Ηταν άλλου είδους ασθένεια ή μήπως το χορηγημένα φάρμακα δεν ήταν αυτά που χρειάζονταν; Με την κρίση στην Ευρώπη να βρίσκεται πλέον υπό ελέγχο, ολοένα και περισσότερο αναδύονται φωνές που διατυπώνουν εδραίες αμφιβολίες για το κατά πόσο η ΕΕ έδρασε ορθώς, την περίοδο της βαθιάς ύφεσης.
Είναι χαρακτηριστικό το άρθρο του Reuters με τον εύγλωττο τίτλο «Μήπως η Ευρώπη έκανε λάθος διάγνωση με την κρίση χρέους και την έκανε χειρότερη;». Ερώτηση που μάλλον χωράει πολλές απαντήσεις, όσες και οι πλευρές θέασης των γεγονότων.
Οπως σημειώνει ο πρώην σύμβουλος του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, Φιλίπ Λεγκρέν σε ένα πρόσφατο βιβλίο του (γροθιά κατά της ΕΕ και των αποφάσεών της εκείνη την περίοδο), όταν ξεκίνησε η κρίση στην Πορτογαλία, αυτό που ζητήθηκε από την κυβέρνησή της ήταν η άμεση περικοπή των μισθών.
Οι Πορτογάλοι υποδηματοποιοί, όμως, αντέδρασαν. Ο κυριότερος εξαγωγικός κλάδος της χώρας αποφάσισε να δράσει... ανάποδα και να δώσει αυξήσεις στους εργαζομένους του. Οπως αναφέρει ο Λεγκρέν «το αποτέλεσμα ήταν ο συγκεκριμένος κλάδος τώρα να ανθεί, καίτοι οι μισθοί δεν μειώθηκαν. Η ανταγωνιστικότητα παρέμεινε σε υψηλό επίπεδο. Αυτό μας δείχνει πως η πολιτική των μειώσεων ήταν λανθασμένη».
Αυτό που επισημαίνει ο πρώην αξιωματούχος της ΕΕ είναι ότι πριν από τέσσερα χρόνια η έννοια της κρίσης χρέους μετατράπηκε σε φορολογικό και όχι οικονομικό θέμα. Αντί να δουν οι ηγέτες πως όλο αυτό ήταν ένα «τραπεζικό αμόκ" επικεντρώθηκαν στο υπερβολικό χρέος συγκεκριμένων χωρών όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. Ως εκ τούτου, συμπεραίνει, «οι ηγέτες και οι φορείς χάραξης της πολιτικής εντός της ΕΕ είναι υπεύθυνοι για την αύξηση της ανεργίας και της μειωμένης ανάπτυξης».
Ο Λεγκρέν σημειώνει στο βιβλίο του «αντί η κρίση να λειτουργήσει ως μια ενοποιητική δύναμη εντός της Ευρώπης, ουσιαστικά έγινε το διασπαστικό στοιχείο της. Αυτή τη στιγμή σε όλη την Ευρώπη, δεκαπέντε εκατομμύρια άτομα κάτω των 30 ετών βρίσκονται εκτός της αγοράς εργασίας. Μια χαμένη γενιά είναι στα σκαριά».
Βέβαια, ο Λεγκρέν αναγνωρίζει πως υπήρχαν δομικά προβλήματα στις χώρες που χτυπήθηκαν από την κρίση. Για την Ελλάδα αναφέρει πως όντως τα χρέη της ήταν μεγαλύτερα από το ΑΕΠ και ότι το έλλειμμα στον προϋπολογισμό αρκετά μεγάλο, όμως, και πάλι καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα: η συνταγή ήταν λάθος.
Θεωρεί πως αντί να γίνει επαναδιαπραγμάτευση ή να διαγραφεί μεγάλο μέρος του χρέους, επενέβη η Τρόικα επιβάλλονταν τα γνωστά μνημόνια με αποτέλεσμα η Ελλάδα να γκρεμιστεί και να παραμείνει υπερχρεωμένη.
Συγκεκριμένα αναφέρει: «Το χρέος της Ελλάδας έπρεπε να αναδιαρθρωθεί το Μάιο του 2010. Αντ' αυτού, είχαμε μια αυτοκαταστροφική λιτότητα, ενώ τώρα οι φορολογικοί έλεγχοι είναι άκαμπτοι και υπονομεύουν τη δημοκρατία».
Οι Αξιωματούχοι της ΕΕ αντιτείνουν πως το πρόγραμμα πέτυχε, από τη στιγμή που οι «προβληματικές χώρες» αναδύονται από το πρόβλημα και σιγά-σιγά ανακάμπτουν. Ο Λεγκρέν δεν το αμφισβητεί, απλώς σημειώνει πως η... επιστροφή θα μπορούσε να γίνει γρηγορότερα.
Επίσης, θα υπήρχε μια κοινή γραμμή στην επίλυση των βαθιά ριζωμένων προβλημάτων στον τραπεζικό τομέα της και η ΕΕ δεν θα ήταν δεμένη με αλύγιστους δημοσιονομικούς κανόνες και ένα ενιαίο νόμισμα που πολλοί πλέον το αντιλαμβάνονται ως «σαδομαζοχιστικό ζουρλομανδύα».
Οι προοπτικές της ΕΕ από εδώ και πέρα θα είναι απαισιόδοξες, κατά τον Φιλίπ Λεγκρέν, εάν δεν λάβει μέτρα για την αύξηση της παραγωγικότητας, ενώ τίθεται εν κινδύνω ακόμα και αυτή η ύπαρξη του ενιαίου νομίσματος.
«Η ΕΕ θα επιβιώσει , αλλά νομίζω ότι η ζώνη του ευρώ θα μπορούσε τελικά να σπάσει » γράφει στο βιβλίο του χαρακτηριστικά.