Η ζωή στην εμπόλεμη ζώνη: Οταν τα παιδιά αρχίζουν να ζωγραφίζουν τανκ και ξέρουν τι είναι οι βόμβες [εικόνες]

«Μας βομβάρδισαν χθες;». Το μικρό αγόρι κάνει κάθε πρωί έντρομο αυτή την ερώτηση στη μητέρα του, μόλις εκείνη τον ξυπνήσει. Οταν ζωγραφίζει, τα χαρτιά του δεν γεμίζουν λουλούδια και ήλιους, αλλά τανκ και στρατιώτες. Είναι ένα από τα παιδιά του πολέμου, αυτά που τους τελευταίους μήνες ζουν στην εμπόλεμη ζώνη της Ουκρανίας.

Οι κάτοικοι του Σλαβιάνσκ έχουν συνηθίσει να ζουν σε αυτή την κατάσταση. Οσο αυτό είναι δυνατόν βέβαια. Κάθε φορά που ένα βουητό «σκίζει» τον ουρανό, το αστείο τους ήταν να αναρωτιούνται αν πρόκειται για βροντή ή χαλάζι. Το τελευταίο όμως παραπέμπει στο ΒΜ-21 Hail (χαλάζι στα αγγλικά), το ρουκετοβόλο που επιστράτευσε μεταξύ άλλων όπλων ο στρατός για να χτυπήσει τους φιλορώσους αυτονομιστές που είχαν καταλάβει την πόλη.

«Οταν αρχίζουν οι βομβαρδισμοί, τα τρίχρονα παιδιά δείχνουν προς το μπάνιο. Ξέρουν ήδη», λέει στoν Guardian η Ζένια, μητέρα τριών μικρών αγοριών. Τα παιδιά της έχουν ήδη μάθει ότι εκεί πρέπει να κρυφτεί η οικογένεια εκείνες τις ώρες. Οταν οι αυτονομιστές ανακήρυξαν τις ανεξάρτητες δημοκρατίες στην ανατολική Ουκρανία τον Απρίλιο, το Σλαβιάνσκ έγινε γρήγορα το επίκεντρο των μαχών ανάμεσα στους φιλορώσους και τις κυβερνητικές δυνάμεις. Από τα τέλη του Μαΐου η «αντιτρομοκρατική επιχείρηση» του στρατού σήμαινε πως η πόλη βομβαρδιζόταν σχεδόν σε καθημερινή βάση, χτυπώντας δεκάδες κτίρια. Οι μάχες έχουν προκαλέσει το θάνατο τουλάχιστον 423 ανθρώπων, ανάμεσά τους και πολίτες, ενώ σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη τουλάχιστον 46.100 έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους.

Το περασμένο Σάββατο, ο στρατός άρχισε να πανηγυρίζει την πρώτη νίκη του σε αυτό τον ατελείωτο κύκλο βίας. Κατάφερε να διώξει τους φιλορώσους από το Σλαβιάνσκ, πάνω από το οποίο κυματίζει πλέον η σημαία της Ουκρανίας, ενώ οι αυτονομιστές εκτοπίστηκαν στο Ντόνετσκ που απέχει μερικά χιλιόμετρα. Οι κάτοικοι του Σλαβιάνσκ όμως θα χρειαστούν αρκετό καιρό για να γιατρέψουν τις πληγές τους.

Πολλοί έχασαν τις δουλειές τους. Ψάχνουν εναγωνίως τρόφιμα. Και βλέπουν τα παιδιά τους να χάνουν την αθωότητά τους. «Ζωγραφίζουν τανκ και αεροπλάνα, ενώ παλιότερα τα σχέδιά τους ήταν γεμάτα δέντρα και λουλούδια. Ο γιος μου κάθε ημέρα ξυπνά και με ρωτά ''Μας βομβάρδισαν;''. Είναι τρομοκρατημένος», λέει η Κάτια, μητέρα ενός 8χρονου αγοριού που έζησε από πολύ κοντά τη φρίκη. Τον προηγούμενο μήνα, ενώ βρισκόταν με τη μητέρα του στο νοσοκομείο για παιδιά, προκειμένου να πάρει ένα πιστοποιητικό γιατρού, ξαφνικά το κτίριο έγινε στόχος ρουκετών.

