Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ή κάποιος άλλος; Η μάχη για την προεδρία της Κομισιόν μαίνεται με τα διαβούλια και τις παρασκηνιακές διεργασίες να φουντώνουν μέρα με τη μέρα. Με τη μόνη διαφορά πως τούτη τη φορά ο άνθρωπος που θα διαδεχθεί τον Μανουέλ Μπαρόζο, δεν θα τοποθετηθεί απευθείας από τις κεντρικές κυβερνήσεις, αλλά από το Ευρωκοινοβούλιο.
Αυτή η ειδοποιός διαφορά αλλάζει αρκετά τα μέχρι τώρα δεδομένα, εξ ου και όταν ανακοινώθηκε η αλλαγή στον τρόπο εκλογής του προέδρου της Κομισιόν, κάποιοι αναλυτές μίλησαν για στρατηγική υψηλού ρίσκου, καθώς ουδείς γνώριζε ποια θα είναι η σύνθεση του νέου Ευρωκοινοβουλίου. Οι αξιωματούχοι του Ευρωκοινοβουλίου καλλιεργούν ελπίδες εκδημοκρατισμού, οι οποίες είναι πιθανό τόσο να εκπληρωθούν όσο και να συντριβούν.
Οπως και να έχει είναι η πρώτη φορά που οι πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου παρουσιάζουν εκ των προτέρων υποψηφίους για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οργάνου του οποίου ο επικεφαλής πάντα διορίζεται κατόπιν διαπραγματεύσεων μεταξύ των κυρίαρχων ευρωπαϊκών δυνάμεων. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων πρέπει, στο εξής, να «λαμβάνουν υπόψη το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών» στην επιλογή του προέδρου της Κομισιόν.
Τα βήματα για την εκλογή του προέδρου
Λαμβάνοντας υπ' όψιν το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου διαβουλεύεται με το ΕΚ για το πρόσωπο που θα μπορούσε να αναλάβει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μετά τις διαβουλεύσεις αυτές, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παρουσιάζει τον υποψήφιο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιλέγει τον/την υποψήφιό/α του για το αξίωμα με ειδική πλειοψηφία, ενώ η τελική φάση περιλαμβάνει την εκλογή του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με πλειοψηφία των μελών του (376 ψήφοι).
Ο Γιούνκερ και το παρασκήνιο
Τη στιγμή που όλα αυτά είναι απολύτως γνωστά, ουδείς μπορεί να προδικάσει αυτή τη στιγμή ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν. Μπορεί το βράδυ των εκλογων ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ να διατυμπάνιζε, μέσω Twitter, πως αυτός θα είναι ο... εκλεκτός, μετά την επικράτηση του Λαϊκού Κόμματος, ωστόσο τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο φαίνονταν.
Η στάση της Μέρκελ
Οπως σημειώνει και η Deutsche Welle η στάση της Άνγκελα Μέρκελ αναμένεται να γείρει την πλάστιγγα υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου.
Επί του παρόντος, όταν ερωτάται η καγκελάριος της Γερμανία απαντάει με αόριστο τρόπο του στυλ «δεν αποκλείω τίποτε», «δεν θεωρώ δεδομένο τίποτε» και «μία κομματική συμφωνία δεν μπορεί να ακυρώσει μια συνθήκη».
Αυτές ήταν μερικές από τις απαντήσεις της καγκελαρίου Μέρκελ κατά τη συνέντευξή τύπου της Τρίτης, με τις οποίες ουσιαστικά αρνείται να δεσμευθεί ότι θα επιμείνει στην εκλογή του υποψηφίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για την προεδρία της Κομισιόν. Το ποιος θα είναι ο διάδοχος του Μπαρόζο έγινε μετά την χθεσινοβραδινή σύνοδο ακόμη πιο δύσκολο ερώτημα, εκτιμούν οι αναλυτές, προβλέποντας έναν αγώνα δρόμου για την επίτευξη μιας συμβιβαστικής λύσης. Και αυτό γιατί στον κύκλο των συντηρητικών ηγετών της Ευρώπης δυνάμωσε από χθες η αντίσταση στην υποψηφιότητα του Λουξεμβούργιου πρώην πρωθυπουργού. Πέραν της Βρετανίας και της Ολλανδίας προστέθηκαν κι άλλοι στο κλαμπ των αντιπάλων του πρώην προέδρου του Eurogroup. Μεταξύ αυτών, οι πρωθυπουργοί της Ουγγαρίας και της Σουηδίας.
