Τον νέο χάρτη των αγροτικών επιδοτήσεων ύψους 20 δισ. ευρώ για την περίοδο 2015 - 2020 παρουσίασε το βράδυ της Πέμπτης στη Βουλή ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργος Καρασμάνης.
Κερδισμένοι από τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική και τις εθνικές επιλογές αναδεικνύονται οι νέοι που εισέρχονται στην ύπαιθρο και είναι μέχρι 40 ετών. Κάθε χρόνο θα δίνονται σε αυτούς 40 εκατ. ευρώ και πριμ 25% στα δικαιώματά τους.
Ο Γιώργος Καρασμάνης αναγνώρισε πως οι συνολικές κοινοτικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις στον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα βαίνουν μειούμενες σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο της αναθεωρημένης ΚΑΠ. Ωστόσο, εξέφρασε την πεποίθησή του πως τα χρήματα αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τον πρωτογενή τομέα.
Στο πλαίσιο αυτό, σημαντικό στοιχείο της καινούργιας ΚΑΠ αποτελεί η ενίσχυση των αγροτών για τη διαφύλαξη ως δημόσιων αγαθών (προστασία περιβάλλοντος, διατήρηση τοπίου, βιώσιμη ύπαιθρος κ.λπ.), με συγκεκριμένες αποζημιώσεις («πράσινη ενίσχυση») που δεν δίνονταν στο παρελθόν.
Ο εθνικός φάκελος που έχει καταρτίσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (αλλά παραμένει ανοικτός σε βελτιωτικές προτάσεις για άλλη μία εβδομάδα), αφιερώνει το μεγαλύτερο τμήμα των ενισχύσεων στη βασική ενίσχυση, η οποία θα αντιστοιχεί στο 55% του εθνικού ορίου των 2 δισ. ετησίως, ενώ η «πράσινη ενίσχυση» προβλέπεται να καταλαμβάνει άλλο ένα 30%.
Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις, με ένα ποσοστό 9%, θα στοχεύουν σε προϊόντα με συγκεκριμένη αιτιολόγηση, ενώ οι νέοι αγρότες αναμένεται να πριμοδοτηθούν με επιπλέον 25% της βασικής τους ενίσχυσης, με το ποσοστό τους να καταλαμβάνει το 2% του φακέλου. Με τον τρόπο αυτό, το υπουργείο ευελπιστεί να προσελκύσει πάνω από 15.000 νέους αγρότες την επόμενη πενταετία.
Στους νέους και νεοεισερχόμενους αγρότες είναι αφιερωμένο το 3% του εθνικού φακέλου, ενώ άλλο ένα 5% θα αφορά συγκεκριμένες δράσεις υπέρ αγροτών που δραστηριοποιούνται σε περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα (π.χ. ορεινές περιοχές) και στόχο θα έχει τη διατήρησή τους στα συγκεκριμένα εδάφη.
Μοίρασμα σε τρεις «περιφέρειες»
Από κει και πέρα, η βασική ενίσχυση θα διακλαδωθεί σε τρεις «περιφέρειες» πανελλαδικά (βοσκότοποι, αροτραίες εκτάσεις και δενδρώνες), με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους: Οι βοσκότοποι αναμένεται να απορροφήσουν το 25% των κονδυλίων του εθνικού φακέλου (με ενδεικτική αξία δικαιώματος 25 ευρώ το στρέμμα και αποκλίσεις επιπέδου 1 ευρώ), οι αροτραίες εκτάσεις το 47% των κονδυλίων (με ενδεικτική αξία δικαιώματος τα 43 ευρώ το στρέμμα και αντίστοιχες αποκλίσεις) και οι δενδρώδεις καλλιέργειες το υπόλοιπο 28% των κονδυλίων με ενδεικτική αξία δικαιώματος τα 50 ευρώ το στρέμμα (και αποκλίσεις 1 ευρώ).
Η επιλογή αυτή, σύμφωνα με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, «ενισχύει την κτηνοτροφία κατά 25% μεταβάλλοντας την κατανομή των ενισχύσεων σε 25% για τη ζωική παραγωγή και 75% για τη φυτική, έναντι 19% και 81% αντίστοιχα, που ήταν μέχρι σήμερα».
Η «πράσινη ενίσχυση»
Η «πράσινη ενίσχυση» (αποζημίωση για το «πρασίνισμα» και την αποφυγή καλλιέργειας συγκεκριμένων ποσοστών των αγροτικών εκτάσεων) αφορά τους αγρότες με εκτάσεις άνω των 100 στρεμμάτων. «Αυτό σημαίνει ότι περίπου 500.000 παραγωγοί σε σύνολο 700.000, δεν υποχρεούνται να εφαρμόσουν το πρασίνισμα» διευκρίνισε ο υπουργός. Η συγκεκριμένη ενίσχυση θα είναι ενσωματωμένη στα δικαιώματα των γεωργών, ενώ τα πρόστιμα για τους τελευταίους, σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεών τους, θα υπερβαίνουν το 50% της ενίσχυσης, φθάνοντας ακόμα και στο 100%.
