Η πανηγυρική εκλογή του Ταγίπ Ερντογάν στην προεδρία της Τουρκίας, η οποία έγινε για πρώτη φορά με καθολική ψηφοφορία, στις 10 Αυγούστου, με ποσοστό 52% από τον πρώτο γύρο, είναι μια ιστορική στιγμή για την Τουρκία.
Ποιες είναι οι συνέπειες αυτής της εκλογής για την εξέλιξη του τουρκικού πολιτικού συστήματος; Τι θα γίνει στην Τουρκία στο προσεχές μέλλον;
Ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μπορντό Nicolas Monceau, αναλύει στην Liberation:
«Τρία βασικά συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε σήμερα από την προεδρική εκλογή τα οποία μας επιτρέπουν να δούμε τα διάφορα σενάρια για την ανασύνθεση του τουρκικού πολιτικού τοπίου.
1. Το τουρκικό πολιτικό σύστημα γίνεται «προεδρικοκεντρικό» και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν αποκτά ηγεμονία. Ο νέος πρόεδρος σχεδιάζει μάλιστα να κάνει συνταγματική αλλαγή για την «προεδροποίηση» του πολιτικού συστήματος της Τουρκίας. Για να συμβεί αυτό απαιτούνται τα 2/3 των βουλευτών, ήτοι 367 στους 550 συνολικά. Ωστόσο, το ΑΚΡ δεν διαθέτει αυτή την πλειοψηφία σήμερα. Επομένως, το κεντρικό στοίχημα του Ερντογάν είναι οι προσεχείς βουλευτικές εκλογές, τον Ιούνιο του 2015, από τα αποτελέσματα των οποίων θα κριθεί η δυνατότητα του ΑΚΡ να αλλάξει το Σύνταγμα και να επιβάλει την αλλαγή του καθεστώτος.
Έπειτα από δεκαετίες πολιτικής αστάθειας και κυβερνητικών συνασπισμών, το ΑΚΡ διοικεί μόνο του το τουρκικό κράτος από το 2002, έχοντας καταφέρει να μεγεθύνει την εκλογική του βάση στις εκλογές του 2007 και του 2011. Είναι πιθανόν, η φθορά της εξουσίας και οι εσωτερικές διαμάχες που θα προκύψουν από το ποιος θα είναι ο επόμενος αρχηγός του κόμματος, άρα και ο επόμενος πρωθυπουργός, να αδυνατίσουν το ΑΚΡ στις προσεχείς εκλογές.
Στις προεδρικές εκλογές η αντιπολίτευση σύσσωμη (το λαϊκό κόμμα CHP και το εθνικιστικό MHP) με τον μοναδικό της υποψήφιο πρόεδρο Εκμελεντίν Ισάνογλου δεν κατόρθωσε να πάρει παρά το 38% των ψήφων. Ωστόσο, είναι πιθανόν, ο Ερντογάν και το ΑΚΡ να αναγκαστούν να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού.
2. Η εξέλιξη του ΑΚΡ και η επιλογή του πρωθυπουργού. Η προεδροποίηση του τουρκικού πολιτικού συστήματος δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς έναν πρωθυπουργό συνεργάσιμο με τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο της χώρας. Ετσι, η επιλογή του νέου αρχηγού του ΑΚΡ και επόμενου πρωθυπουργού θα επιδράσει καταλυτικά στην εξέλιξη του ΑΚΡ, στην ενότητα και στην πειθαρχία των βουλευτών του κόμματος. Ομως, η διαδοχή Ερντογάν στο κόμμα μπορεί να προκαλέσει ρήξεις και αναπόφευκτες συγκρούσεις στο μέλλον, πιθανόν και μια διάσπαση του ΑΚΡ στην χειρότερη περίπτωση. Στα πρώτα φαβορί για την αρχηγία και την πρωθυπουργία βρίσκεται ο Αχμέτ Νταβούτογλου, νυν υπουργός Εσωτερικών, παρότι δεν προέρχεται από το πολιτικό «σεράι». Η τύχη του απερχόμενου Αμπντουλάχ Γκιούλ δεν έχει ακόμη οριστικά κριθεί. Ισως και να υποβόσκει το «ρωσικό σενάριο» κατά το οποίο Ερντογάν και Γκιούλ θα εναλλάσσονται στην προεδρία και στην πρωθυπουργία.
Ο Αμπντουλάχ Γκιούλ, απερχόμενος Πρόεδρος της Τουρκίας
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, νυν υπουργός Εξωτερικών
3. Η εκλογική νομιμοποίηση του φιλοκουρδικού κόμματος BDP. Κερδίζοντας 9,7% των ψήφων, ο ηγέτης του κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς πέτυχε ένα απρόσμενο σκορ που ξεπέρασε κατά πολύ το κουρδικό εκλογικό σώμα και εξηγείται από διάφορους λόγους: από την προσωπικότητα του υποψηφίου, από το μοντέρνο στιλ της προεκλογικής του εκστρατείας καθώς και το πρόγραμμά του για την υπεράσπιση των ελευθεριών όλων των μειονοτήτων (Κούρδων, γυναικών, ομοφυλοφίλων). Αυτό το αποτέλεσμα θεωρείται βαρόμετρο για τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές του 2015. Η είσοδος του BDP στο τουρκικό κοινοβούλιο θα αποτελούσε μια αλλαγή σελίδας χωρίς προηγούμενο, συμβολική και ουσιαστική».
Ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς
