Πιστεύεις ότι το να θες γλυκό μετά το αρμυρό και αρμυρό μετά το γλυκό είναι φυσιολογική διατροφική συνήθεια και όχι εθισμός; Νόμιζες ότι η γευστική πανδεσία των haagen-danz και το ρυζόγαλο της γιαγιάς δεν μπορούν να σε σύρουν στον εφιάλτη της εξάρτησης; Κακώς! Νέα έρευνα δημοσιευμένη στο Archives Of General Psychiatry επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρο όριο μεταξύ εθιστικών και φυσιολογικών αντιδράσεων και πως όλων των ειδών οι εθισμοί εμφανίζουν τα ίδια κίνητρα στο εγκέφαλο.
Η συγκεκριμένη έρευνα εξέτασε 39 υγιείς γυναίκες οι οποίες ποίκιλαν από εξαιρετικά αδύνατες έως και παχύσαρκες. Οι γυναίκες κλήθηκαν να συμπληρώσουν τη κλίμακα εξάρτησης από τροφές του πανεπιστημίου του Yale, προκειμένου να εξαχθούν από εκεί συμπεράσματα για την επίδραση των τροφών στον οργανισμό τους. Στη πρώτη δοκιμή προβλήθηκαν εικόνες από λαχταριστά μιλκ σέικ σοκολάτας και εικόνες άγευστων τροφών. Στη δεύτερη δοκιμή, οι εξεταζόμενες δοκίμασαν ένα πραγματικό μιλκ σέικ –με παγωτό βανίλια haagen-danz και δύο κουταλιές σιρόπι σοκολάτα Hershey’s- και ένα άλλο, αυτή τη φορά εντελώς άγευστο, μίγμα.
Από τις μελέτες που ακολούθησαν αποδείχτηκε ότι οι γυναίκες με συμπτώματα εθισμού στο φαγητό (όπως αυτά εξήχθησαν από την έρευνα ερωτηματολογίου), έδειχναν μικρότερη δυνατότητα αυτοελέγχου τη στιγμή που δοκίμαζαν το παγωτό. Οι συγκεκριμένες γυναίκες, δηλαδή, είχαν μεγαλύτερες προσδοκίες ότι το παγωτό θα ήταν απολαυστικό πριν δοκιμάσουν ενώ είχαν δυσκολία να σταματήσουν να τρώνε αφού είχαν αρχίσει. Ένα ακόμη συμπέρασμα της έρευνας ήταν ότι ο εθισμός στο φαγητό δεν σχετιζόταν με το βάρος. Πολλές υπέρβαρες γυναίκες δεν έδειξαν δείγματα εθισμού κάτι που αντίθετα συνέβη σε πολλές γυναίκες με φυσιολογικό βάρος.
Η βασική διαφορά που παρατηρήθηκε μεταξύ των εθισμένων σε ναρκωτικές ουσίες και σε αυτούς με εξάρτηση από το φαγητό ήταν ότι η δραστηριότητα στα κέντρα του εγκεφάλου που αφορούν την απόλαυση, δεν ελαττώθηκε όταν δοκίμασαν το παγωτό, αλλά παρέμεινε σταθερή. Αντίθετα στη περίπτωση των ναρκωτικών, παρατηρείται η τάση, ο χρήστης να τα απολαμβάνει όλο και λιγότερο την ουσία, κάθε φορά που τη δοκιμάζει.
Για τους παραπάνω λόγους η εξαρτήσεις δεν είναι απλή υπόθεση: δεν αφορούν μόνο το μέγεθος της επιθυμίας και το πώς αυτή σηματοδοτείται στον εγκέφαλο αλλά και τη δυνατότητα του ατόμου να αντισταθεί στη συγκεκριμένη επιθυμία. Παράγοντες όπως κοινωνικές περιστάσεις και άγχος, είναι πιθανό να επηρεάσουν τις αντιδράσεις και τις άμυνες του οργανισμού στην εξάρτηση από μία ουσία.
Τελικά, ούτε η ηρωίνη ούτε τα haagen-danz οδηγούν οπωσδήποτε σε εθισμό, τη πλειονότητα των χρηστών. Οι απαντήσεις στο αίνιγμα του εθισμού δεν βασίζονται στις ουσίες τις ίδιες όσο στη σχέση του ατόμου με αυτές, τις αντιστάσεις του απέναντί τους και τις καταστάσεις που τις νοηματοδοτούν. Όπως και να’ χει, να προτιμήσεις το απεχθές white chocolate raspberry truffle από το κατάστημα της γειτονιάς σου, παρά τη λευκή σκόνη από το Πουέρτο Ρίκο. Καλή απόλαυση.