Ποιες αποκρατικοποιήσεις μπλόκαραν και γιατί -Μόνο 1,3 δισ. έσοδα ως τώρα

Στην πρόσφατη επίσκεψη της Τρόικα στην Αθήνα, μία από τις «κόκκινες» κάρτες που δέχθηκε η κυβέρνηση αφορούσε στην πορεία των αποκρατικοποιήσεων. Στα μέσα Ιουλίου, οι εκπρόσωποι των δανειστών εξέφρασαν δυσαρέσκεια για τις καθυστερήσεις που παρουσιάζει το πρόγραμμα. Κάτι που προδίδουν και οι αριθμοί.

Από τα έσοδα ύψους 5 δισεκατομμυρίων που είχαν προϋπολογισθεί το τέλος του 2012, για τη διετία που θα ακολουθούσε, μέχρι σήμερα έχουν αντληθεί μόλις 1,3 δισ. ευρώ από τις αποκρατικοποιήσεις, ενώ δύσκολα αυτό το μέγεθος θα αλλάξει μέχρι το τέλος του χρόνου. Παράλληλα, το Νοέμβριο του 2012 προγραμματίζονταν να έχουν μπει σε μία σειρά όλες οι αποκρατικοποιήσεις εταιρικών περιουσιακών στοιχείων και υποδομών, μέχρι σήμερα πολλά από αυτά (ΕΛΤΑ, ΔΑΑ, 10 περιφερειακοί λιμένες, Εγνατία Οδός, ΛΑΡΚΟ κ.ά.) εξακολουθούν να βρίσκονται στο «συρτάρι» με άγνωστο τον χρόνο εκκίνησης της διαδικασίας αποκρατικοποίησης και κυρίως με αμφισβητούμενο αποτέλεσμα.

Με τις ευθύνες να μοιράζονται ανάμεσα στο ΤΑΙΠΕΔ, την κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που με παρεμβάσεις έχει βάλει στον «πάγο» για μεγάλα χρονικά διαστήματα πολλές διαδικασίες αποκρατικοποιήσεων, το γεγονός παραμένει το ίδιο, ότι το πρόγραμμα έχει μείνει πίσω.

Η «Καθημερινή» χαρτογράφησε ποιες αποκρατικοποιήσεις «μπλόκαραν» και γιατί:

ΤΡΑΙΝΟΣΕ/ΕΕΣΣΤΥ- Απουσία ενδιαφέροντος
Ο διαγωνισμός που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2013, έχοντας ως ενδιαφερόμενους κυρίως Ρώσους (Russian Railways) και Γάλλους (SNCF), κλυδωνίζεται, καθώς το γαλλικό ενδιαφέρον φέρεται να έχει ατονήσει, ενώ το ρωσικό επηρεάζεται από τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Μια πιθανή απαγόρευση των εισαγωγών στη Ρωσία, ως αντίμετρα στις κυρώσεις της Ε.Ε. κατά της Μόσχας, αναμφίβολα θα ναρκοθετήσει την πώληση των ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ΕΕΣΣΤΥ (Rosco).
Πέρα από αυτό, σύμφωνα με δηλώσεις του Βλαντιμίρ Γιακούνιν, επικεφαλής της Russian Railways, η ελληνική κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ δεν έχουν επιλύσει ακόμη το θέμα της κρατικών ενισχύσεων του ομίλου ΟΣΕ της περιόδου 2000-2010, με αποτέλεσμα η ΤΡΑΙΝΟΣΕ να βαρύνεται ακόμη με υποχρεώσεις 800 εκατ. Το ΤΑΙΠΕΔ δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη τι ακριβώς συμβαίνει και ανεπισήμως στελέχη του αναφέρουν ως παράγοντα καθυστέρησης την κατάρτιση των συμβάσεων που θα διαχειρίζονται τις δικαιοπρακτικές σχέσεις μεταξύ των προς πώληση επιχειρήσεων (ΤΡΑΙΝΟΣΕ/ΕΕΣΣΤΥ), αλλά και τις σχέσεις των επιχειρήσεων με το Δημόσιο και τις άλλες επιχειρήσεις του ομίλου ΟΣΕ.

