Αποτελώντας μια από τις σημαντικότερες επιστήμες, τα μαθηματικά μέσα στα χιλιάδες χρόνια ύπαρξης τους έχουν καταφέρει να... κερδίσουν την αγάπη αμέτρητων ανθρώπων. Ανάμεσα στους αριθμούς, στις εξισώσεις, στους ατελείωτους δύσκολους τύπους μπορεί κανείς να αρχίσει ένα... μεγάλο ταξίδι με στόχο την ανακάλυψη ενός ανεξερεύνητου μέρους του κόσμου των μαθηματικών. Για αρκετούς, το χαοτικό περιβάλλον των μαθηματικών αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση, μια ελκτική δύναμη που τους ωθεί να ασχοληθούν με τους αριθμούς. Δεν είναι όμως μόνο αυτός ο λόγος που τα μαθηματικά έχουν τόση μεγάλη απήχηση. Μια έρευνα φρόντισε να αποκαλύψει μια ακόμα «γοητευτική» πτυχή τους, την καλλιτεχνική.
Πως είναι δυνατόν ένας τύπος ή μια εξίσωση να θεωρηθεί έργο τέχνης; Ειδικά για όσους δεν έχουν καλή σχέση με τα μαθηματικά, ένας μεγάλος και ακατανόητος τύπος προκαλεί αποστροφή. Τα ίδια ακριβώς συναισθήματα όμως μπορεί να δημιουργήσει και ένα τραγούδι που δεν... ηχεί καλά στα αυτιά μας. Αν σκεφτούμε τα μαθηματικά καθαρά ως επιστήμη και όχι ως μάθημα που διδασκόμαστε στο σχολείο, τότε μπορούμε πιο εύκολα να ανακαλύψουμε τις όμορφες γωνιές τους. Κινούμενη πάνω σε αυτά τα πλαίσια, η έρευνα του University College του Λονδίνου ανέδειξε την καλλιτεχνική... μεριά των μαθηματικών.
Η γοητεία που μπορεί να προσφέρει ένας καλογραμμένος μαθηματικός τύπος στον ανθρώπινο εγκέφαλο επιβεβαιώνεται πλέον και επιστημονικά. Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο βρετανικό πανεπιστήμιο απέδειξε πως οι άνθρωποι μπορούν να εκλάβουν μια όμορφη εξίσωση ως ένα αυθεντικό έργο τέχνης. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Σεμίρ Ζέκι του Εργαστηρίου Νευροβιολογίας Wellcome του University College του Λονδίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Frontiers in Human Neuroscience».
Χρησιμοποιώντας την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης, οι ερευνητές μελέτησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα 15 μαθηματικών, την ώρα που αυτοί καλούνταν να δουν 60 εξισώσεις και να τις αξιολογήσουν ως όμορφες ή άσχημες. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η... εμπειρία του «μαθηματικά ωραίου» καταγράφεται στην ίδια συναισθηματική περιοχή του εγκεφάλου, όπου αποθηκεύονται και τα συναισθήματα που προέρχονται από ένα πίνακα ή από ένα τραγούδι.
Με λίγα λόγια, ο εγκέφαλος εκλαμβάνει έναν μαθηματικό τύπο, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που θα εκλάμβανε και ένα οποιοδήποτε άλλο έργο τέχνης. Αλλωστε στην όψη μιας επιβλητικής εξίσωσης η φαντασία διεγείρεται, πιθανότατα ακόμα παραπάνω από όταν βρισκόμαστε μπροστά από κάποιο πίνακα ζωγραφικής. Ο εγκέφαλος πρώτα «θαυμάζει» αυτό που μόλις έχει καταλάβει και αμέσως μπαίνει στη διαδικασία να το χρησιμοποιήσει για να πάει σε επόμενα βήματα. Το δέος και η διέγερση της φαντασίας είναι στοιχεία που μπορούν να ενισχύσουν τα επιχειρήματα των Βρετανών επιστημόνων.
Αναφερόμενος στην έρευνα που επιμελήθηκε, ο καθηγητής Σεμίρ Ζέκι δήλωσε: «Σε πολλούς από εμάς οι μαθηματικές εξισώσεις φαίνονται ξερές και ακατανόητες, όμως για έναν μαθηματικό μια εξίσωση μπορεί να ενσωματώνει την πεμπτουσία της ομορφιάς. Η ομορφιά μιας εξίσωσης μπορεί να προέρχεται από την απλότητά της, τη συμμετρία της, την κομψότητά της ή την έκφραση μιας αναλλοίωτης αλήθειας. Για τον Πλάτωνα, η αφηρημένη ποιότητα των μαθηματικών εξέφραζε το αποκορύφωμα της ομορφιάς».
Αν όμως ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αντιληφθεί την πραγματική αξία ενός τύπου τότε πως μπορεί να τον θεωρήσει έργο τέχνης; Η έρευνα του πανεπιστημίου του Λονδίνου δεν περιορίστηκε σε ένα μόνο πείραμα. Σε δεύτερο βήμα, την θέση των 15 μαθηματικών πήραν άτομα που δεν είχαν ιδιαίτερα καλή σχέση με τους αριθμούς. Ωστόσο, τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια με την πρώτη φορά. Τα συναισθήματα που προκαλούνταν μπορεί να μην ήταν τόσο έντονα, όμως η εγκεφαλική αντίδραση παρέμενε παρόμοια. Ακόμα και να μην καταλάβαινε κάποιος το βαθύτερο νόημα ενός τύπου, μπορούσε να αντιληφθεί τη σημασία του αλλά και την... καλλιτεχνική του πτυχή.