Αναμφίβολα το Νερατζέ τζαμί είναι το καλύτερα διατηρημένο και πιο εντυπωσιακό τζαμί στην παλιά πόλη, γνωστό σημείο ραντεβού και εμβληματικό κτίριο του Ρεθύμνου.
Οι ντόπιοι το λένε πάντα Ωδείο, τονίζοντας τη νέα του χρήση. Είναι μια αίθουσα μουσικής με δύο τρούλους, ενώ ο τρίτος αποτελεί τη σκηνή.
Πριν γίνει τζαμί, το επιβλητικό κτίσμα ήταν ενετικός ναός της Παναγίας και καθολικό του μοναστηριού των Αυγουστινιανών μοναχών, που υπήρχε εδώ (βρέθηκαν δεκάδες βενετσιάνικοι τάφοι).
Τζαμί έγινε το 1657 από τον Γαζή Χουσεΐν Πασά (Νεραντζέ λεγόταν από μια νεραντζιά που υπήρχε δίπλα του) και τότε χτίστηκαν οι τρούλοι. Το παρεκκλήσι του Corpus Christi που βρίσκεται δίπλα στην είσοδο το μετέτρεψαν οι Τούρκοι σε ιεροσπουδαστήριο, αλλά σήμερα θα δείτε Ρεθυμνιώτες μαθητές να σπουδάζουν πιάνο, λύρα και κρουστά.
Στο βορινό τοίχο διατηρείται ένα περίφημο θύρωμα με 4 κίονες. Το ωδείο σιγά-σιγά μεταφέρεται στο νέο σπίτι του πολιτισμού, ακριβώς δίπλα). Διάσημος όσο και το τζαμί είναι ο περίφημος μιναρές του 1890, έργο του πρωτομάστορα Γιώργου Δασκαλάκη, φτιαγμένος με τον περίφημο πωρόλιθο του χωριού Αλφά με τον οποίο φτιάχτηκαν πολλά ιστορικά κτίρια στο Ρέθυμνο. Έχει δύο εξώστες και μνημειακή αρχιτεκτονική.
Ο μιναρές πήγε να πέσει
Πριν τριάμισι χρόνια περίπου προέκυψε σοβαρό πρόβλημα στατικότητας στα τελευταία 9 μέτρα του μιναρέ και κρίθηκε επείγουσα η αποκατάστασή του.
Τότε, με απόφαση της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού αφαιρέθηκαν τα τελευταία 9 μέτρα του μιναρέ προκειμένου να μην υπάρχει κίνδυνος για τους περαστικούς.
Ταυτόχρονα, τοποθετήθηκε στέγαστρο ώστε να μην φθείρεται το μνημείο από τα νερά της βροχής και περίφραξη για να αποφευχθεί η επικινδυνότητα.
Το έργο έχει προϋπολογισμό 380.000 ευρώ περίπου και χρηματοδοτείται από το επιχειρησιακό πρόγραμμα (ΕΣΠΑ) του Υπουργείου Πολιτισμού.
Οι εργασίες προχωρούν με σχετικά αργούς ρυθμούς, εξαιτίας της φύσης του έργου και προκειμένου να προστατευθεί το μνημείο.
Συγκεκριμένα, η καθαίρεση των ανώτερων τμημάτων του μιναρέ ολοκληρώθηκε προχθές και το επόμενο βήμα είναι να εξεταστούν οι πέτρες, κάθε μια ξεχωριστά, προκειμένου να διαπιστωθεί ποιες είναι δυνατόν να ξαναχρησιμοποιηθούν στην αποκατάσταση του μιναρέ και ποιες θα πρέπει να αντικατασταθούν.
Η μελέτη προβλέπει την αποκατάσταση του μνημείου στην αρχική του μορφή, τη συντήρηση των μελών του και τη βελτίωση της απόκρισής του στις περιβαλλοντικές δράσεις.