Η νεολαία του ΠΑΣΟΚ στις προεκλογικές συγκεντρώσεις του 2009 προέτρεπε τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης με το σύνθημα «Γιώργο άλλαξε τα όλα». Ισως, όμως, δεν ήξερε ή δεν αντιλαμβάνονταν ακριβώς τι προτίθεται να αλλάξει ως πρωθυπουργός ο Γιώργος Παπανδρέου.
Δύο χρόνια μετά, καθίσταται σαφές τι εννοούσε. Αρχικά λόγω αντίληψης, αλλά πλέον και ως αναγκαστική επιλογή.
Τα δεδομένα της οικονομίας είναι τόσο επισφαλή και τα μέτρα τόσο επαχθή ώστε δεν μπορεί να στηριχθεί πλέον στο επιχείρημα «σώσαμε την Ελλάδα από τη χρεοκοπία».
Κανείς δεν εμπιστεύεται, εξάλλου, τους χειρισμούς επί των οικονομικών δεδομένων καθώς η διαχείριση του χρέους θυμίζει τον πίθο των Δαναϊδων, με ορατό πάντοτε το ενδεχόμενο όλες οι θυσίες να πάνε χαμένες τελικά...
Ως εκ τούτου, το μοναδικό πολιτικό διακύβευμα (και ενδεχομένως προεκλογικό όπλο) για την κυβέρνηση Παπανδρέου είναι ένα: Η σύγκρουση με κάθε τι που θεωρεί ότι κρατά την Ελλάδα πίσω. Συντεχνίες, συμφέροντα, ολιγοπώλια, μονοπώλια κ.ο.κ.
Μια γεύση των προθέσεων του ήταν η σύγκρουση με τις ομάδες που απαρτίζουν τα κλειστά επαγγέλματα αλλά και πρόσφατα οι συντεχνίες πανεπιστημιακών - φοιτητών στα Πανεπιστήμια.
Οι παραγοντίσκοι
Το διεμήνυσε καθαρά χθες στη Βουλή, απευθυνόμενος και προς τους «πράσινους» συνδικαλιστές, πανεπιστημιακούς, φοιτητές: «Οι αλλαγές που φέρνουμε στην παιδεία σημαίνει να συγκρουστούμε με τους εαυτούς μας, τις νοοτροπίες του παρελθόντος, ακόμα και τις δικές μας, του ΠΑΣΟΚ, παρότι είμαστε περήφανοι για τον Νόμο - Πλαίσιο που φέραμε τη δεκαετία του '80».
Και δεν έμεινε εκεί. Ο κ. Παπανδρέου προειδοποίησε ότι θέλει να απελευθερώσει τις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου «από πελατειακούς παραγοντίσκους στο ποδόσφαιρο, στα ΜΜΕ, στον κομματικό ή επιχειρηματικό χώρο, στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ».
Τι σημαίνει αυτό; Οτι ο Πρωθυπουργός έχει αποφασίσει να συγκρουστεί με συμφέροντα στον αθλητισμό, στα ΜΜΕ, στις επιχειρήσεις.
Ηρωική έξοδος;
Κάποιοι, πίσω από αυτό, διακρίνουν την διάθεση μιας «ηρωϊκής εξόδου». Είναι γνωστή άλλωστε ιστορικά η τύχη όσων πρωθυπουργών ή υπουργών επεχείρησαν να τα βάλουν με τα συγκεκριμένα συμφέροντα.
Ωστόσο η επιλογή αυτή, ίσως είναι η μόνη για τον πρωθυπουργό προκειμένου να πείσει (έστω και για την υστεροφημία του) ότι πάλεψε να αλλάξει παγιωμένες πρακτικές σε προβληματικούς χώρους. Και με αυτή τη λογική, ο κ. Παπανδρέου φρόντισε να διαχωρίσει τη στάση της κυβέρνησης του από τις άλλες πολιτικές δυνάμεις οι οποίες -όπως υποστήριξε- «προτάσσουν το μικροκομματικό συμφέρον πριν από το εθνικό (...) θεωρώντας ότι έτσι θα κερδίσουν ψηφοθηρικά».