Την ίδια ώρα, τα καθημερινά προβλήματα θα χρειαστούν καιρό για να λυθούν. Από τα «χτυπήματα» στις υποδομές, τα περισσότερα σπίτια έχουν μείνει χωρίς τρεχούμενο νερό από τις αρχές Ιουνίου, το 90% της πόλης έχει προβλήματα ηλεκτροδότησης, το σήμα για το κινητό είναι σχεδόν ανύπαρκτο, ενώ υπάρχουν γειτονιές χωρίς φυσικό αέριο. Πολλοί μαγειρεύουν στο δρόμο, σε καζάνια πάνω σε φωτιές.

Ο Ντένις και η Ζένια μένουν σε ένα διαμέρισμα δύο δωματίων με τον πατέρα της, τη μητέρα της που έχει κινητικά προβλήματα, την αδερφή της και τα τρία μωρά τους. Η ημέρα τους ξεκινά από πολύ νωρίς, με το ζευγάρι να μεταφέρει μπουκάλια με νερό από το κοντινό πηγάδι. Μερικές φορές αγοράζουν γάλα από ένα μικρό αγρόκτημα στην πόλη, όπου ένας συμπολίτης του μάζεψε μία αγελάδα, ένα γουρούνι και τις κότες που εγκατέλειψαν οι ιδιοκτήτες τους.

Οι τιμές των τροφίμων έχουν εκτοξευθεί, καθώς πολλά καταστήματα έκλεισαν. Τα λίγα σουπερμάρκετ που έχουν ακόμη ρεύμα ανοίγουν, αλλά τα άδεια ράφια τους προδίδουν πόσο δύσκολο είναι να προμηθευτούν αγαθά. Για την οικογένεια της Ζένια και του Ντένις, η μόνιμη ανησυχία τους είναι το αν θα καταφέρουν να έχουν τα χρήματα για να εξασφαλίσουν ακόμη και αυτά τα βασικά τρόφιμα. Τα επιδόματα που έπαιρναν οι γονείς τους από το κράτος μειώθηκαν, ενώ το εργοστάσιο στο οποίο δούλευε ο Ντένις έκλεισε. «Γυρίζουμε στο σπίτι και τα παιδιά ζητούν γλυκά. Πώς να εξηγήσεις σε ένα παιδί ότι δεν υπάρχουν χρήματα;», λέει η Ζένια που περνά πολλές ώρες κάθε ημέρα σε ουρές για συσσίτια από ανθρωπιστικές οργανώσεις. Πρόσφατα περίμενε πέντε ώρες για να πάρει ένα κιλό μακαρόνια, κονσέρβες και λουκάνικο. Η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη για όσους έχουν προβλήματα υγείας. Μόνο ένα φαρμακείο έμεινε ανοιχτό στην πόλη.

Τους τελευταίους μήνες οι οικογένειες στο Σλαβιάνσκ είδαν όλμους να χτυπούν καμπαναριά εκκλησιών την ώρα της λειτουργίας, σχολεία και αυλές σπιτιών. Κάποιοι χρειάστηκαν να περάσουν ώρες με αναμμένα κεριά σε αυτοσχέδια καταφύγια που διαμορφώθηκαν στα υπόγεια πολυκατοικιών. Ο Ντένις και η Ζένια αναγκάστηκαν να δίνουν βαλεριάνα στο τρίχρονο παιδί τους, που έκλαιγε έντρομο από τους ήχους των ρουκετών. Οι μάχες υποτίθεται πως σταμάτησαν, οι αυτονομιστές εγκατέλειψαν την πόλη. Αλλά σίγουρα θα κάνουν καιρό να αφαιρέσουν από τους τοίχους του σπιτιού τους τα στρώματα που είχαν βάλει τριγύρω, για να κοιμούνται στο πάτωμα με ασφάλεια.