Στη Βουλή, προς συζήτηση και ψήφιση, αναμένεται να κατατεθεί άμεσα το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής για την ιδιωτική πολεοδόμηση και τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς «Περιβαλλοντική αναβάθμιση και ιδιωτική πολεοδόμηση- Βιώσιμη ανάπτυξη οικισμών- Ρυθμίσεις δασικής νομοθεσίας», τις βασικές αρχές και κατευθύνσεις του οποίου παρουσίασε σήμερα στους δημοσιογράφους ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Νίκος Ταγαράς.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο κ. Ταγαράς, στόχος της κυβέρνησης είναι «να δοθούν λύσεις με συγκεκριμένες προτάσεις και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σε ό,τι αφορά απλοποίηση και επιτάχυνση διαδικασιών, σε ό,τι αφορά λύση εκκρεμοτήτων προβλημάτων δεκαετιών».
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς
Υπολογίζεται ότι σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν περίπου 550 οικοδομικοί συνεταιρισμοί, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται σε δάση και σε δασικές εκτάσεις και για αυτόν τον λόγο δεν μπορούν να πολεοδομηθούν. Από τους 550, οι 220 συνεταιρισμοί βρίσκονται εντός των ορίων του ρυθμιστικού σχεδίου Αττικής και από αυτούς (σ.σ. τους 220) το 50% αντιμετωπίζει πρόβλημα λόγω του σημείου που βρίσκονται.
Με βάση τα παραπάνω το Υπουργείο διαχωρίζει σε δύο κατηγορίες του οικοδομικούς συνεταιρισμούς: -σε όσους διαθέτουν ρυμοτομικό σχέδιο πριν από το 1975 και οι ιδιοκτήτες διαθέτουν δικαίωμα κυριότητας και -σε όσους δημιουργήθηκαν μετά το 1975.
-Οικοδομικοί συνεταιρισμοί που διαθέτουν ρυμοτομικό σχέδιο πριν από το 1975
Πρόκειται δηλαδή για θεσμικά κατοχυρωμένους συνεταιρισμούς, όχι αυθαίρετες κατασκευές, για τους οποίους ο νόμος προβλέπει τη δόμηση υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Δηλαδή, το 50% της έκτασης αυτών θα παραδίδεται στο Δημόσιο και το υπόλοιπο 50% θα πολεοδομείται. Από το προς πολεοδόμηση 50%, το μισό θα είναι χώροι πρασίνου. Ουσιαστικά, η έκταση που πολεοδομείται θα αντικαθίσταται με ανάλογης επιφάνειας δασική έκταση με ευθύνη του συνεταιρισμού. Για τη διαδικασία πολεοδόμησης θα πρέπει να εκδίδεται προεδρικό διάταγμα.
- Οικοδομικοί συνεταιρισμοί που δημιουργήθηκαν μετά το 1975
Για τις περιπτώσεις αυτές, θα υπάρχει η δυνατότητα, μέσα από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ανταλλαγής της έκτασης που καταλαμβάνουν σε δάσος ή δασική έκταση με άλλη δημόσια χορτολιβαδική έκταση. Ουσιαστικά, θα παραχωρείται στο Δημόσιο η δασική έκταση του συνεταιρισμού την οποία το Δημόσιο θα ανταλλάσσει με χορτολιβαδική έκταση.
«Δεν αναφερόμαστε σε αυθαίρετες κατασκευές που έχουν γίνει σε αυτούς τους χώρους. Αναφερόμαστε σε περιπτώσεις που η πολιτεία είχε δώσει διαχρονικά τη δυνατότητα της άσκησης δικαιώματος και κυριότητας σε κάποιους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, κι εφόσον κάποιοι είχαν προχωρήσει για παράδειγμα να έχουν και ρυμοτομικό σχέδιο πριν το 1975, σε αυτούς και μόνο σε αυτούς δίνουμε τη δυνατότητα να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην περιοχή, αλλά υπό αυστηρότατες προϋποθέσεις. Το 50% της έκτασης που έχουν ως κυριότητα σήμερα, παραδίδεται κατά μορφή και κυριότητα στο δημόσιο, το δε υπόλοιπο 50% θα μπορεί να πολεοδομηθεί, αλλά το μισό από αυτό θα πρέπει να είναι κοινόχρηστοι χώροι και χώροι πρασίνου. Επίσης, ακόμη και στο υπόλοιπο ¼ που θα πολεοδομείται, η επιφάνεια επέμβασης θα αντικαθίσταται με ίση τουλάχιστον επιφάνεια καθ' υπόδειξη του δασάρχη της περιοχής για να ισορροπήσει το ισοζύγιο της επέμβασης, κάτι που δεν ίσχυε μέχρι τώρα» σημείωσε ο αναπληρωτής υπουργός.
Σύμφωνα με τον κ. Ταγαρά, τα βασικά σημεία της νέας αυτής νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι τα ακόλουθα, ανά θέμα:
- Αυξάνεται η δημόσια περιουσία
- Αυξάνονται τα δημόσια δάση
- Δίνονται προοπτικές ανάπτυξης σε εγκαταλελειμμένους και μικρούς οικισμούς της περιφέρειας
- Επιλύονται προβλήματα δεκαετιών των οικοδομικών συνεταιρισμών
- Δίνεται προοπτική λύσης σε ένα σύνθετο πρόβλημα που ταλαιπωρεί εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας επί 40 και πλέον χρόνια.
