακατάληπτες προαναγγελίες έλευσης τον Οκτώβριο του "Alexander the Great" (όχι αυτού που ψάχνουν ορισμένοι να βρουν στην Αμφίπολη των Σερρών, αλλού με τη μορφή παράστασης ροκ όπερας που ετοιμάζει το ΚΘΒΕ).
Κι από Αλέξανδρο σε... Αλέξανδρο, λίγα μέτρα ανατολικότερα του Βασιλικού Θεάτρου έχει και τον... μεγαλύτερο Μέγα Αλέξανδρο. Σαράντα χρόνια (φιλοτεχνήθηκε το 1974) καλπάζει με τον Βουκεφάλα του στην παραλία της Θεσσαλονίκης, που... δεν πρόλαβε να γνωρίσει (ο γαμπρός του, ο Κάσσανδρος, ίδρυσε την πόλη μετά τον θάνατο του Μ. Αλέξανδρου, διεκδικώντας -και με την ίδρυση της πόλης- τη συνέχεια της εξουσίας)...
Και... ποια είναι καλύτερα; Τα ταξίδια στο πολεμοχαρές κι εξουσιομανές παρελθόν ή αυτά με ένα καράβι για το Νότο; Γενικώς...
Είναι εκεί, στο μικρό λιμανάκι του Λευκού Πύργου "δεμένα" τα τρία καραβάκια-σύγχρονα καφενεία και μπαρ μαζί. Η "Κλειώ", η "Αραμπέλα" και η "Αργώ" αναλαμβάνουν, χωρίς εισιτήριο- με μόνο "τίμημα" το αντίτιμο του ποτού ή του καφέ (4 ευρώ ο καφές, 8 ευρώ το ποτό, 80 η... φιάλη) να σε... βολτάρουν στον Θερμαϊκό επί 90 λεπτά. Από τις 11 το πρωί ξεκινούν οι
αναχωρήσεις (ανά 90λεπτο) ως τις 5.30 το χάραμα.
Για τους εραστές του Νότου: Πόσο μακριά είναι τα... ταξίδια σε Κούβα, Καζαμπλάνκα και Ανταρκτική;
Είναι εκεί, στο πλακόστρωτο της παραλίας, εκεί όπου ξεκινούν τα καραβάκια, και μια ξύλινη κατασκευή-οδοδείκτης (σαν αυτούς τους καλαίσθητους που έβαλε πρόσφατα ο Δήμος σε κεντρικά σημεία της πόλης- σαν ανεμοδείκτες μοιάζουν) που ενημερώνει πόσο μακριά είναι τα ταξίδια για το νότο...
Cuba: 9387
Abu Dhabi: 3428
Bolivia: 10885
Kasablanca: 2822
Ανταρκτική: 15710...
Αυτά για τους... εραστές του νότου και των θαλασσών. Έστω και πλατωνικά.
Οι άλλοι, οι πιο "στρέιτ", αυτοί που "θυμίζουν κάμαρες κλειστές - στεριά μυρίζουν", προτιμούν τις ξύλινες εξέδρες και τις... selfies με φόντο τις 40 αιωρούμενες, χαλύβδινες (στηριγμένες είναι εικαστικά σε 15 πλάγιες μεταλλικές κολώνες, ύψους 13 μέτρων) ομπρέλες του Ζογγολόπουλου...
Στάση μπροστά στο πιο δημοφιλές γλυπτό, τις «Ομπρέλες»
Στο πλέον δημοφιλές γλυπτό της πόλης εξελίχθηκαν οι "Ομπρέλες". Περισσότερο κι από το άγαλμα του Μεγαλέξανδρου, πολύ περισσότερο κι από αυτό του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που κοιτάζει μάλλον παραπονεμένος από τη στεριανή θέση του στο τέλος του μικρού πάρκου -από τη... βόρεια πλευρά της παραλίας, ούτε λόγος.
Και με την καινούργια θέση τους (μεταφέρθηκαν με την ολοκλήρωση της ανάπλασης της Παραλίας περί τα 300 μέτρα βορειότερα- προς το κέντρο), εκεί στο άνοιγμα, τις βλέπει κανείς από παντού.
Από το 1997 ήταν στημένες εκεί -λίγο μετά το ύψος του ξενοδοχείου Μακεδονία Παλλάς- τις είχε δωρήσει ο δημιουργός τους Γιώργος Ζογγολόπουλος (1903-2004) μετά τη συμμετοχή του έργου στη Biennale της Βενετίας της ίδιας χρονιάς (παρόμοιο έργο -ύψους μόλις έξι μέτρων, υδροκινητικό γλυπτό από κράμα μετάλλου- είναι τοποθετημένο στην είσοδο του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη ΔΕΘ, ενώ η εικαστική σχέση του καλλιτέχνη με την πόλη είχε αρχίσει από το 1966, με το αμφιλεγόμενο γλυπτό, ύψους 17 μέτρων, που είχε τοποθετηθεί -και παραμένει στην ίδια θέση έκτοτε- στη βόρεια είσοδο της ΔΕΘ, απέναντι από την πλατεία Συντριβανίου).