ΟΛΠ/ΟΛΘ/Λιμάνια- Οι πιο ζωντανές ιδιωτικοποιήσεις
Οι αποκρατικοποιήσεις των δύο μεγαλύτερων λιμένων της χώρας, μαζί με εκείνες των αεροδρομίων της, χαρακτηρίζονται οι πιο «ζωντανές» τη δεδομένη περίοδο. Κάτι που φάνηκε και από τον αριθμό των ενδιαφερομένων αλλά και την ποιότητα των προσφορών για τα δύο μεγάλα λιμάνια της χώρας. Το ΤΑΙΠΕΔ προγραμμάτιζε για τον περασμένο Ιούνιο και την εκκίνηση του διαγωνισμού για τον λιμένα Λαυρίου, με στόχο την αξιοποίησή του ως μαρίνα για μέγα-γιοτ, αλλά τελικά ο στόχος δεν επιτεύχθηκε.

Η αξία των λιμένων αυξάνει εξαιτίας του ανταγωνισμού -κυρίως Ρώσων και Κινέζων- οι οποίοι αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους διακίνησης των προϊόντων της ευρωπαϊκής ηπείρου. Στον ΟΛΠ δεδομένο θεωρείται το στρατηγικό ενδιαφέρον της Cosco, ενώ όψιμο είναι το ενδιαφέρον των Ρώσων για τον ΟΛΘ, τον οποίο θέλουν να μετατρέψουν σε πύλη για τη διακίνηση προϊόντων προς τη ρωσική αγορά και την Ανατολική Ευρώπη.

Οι διαγωνισμοί βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και ήδη μεγάλα ονόματα στη διαχείριση λιμένων (Cosco, Maersk, Mitsui, Dubai Port, Russian Railways, Ports America Group) έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για τα δύο μεγαλύτερα λιμάνια της χώρας.

Οι Ρώσοι πάντως, που φαίνονται ιδιαίτερα «ζεστοί» για τον ΟΛΘ, συνδυάζουν το συγκεκριμένο ενδιαφέρον με τις εξελίξεις στη αποκρατικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Ολα δείχνουν ότι χωρίς την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, θα είναι απίθανο να ενδιαφερθούν για τον ΟΛΘ και αντίστροφα.

ΔΑΑ/Αεροδρόμια -Τέλη Σεπτεμβρίου οι προσφορές
Η γεωγραφική τους θέση, αλλά και οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή ανεβάζουν την αξία των ελληνικών αεροδρομίων. Αυτό φάνηκε από την εκδήλωση ενδιαφέροντος για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που έγινε πριν από περίπου ένα χρόνο, αλλά και από το πιεστικό ενδιαφέρον Κινέζων επενδυτών για τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.

Σε ό,τι αφορά τα περιφερειακά αεροδρόμια, το ενδιαφέρον φέρεται να παραμένει αμείωτο, παρά τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση του διαγωνισμού. Το Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ μόλις την περασμένη εβδομάδα ενέκρινε το τελικό σχέδιο σύμβασης παραχώρησης των αεροδρομίων και το οποίο αναμένεται να παραδοθεί στους ενδιαφερόμενους επενδυτές στο επόμενο δεκαήμερο. Η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών αναμένεται στο τέλος Σεπτεμβρίου ή τις αρχές Οκτώβρη και μια συμφωνία -εφόσον οι προσφορές είναι ικανοποιητικές- μέχρι το τέλος του έτους.

Σε ό,τι αφορά τον ΔΑΑ, η επικείμενη αποκρατικοποίηση είναι σε αναμονή πάνω από 12 μήνες. Κινέζοι επενδυτές από το 2011 έχουν συναντηθεί επανειλημμένως με την ελληνική κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ, χωρίς ωστόσο μέχρι τώρα το ΤΑΙΠΕΔ να έχει καταλήξει σε κάποια στρατηγική αξιοποίησης του συγκεκριμένου περιουσιακού στοιχείου.

Ελληνικό
Είναι η μεγαλύτερη αποκρατικοποίηση από άποψη εσόδων που έχει συμφωνήσει το ΤΑΙΠΕΔ. Το ελληνικό Δημόσιο αναμένει περίπου 915 εκατ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας από την υπογραφή της σχετικής σύμβασης.

Ωστόσο, και η συμφωνία για την αξιοποίηση του Ελληνικού βρίσκεται ακόμη στον «αέρα». Μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει η έγκριση του σχεδίου σύμβασης πώλησης της Ελληνικόν Α.Ε. από το Ελεγκτικό Συνέδριο, η έγκριση του Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων από το Συμβούλιο της Επικρατείας και η κύρωση της σύμβασης από την ελληνική Βουλή.

