Με παραδείγματα ο οικονομολόγος-σταρ Πολ Κρούγκμαν αποδεικνύει ότι διάφοροι τσαρλατάνοι προωθούν τη θεωρία ότι πρέπει να φορολογούνται τα φτωχά εισοδήματα και να μειώνονται οι φόροι στις επιχειρήσεις και στους πλούσιους για να αναπτυχθούν -δήθεν- οι οικονομίες.
Πριν από δύο χρόνια, η πολιτεία του Κάνσας προχώρησε σε ένα αξιοπερίεργο δημοσιονομικό πείραμα. Μείωσε ραγδαία τους φόρους εισοδήματος χωρίς να έχει ιδέα περί του πώς θα αντικαθιστούσε τα έσοδα που θα έχανε. Ο κυβερνήτης Σαμ Μπράουνμπακ, έπειτα από διαβούλευση με τον οικονομολόγο Αρθουρ Λάφερ, προέβλεψε πως η μείωση των φόρων θα οδηγούσε την οικονομία του Κάνσας σε ανάπτυξη. Κάτι που, όμως, δεν έγινε.
Αντιθέτως το Κάνσας έχει μείνει πίσω σε σχέση με τις γειτονικές πολιτείες και το σύνολο της Αμερικής, ενώ ο προϋπολογισμός του είναι ελλειμματικός με αποτέλεσμα να το υποβαθμίσει η Moody’s. Είναι σαφές ότι οι μειώσεις φόρων δεν έχουν καμία μαγική δύναμη, αλλά αυτό το γνωρίζαμε. Εκείνο που μας διδάσκει η περίπτωση του Κάνσας είναι πόση ισχύ έχουν οι εσφαλμενες απόψεις όταν εξυπηρετούν τα συμφέροντα των κατάλληλων ανθρώπων. Γιατί να πιστέψει κανείς ότι οι μειώσεις φόρων τονώνουν τόσο την οικονομία, ώστε σε μεγάλο βαθμό, αν όχι πλήρως, αναπληρώνουν τη μείωση των εσόδων; Η άποψη αυτή κατέρρευσε πριν από δύο δεκαετίες, όταν σχεδόν όλοι οι δεξιοί προέβλεπαν πως η αύξηση των φόρων στους πλούσιους που αποφάσισε ο Μπιλ Κλίντον θα προκαλούσε ύφεση αν όχι βαθύτατη οικονομική κρίση. Αυτό που προκάλεσε στην πράξη ήταν μια θεαματική οικονομική ανάπτυξη.
Το 1998 ο οικονομολόγος του Χάρβαρντ Γκρέγκορι Μανκίβ, γνωστός Ρεπουμπλικανός, έγραφε στο βιβλίο του για τη ζημία που έχουν προκαλέσει οι «τσαρλατάνοι». Αναφερόταν σε «μια μικρή ομάδα οικονομολόγων» που έπεισαν τον υποψήφιο πρόεδρο Ρόναλντ Ρέιγκαν ότι «μια οριζόντια μείωση στους συντελεστές των φόρων εισοδήματος θα οδηγούσε σε αύξηση των φορολογικών εσόδων».
Επικεφαλής αυτής της ομάδας ήταν ο Αρθουρ Λάφερ. Ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν αυτοί οι οικονομολόγοι. Πέντε χρόνια από τότε που ο κ. Λάφερ προειδοποιούσε τους Αμερικανούς ότι «θα δούμε να αυξάνονται ραγδαία οι τιμές και τα επιτόκια τα επόμενα τέσσερα - πέντε χρόνια» και συμφωνούσαν μαζί του όλοι οι ομοϊδεάτες του, δεν έχουμε παρά χαμηλό πληθωρισμό και επιτόκια σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Επομένως πώς κατάφεραν οι τσαρλατάνοι να υπαγορεύσουν πολιτική στο Κάνσας και σε μικρότερο βαθμό σε άλλες πολιτείες; Η απάντηση βρίσκεται εκεί όπου βρίσκεται και το χρήμα. Οι μειώσεις φόρων δεν έπεσαν από τον ουρανό. Τις πρότεινε ένας όμιλος ονόματι ALEC όπως και μια σειρά άλλων οικονομικών μελετών που στοχεύουν στο να αποδείξουν ότι οι μειώσεις φόρων στις επιχειρήσεις και στους πλούσιους θα προωθήσουν τη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη. Σε ό,τι αφορά τον όμιλο ALEC είναι διαφανής, χρηματοδοτείται από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους και εκπονεί προτάσεις νόμου για συντηρητικούς πολιτικούς. Και οι περισσότερες από τις προτάσεις του προωθούν τις ιδιωτικοποιήσεις, την απορρύθμιση και τις μειώσεις φόρων για τις επιχειρήσεις και για τους πλούσιους.
Ενώ υποστηρίζει τις μειώσεις φόρων για τα υψηλά εισοδήματα, ζητεί αυξήσεις σε φόρους όπως ο ΦΠΑ που επιβαρύνουν κυρίως τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και μειώσεις στα προερχόμενα από τους φόρους επιδόματα των νοικοκυριών. Εν ολίγοις υποστηρίζει τη μείωση των φόρων στους πλουσιότερους και την αύξησή τους στους φτωχότερους με παράλληλη μείωση κοινωνικών επιδομάτων. Μα πώς μπορεί να δικαιολογήσει κανείς το να κάνει κάποιος πλουσιότερους όσους είναι ήδη πλούσιοι και να δυσχεραίνει τη ζωή όσων δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα; Χρειάζεται μια οικονομική θεωρία που να υποστηρίζει πως η πολιτική αυτή είναι το κλειδί για την ευημερία όλων.
Το άρθρο του Πολ Κρούγκμαν δημοσιεύεται στους New York Times και αναδημοσιεύτηκε στην Καθημερινή.