Το πικρό ποτήρι στον Γιούνκερ
Αυτό που ωστόσο θεωρείται «πικρό ποτήρι» για τον Γιούνκερ είναι η στάση της καγκελαρίου Μέρκελ. «Θα πρέπει να συζητήσουμε» επιμένει η Μέρκελ, που γνωρίζει πολύ καλά το παιγνίδι. «Στήριξα τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και αυτό δεν το ξέχασα μετά τις ευρωεκλογές», επισήμανε η Γερμανίδα καγκελάριος, για να δηλώσει λίγο αργότερα: «Την ατζέντα του ΕΛΚ μπορεί να την υλοποιήσει ο Γιούνκερ αλλά και πολλοί άλλοι».
Τα λόγια της Μέρκελ δεν παραπέμπουν σε σθεναρή στήριξη του υποψηφίου της. Σημαίνει αυτό ότι η καγκελάριος και το περιβάλλον της δεν έχουν πεισθεί ότι ο Λουξεμβούργιος Χριστιανοδημοκράτης είναι πραγματικά το κατάλληλο πρόσωπο για να ηγηθεί της Κομισιόν; Μήπως η Μέρκελ έχει πεισθεί ότι ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δεν έχει καμία πιθανότητα να εκλεγεί και απλώς δεν θέλει να ανήκει στο στρατόπεδο των «ηττημένων»;
«Είναι σημαντικό να μπορούν να συνεργασθούν και στο μέλλον καλά οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ» τόνισε η καγκελάριος, δίνοντας έμμεσα μια απάντηση στα ερωτήματα των δημοσιογράφων.
Οι πρωτοβουλίες του Βερολίνου
Το Βερολίνο γνωρίζει ότι οι Βρετανοί συντηρητικοί δεν πρόκειται να αποδεχθούν ποτέ μία «λύση Γιούνκερ» στο τιμόνι της Κομισιόν. Ο Λουξεμβούργιος πολιτικός ενσαρκώνει την εμβάθυνση της ΕΕ. Ενσαρκώνει το σύνθημα «περισσότερη Ευρώπη», δηλαδή αυτό ακριβώς που θέλει να αποτρέψει με κάθε τρόπο ο Ντέιβιντ Κάμερον. Ο εκλογικός θρίαμβος των εθνικιστών του Φάρατζ την περασμένη Κυριακή κατέστησε μονόδρομο πλέον αυτή την πολιτική για τους Τόρις. Το Λονδίνο θα πουλήσει ακριβά την συναίνεσή του στην εκλογή προέδρου της Κομισιόν. Θα ζητήσει παραχωρήσεις στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής και περισσότερες εξαιρέσεις από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Θεωρείται βέβαιο ότι ο Κάμερον θα απαιτήσει αλλαγές στη διάρθρωση της ΕΕ, προτού δώσει τη συγκατάθεσή του για τον επόμενο πρόεδρο της Κομισιόν. Θα μπορούσε ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ να ανταποκριθεί θετικά στις βρετανικές αξιώσεις; Η απάντηση, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, είναι αρνητική.
Είναι σαφές ότι η Μέρκελ, που θέλει πάση θυσία τους Βρετανούς στο ευρωπαϊκό πλοίο, αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες του Βρετανού πρωθυπουργού Κάμερον μετά την συντριβή του κόμματός του στις ευρωεκλογές. Η καγκελάριος αναμένεται να εμπλακεί ενεργά στις διαπραγματεύσεις για την ανάδειξη της νέας ευρωπαϊκής ηγεσίας. Τις επόμενες ημέρες θα βολιδοσκοπήσει τους ομολόγους της σε μια προσπάθεια αναζήτησης συμβιβαστικής λύσης, εκτιμούν οι αναλυτές, αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες του εγχειρήματος.