Σ’ αυτά έρχεται να προστεθεί ένα επιπλέον εμπόδιο. Επειτα από καταγγελίες ελληνικών επιχειρήσεων, η Κομισιόν εξετάζει τη συμφωνία πώλησης της Ελληνικόν Α.Ε. για το ενδεχόμενο κρατικής ενίσχυσης, σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα παραχώρησης μιας άδεια λειτουργίας καζίνο στην περιοχή.

Αν και η δημιουργία καζίνο δεν είναι το κυρίαρχο στοιχείο στην ανάπτυξη της περιοχής, εντούτοις φέρεται να έχει βασικό ρόλο στη συμφωνία. Είναι ο μόνος παράγοντας για τον οποίο, από ένα σημείο και μετά, η Lamda Development θα μπορεί να «σπάσει» τη συμφωνία με το ΤΑΙΠΕΔ, χωρίς κατάπτωση της εγγυητικής της επιστολής.

Τιτλοποίηση ακινήτων- Ψάχνουν τα ακίνητα
Τον Ιούλιο του 2012, τα στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ μιλούσαν για περίπου 3.000 ακίνητα της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου, προεκτιμώμενης αξίας 10,3 δισ. ευρώ. Με βάση το συντηρητικό σενάριο, μόνον για την τριετία 2013-15 θα υπήρχαν έσοδα της τάξης των 4,6 δισ. ευρώ, ενώ μέχρι το 2025 τα έσοδα αυτά θα πλησίαζαν τα 57 δισ. ευρώ.

Δύο χρόνια αργότερα, το ΤΑΙΠΕΔ αναζητά εναγωνίως 1.000 ακίνητα για να δημιουργήσει ένα προϊόν τιτλοποίησης εσόδων από τα συγκεκριμένα ακίνητα. Στόχος είναι η άντληση 350 έως 500 εκατ. ευρώ από τη συγκεκριμένη τιτλοποίηση. Ωστόσο το πλάνο «σκοντάφτει» στα νομικά και πολεοδομικά προβλήματα που φέρουν τα συγκεκριμένα ακίνητα και τα οποία πρέπει πρώτα να ξεκαθαριστούν, ενώ παράλληλα φαίνεται τώρα ότι τα περισσότερα από αυτά έχουν χαμηλή εμπορική αξία.

ΟΔΙΕ- Μία μόνο η προσφορά
Παρά το γεγονός ότι για την ιδιωτικοποίηση του μοναδικού ιππόδρομου της χώρας συμφωνούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι (εργαζόμενοι, ιδιοκτήτες αλόγων, προπονητές κ.ά.) και πιθανώς ακόμη και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η αποκρατικοποίηση υλοποιείται με την «ψυχή στο στόμα». Το ΤΑΙΠΕΔ, έπειτα από διετή προσπάθεια, για άλλη μια φορά, παλεύει με μία μόνο προσφορά, αυτή της Intralot. Μάλιστα επείγεται να κλείσει την αποκρατικοποίηση, δεδομένου ότι η παράταση που έχει λάβει από την Κομισιόν για την εκκαθάριση του ΟΔΙΕ λήγει στις 29 Σεπτεμβρίου. Η ελληνική πλευρά συμφώνησε προς την κατεύθυνση αυτή, καθώς η παραχώρηση του ακινήτου διεξαγωγής των ιπποδρομιών στο Μαρκόπουλο θεωρείται κρατική ενίσχυση.

Η έκβαση του διαγωνισμού για την αποκρατικοποίηση του ιπποδρόμου θα κριθεί την ερχόμενη εβδομάδα, όταν θα συνεδριάσει το Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ να αποφασίσει αν θα κάνει δεκτή την πρόταση της Intralot. Ωστόσο είναι άγνωστο ποιο συμβούλιο θα λάβει τη σχετική απόφαση, δηλαδή το απερχόμενο ή το νέο. Η αποκρατικοποίηση, πάντως, συντελείται στη χειρότερη περίοδο, δεδομένου ότι τα έσοδα στον ιππόδρομο έχουν υποχωρήσει στο 1/5 από το 2004 μέχρι σήμερα.

Φωτογραφία: Eurokinissi