Οι φράσεις «από την Αριστερά μέχρι την Δεξιά βλέπουμε να στηρίζεται ένας συνδικαλισμός ψηφοθηρικός, της εξάρτησης και του συμβιβασμού. Πίσω από τις πιο επαναστατικές κορώνες κρύβονται οι πιο συντηρητικές πρακτικές της ελληνικής πολιτικής ζωής», είναι προσεκτικά διαλεγμένες.
Προεκλογικά επιχειρήματα
Ο διαχωρισμός είναι απαραίτητος για κάθε -προεκλογική- χρήση. Ο κ. Παπανδρέου θέλει να μείνει στην ιστορία ως μεταρρυθμιστής και ως ο πρωθυπουργός που έβγαλε τη χώρα από την κρίση. Και επειδή το δεύτερο παραμένει έωλο, τουλάχιστον επί του παρόντος, ρίχνει όλο το πολιτικό του βάρος στο πρώτο.
Είναι σαφές ότι -πλέον- ο κ. Παπανδρέου και η κυβέρνηση του δεν έχει να χάσει τίποτε: Το πολιτικό κόστος το έχει πληρώσει και με το παραπάνω, η εκλογική ήττα φαντάζει δεδομένη και ευρεία.
Ετσι, η σύγκρουση με καθεστηκυίες επαγγελματικές τάξεις -οι οποίες πράγματι δημιουργούν στρεβλώσεις στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας- μοιάζει αναπόφευκτη.
Η σύγκρουση με τους καναλάρχες
Εξάλλου, η κυβέρνηση πάντα έχει το πλεονέκτημα. Για παράδειγμα έχει στα χέρια της τις τηλεοπτικές άδειες των καναλιών. Ο κ. Παπανδρέου φέρεται αποφασισμένος να συγκρουστεί με τους mediaρχες, για τους οποίους άλλωστε δεν τρέφει και αισθήματα συμπαθείας.
Ενδεικτική πάντως της κατάστασης σε αυτό τον τομέα είναι η διακριτική αποχή τόσο του πρωθυπουργού όσο και των στενών του συνεργατών στην κινητικότητα που υπάρχει στα ΜΜΕ κυρίως λόγω των οικονομικών δυσχερειών. Ενημερώνεται αλλά δεν παρεμβαίνει ακόμη κι όταν κινδυνεύουν να κλείσουν μεγάλα ή και ιστορικά μέσα.
Στο χώρο του ποδοσφαίρου φέρεται επίσης διατεθειμένος για κόντρα με τους μεγαλοπαράγοντες που λυμαίνονται το χώρο. Οι ταξιτζήδες πήραν μια γεύση από την «αδιαλλαξία» της κυβέρνησης η οποία θα είναι πιλότος και για σύγκρουση με άλλες επαγγελματικές συντεχνίες που έπονται.
Υπ' αυτή την έννοια, όντως μπορεί η κρίση αυτή να είναι μια ευκαιρία. Και για το κυβερνών κόμμα -εφόσον προχωρήσει χωρίς πισωγυρίσματα σε ανατροπές των κακώς κειμένων- ώστε να σπάσουν αποστήματα της ελληνικής οικονομίας και προσωπικά για τον Πρωθυπουργό ώστε να επαναδιεκδικήσει -με λίγη τύχη στην οικονομία- ανανέωση εμπιστοσύνης.
Μήπως χρωστάνε οι υπουργοί;
Το κλειδί όμως είναι ότι ακόμη κι αν ο Γιώργος Παπανδρέου «δε χρωστάει σε κανέναν» όπως διατείνεται, δεν συμβαίνει το ίδιο με όλους τους υπουργούς του, που συναπαρτίζουν την κυβέρνηση. Και συνήθως, φιλόδοξες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες πέφτουν στο κενό από όσους καλούνται να τις κάνουν πράξη λόγω ανεξόφλητων χρεών τους σε μικρά ή μεγάλα συμφέροντα...