Υποχρεώσεις των αγροτών με εκτάσεις άνω των 100 στρεμμάτων είναι η διαφοροποίηση καλλιεργειών στις αροτραίες εκτάσεις, η διατήρηση περιοχής οικολογικής εστίασης 5% (για εκμεταλλεύσεις με αροτραίες εκτάσεις μεγαλύτερες των 100 στρεμμάτων) και η διατήρηση μόνιμων βοσκοτόπων. Οι δενδρώδεις καλλιέργειες δεν φέρουν καμία από τις προαναφερθείσες υποχρεώσεις, αλλά δεν πρόκειται να έχουν μειωμένη ενίσχυση, καθώς «το 85% της άμεσης ενίσχυσης θα τους παρέχεται αυτούσιο».
Ο εθνικός φάκελος διαφοροποιείται, επίσης, σε σχέση με το παρελθόν, σε ό,τι αφορά τις συνδεδεμένες ενισχύσεις, οι οποίες θα καταλαμβάνουν το 9% των συνολικών, καλύπτοντας τους κτηνοτρόφους χωρίς βοσκότοπο, καθώς και την καλλιέργεια οσπρίων (με στόχο τη μείωση των εισαγωγών), κτηνοτροφικών ψυχανθών, ζαχαρότευτλων, σκληρού σίτου, ρυζιού, σπόρων και σπαραγγιών, την παραγωγή πορτοκαλιών χυμοποίησης και βιομηχανικής τομάτας, και την εκτροφή βοοειδών και αιγοπροβάτων.
Κατηγοριοποιήσεις υπάρχουν, ωστόσο, και στα ίδια τα αγροτικά στρώματα, με τους Μικρούς Αγρότες (περίπου 350.000) να λαμβάνουν ενισχύσεις έως 1.250 ευρώ και να εξαιρούνται των υποχρεώσεων του «πρασινίσματος» και των δειγματοληπτικών ελέγχων της πολλαπλής συμμόρφωσης. Άλλη διακριτή κατηγορία αγροτών είναι οι νέοι αγρότες, ηλικίας κάτω των 40 ετών, για τους οποίους προτείνεται προσαύξηση 25% επί της αξίας των δικαιωμάτων ενισχύσεων για μία πενταετία, καθώς και προϋπολογισμός του 2% του εθνικού φακέλου, για το συμπλήρωμα αυτό. «Πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί και να περιορίσουμε τη διάθεση πολλών παλαιών αγροτών, να μεταβιβάσουν την εκμετάλλευσή τους εικονικά σε νεότερους, ώστε να απολαμβάνουν τα πριμ, χωρίς όμως να γίνει ουσιαστική ανανέωση του πληθυσμού» επισήμανε ο κ. Καρασμάνης.
Επιπλέον πόρους για τον πρωτογενή τομέα εξασφαλίζει και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2014-2020, προϋπολογισμού 4,2 δισ. από κοινοτικούς πόρους, που αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω από τον εθνικό προϋπολογισμό και ιδιωτικούς πόρους, φθάνοντας τα 6 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα θα παρέχει κίνητρα για επιχειρηματική δράση, επιμόρφωση, επιπρόσθετη ενίσχυση για τις περιοχές με φυσικούς περιορισμούς, φροντίδα για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, μικρά και μεγάλα έργα και ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αγροτών και της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Το θέμα με τις τευτλοκαλλιέργειες και την ενδεχόμενη τύχη της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης
Σημειώνεται πως κατά τη συζήτηση που ακολούθησε την παρουσίαση του φακέλου, πολλοί βουλευτές χαρακτήρισαν «αντιφατική» έως και «υποκριτική» τη διατήρηση των ενισχύσεων για τους τευτλοκαλλιεργητές, δεδομένης της τύχης που είχαν τα εργοστάσια της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (ΕΒΖ).
«Επειδή πιστεύουμε στο ελληνικό τεύτλο και στη ζάχαρη, κρατάμε όρθια όλη την ενίσχυση, πιέζουμε ώστε η σημερινή ηγεσία της ελληνικής βιομηχανίας να επανέλθει με συνέπεια στην τήρηση υποχρεώσεων, και αυτό θα μας οδηγήσει το 2015 σε πολύ ευχάριστες εξελίξεις εάν γίνουν όλα αυτά που πρέπει να γίνουν. Δεν είναι λοιπόν ούτε στάχτη στα μάτια ούτε χειρισμός για το θεαθήναι αυτός που κάνουμε για τη ζάχαρη» απάντησε ο αναπληρωτής υπουργός, Π. Κουκουλόπουλος.