Με τη μεταφορά τους, μειώθηκε και η επικίνδυνη κίνηση νεόνυμφων εν μέσω της παραλιακής λεωφόρου προκειμένου να φτάσουν έγκαιρα και την ώρα του ηλιοβασιλέματος στις "Ομπρέλες" για σκηνικό φωτογραφίας. Ήταν από το 1997, που είχε αυξηθεί κατακόρυφα η "ζήτηση" για γάμους στην εκκλησία των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου (επί της παραλιακής λεωφόρου), μιας που εξασφαλιζόταν έτσι και το ιδανικό ποιητικό και φυσικό σκηνικό για τις γαμήλιες φωτογραφίες.
Η παραλία της βόλτας με τα 2.353 δέντρα και τα εκατοντάδες παγκάκια
Από εδώ και πέρα, αρχίζει η παραλία της... βόλτας. Με τα 2.353 νέα δέντρα και τα εκατοντάδες καλαίσθητα παγκάκια. Και πίσω τους κήπους (του Αλέξανδρου, του απογευματινού ήλιου, της άμμου, του ίσκιου, των εποχών, του Οδυσσέα Φωκά, της Μεσογείου, των γλυπτών, του ήχου, των ρόδων, της μνήμης, του νερού και της μουσικής).
Αρχίζει η παραλία η Νέα, αλλά και καινούργια, με καινούργιους ανθρώπους που την περπατούν -δεν είναι πια μόνο η... "λεωφόρος των εμφραγμάτων", όπως παλιά, που τη διέσχιζαν δεκάδες καρδιοπαθείς με την εντολή γιατρού... Τώρα, έχει πια πεζούς και ποδηλάτες (η επιχείρηση "Bike it" με τα διπλά, μονά αλλά και οικογενειακά ποδήλατα κάνει "χρυσές δουλειές"), ηλικιωμένους, νεαρές μητέρες -δεύτερης γενιάς πανέμορφες, ξανθές Ρωσίδες με τα νεογέννητα τους, γόνους μικτούς με νεαρούς Έλληνες, να ισορροπούν τα ατέλειωτα πόδια τους και τις παλιομοδίτικες (για τη δυτικοευρωπαϊκή ευμάρεια) αεράτες μουσελίνες τους σε 12ποντες γόβες- νεαρά ζευγάρια σε ρυθμούς τροχάδην αλλά... και των ήχων που μόνο αυτοί ακούνε από τα ακουστικά των τελευταίας τεχνολογίας Mp4 που φορούν στα αυτιά τους..., ηλικιωμένες μπαγιάτισσες, συνοδευόμενες από τις, ανατολικής προέλευσης, μετανάστριες νοσοκόμες τους...
Και μικροπωλητές. Παντός είδους. Από... νεαρούς μουσικούς σε προσωπικές ή μαζικές συναυλίες με κιθάρες, βιολιά, φλάουτα, ακορντεόν -ακόμα και παλιάς τεχνολογίας μαγνητόφωνα που αναπαράγουν από κασέτα(!) τα... σόλο μπουζούκια τους, εκλιπαρώντας για το αντίτιμο του ήχου τους-, περιπατητές, μέχρι... μικρούς πάγκους με νερό ("νεράκια, νεράκια, ΜΠΟΥΖΙ" φωνάζει ο πωλητής- και για όσους το αγνοούν μπούζι=κρύο από το τουρκικής ρίζα μπουζ=κρύο), με λουκουμάδες, με "ΣΠΟΡΙΑ, ΣΠΟΡΙΑ για να περνάει η ώρα" (φωνάζει ο δικός τους πωλητής) και οι περιπατητές αγοράζουν προκειμένου να... Passa il tempo ή απλώς... πασατέμπο.
Αλλά και "Σαν φιστίκ" (έτσι το λένε μοναχά στη Σαλονίκη και την Τουρκία αν και για την... ακρίβεια είναι "Σάμφιστίγκτ", από την περιοχή "Σαμ" της Συρίας, όπου πρωτοκαλλιεργήθηκε και την αρχαιοελληνική λέξη "πιστάκιον"- πιστάκι, που επέστρεψε ως "αντιδάνειο" απ την Αραβία και την Τούρα ως "φιστίκι". Στην παραλία, πάντως, με το "Σάνφιστίκ" εννοούν το φιστίκι Αιγίνης, ενώ το άλλο, το μικρό σκουρόχρωμο, είναι το "αράπικο".
Με το ένα και με το άλλο... πέρασε η ώρα, πέρασαν και τα μέτρα τα παραλιακά. Δεξιά, προς τη θάλασσα, έχει το καφέ του "Ομίλου". Ακριβούτσικο (4 ευρώ ο φρέντο καπουτσίνο, αλλά και ο ελληνικός δεν πάει πίσω), όμως η "θέση" εντυπωσιακή. Όλα πληρώνονται...
Μπορείτε και να συνεχίσετε. Στο Μέγαρο Μουσικής σταματά η χιλιομέτρηση. Επτά χιλιάδες βήματα. Πέντε χιλιόμετρα.
Η παραλία της Θεσσαλονίκης συνεχίζεται και στη Νέα Κρήνη, την Αρετσού, "κόβει" με το Αεροδρόμιο και συνεχίζει ως την Περαία, το Μπαχτσέ-Τσιφλίκ, την Αγία Τριάδα, το Αγγελοχώρι, τη Μηχανιώνα...
Πηγή: ΑΠΕ -ΜΠΕ, Βίκυ Χαριστοπούλου