- Αυξάνεται το περιβαλλοντικό ισοζύγιο εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Στα μεγάλα αστικά κέντρα δηλαδή, όπου υπάρχει ήδη έντονη πολεοδομική επιβάρυνση, δίνεται η δυνατότητα στο κράτος να πάρει, στο πλαίσιο ανταλλαγής, ιδιωτικές εκτάσεις και να τις αποδώσει στο κοινωνικό σύνολο ως νέο δάσος και ως χώρους πρασίνου.
- Δίνεται έμφαση στο περιβάλλον και στο περιβαλλοντικό όφελος των πολιτών. Δίνονται νέες, μη προστατευόμενες, εκτάσεις στους πολίτες για αξιοποίηση, ενώ ταυτόχρονα το δημόσιο αποκομίζει νέες δασωμένες και αναδασωμένες εκτάσεις. Η τοπική αυτοδιοίκηση αποκτά νέους χώρους πρασίνου ενώ δίνονται ειδικά πολεοδομικά κίνητρα με περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά (μεγάλοι ελεύθεροι χώροι, μείωση οδικών δικτύων, δημιουργία έργων υποδομής – δίκτυα και βιολογικοί καθαρισμοί).
- Ενισχύονται οι μικροί και εγκαταλελειμμένοι οικισμοί στην περιφέρεια. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα να αναζωογονηθεί η κοινωνία και η οικονομία σε όλη τη χώρα, παρέχονται νέες ευκαιρίες διαβίωσης έξω από τα αστικά κέντρα, παρέχονται νέες δυνατότητες εργασίας, αξιοποιούνται δημόσιες επενδύσεις και υποδομές που έχει φτιάξει το κράτος στην περιφέρεια και σήμερα παρακμάζουν μένοντας αναξιοποίητες.
- Καθιερώνονται τα Ειδικά Σχέδια Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης και Ανάπτυξης (ΕΣ.ΠΕΡ.Α.Α) για τη χωροθέτηση και πολεοδόμηση των περιοχών πέριξ των μικρών και εγκαταλελειμμένων οικισμών
- Καθορίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής και δίνονται λύσεις σε χρόνια προβλήματα οικοδομικών συνεταιρισμών, οι οποίοι έχουν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς αλλά δεν μπορούν να πολεοδομηθούν ποτέ με βάση τη νομολογία του ΣτΕ, παρότι το κράτος τους είχε δημιουργήσει, θεσμικά, την πεποίθηση ότι θα αποκατασταθούν οικιστικά. Τώρα προβλέπουμε τη διαδικασία ανταλλαγής αυτών των εκτάσεων με άλλες που θα μπορούν να πολεοδομηθούν (ή ακόμη και με νέα έτοιμες, πολεοδομημένες εκτάσεις) δίπλα σε μικρούς και εγκαταλελειμμένους οικισμούς. Με το σχέδιο νόμου προβλέπεται η ελεγχόμενη και οργανωμένη οικιστική ανάπτυξη (αποκλειστικά κατοικίες) δίπλα σε υπάρχοντες οικισμούς.
- Με τις προτεινόμενες διατάξεις ορίζονται οι περιοχές προς πολεοδόμηση κατόπιν αιτήματος (τοπική αυτοδιοίκηση, δασικές υπηρεσίες, Ελληνικό Δημόσιο) και δημιουργούνται ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης. Οι ζώνες τοποθετούνται δίπλα σε υπάρχοντες οικισμούς οι οποίοι όμως είναι μικροί ή εγκαταλελειμμένοι, δίνοντας ζωή σε φθίνοντες οικισμούς. Παράλληλα οι υπάρχοντες οικισμοί αναβαθμίζονται και ταυτόχρονα καλύπτονται οι απαιτήσεις για ύπαρξη πολεοδομικού σχεδιασμού.
- Αναδεικνύονται περιουσιακά δικαιώματα των πολιτών (όπως τα μερίδια των οικοδομικών συνεταιρισμών) που είναι χαμένα και ανενεργά και μπορούν πλέον να αποκτήσουν αξία.
- Η λύση που δίνεται αφορά μόνο τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς που έχουν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς.
- Η πολιτεία φροντίζει να προσαρμοστεί τόσο στις τελευταίες αποφάσεις του ΣτΕ όσο και στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που αξιώνουν αποζημίωση όσων πολιτών δεν μπορούν να αξιοποιήσουν αυτά τα περιουσιακά τους δικαιώματα.
- Ενσωματώνεται η νομολογία του ΣτΕ για επιμέρους ζητήματα οικοδομικών συνεταιρισμών
- Προάγεται, στο πλαίσιο των συνταγματικών επιταγών, η προστασία του περιβάλλοντος. Εκεί που χωροθετούνται περιοχές υπάρχουν αυστηροί περιβαλλοντικοί όροι. Το νέο πλαίσιο ιδιωτικής πολεοδόμησης εφαρμόζεται μόνο με αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια. Δεν γίνεται καμία έκπτωση στην περιβαλλοντική προστασία. Δεν χωροθετούνται περιοχές σε δάση, αιγιαλό, αρχαιολογικούς χώρους, κατ' απόλυτη προσαρμογή στις διατάξεις του Συντάγματος.
- Επιλύεται το χρόνιο πρόβλημα των οικοδομικών συνεταιρισμών στη Ζώνη Αστικού Αναδασμού του Πικερμίου, όπου το κράτος κερδίζει ιδιοκτησιακά δασωμένες και αναδασωμένες περιοχές, που σήμερα προστατεύονται από τη νομοθεσία αλλά είναι εγκαταλελειμμένες, και αυξάνεται το ισοζύγιο πρασίνου στην περιοχή, ενώ ταυτόχρονα οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί – και ο ΑΟΟΑ – μπορούν να πολεοδομήσουν στις «καθαρές» πολεοδομικά εκτάσεις που κατέχουν.