Φως στο τούνελ στο οποίο έχει εισέλθει η αγορά ακινήτων, μετά από μια καταστροφική επταετία, μπορεί να φανεί χάρη στα μεγάλα έργα υποδομής που έχουν δρομολογηθεί, σε συνδυασμό με τη σημερινή κατάρρευση των τιμών που έχουν δημιουργήσει μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες. Ειδικοί του κλάδου επιμένουν ότι ο κύκλος της συνεχούς υποχώρησης της ζήτησης και των τιμών θα σταματήσει στην επταετία, όπως έχει γίνει και σε ανάλογες περιπτώσεις στο εξωτερικό. Ετσι μετά το 2014 που αναμένεται να παρατηρηθεί περαιτέρω μείωση αξιών, έρχεται η σταθεροποίηση το 2015 και από το 2016 και μετά η αύξηση, ακολουθώντας την πορεία της οικονομίας με μια καθυστέρηση περίπου ενός έτους.
Βασική προϋπόθεση για όλα αυτά αποτελεί φυσικά η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, η ενίσχυση της ρευστότητας από τις τράπεζες και ο σχεδιασμός μία πολιτικής που θα στοχεύει στην προσέλκυση ξένων επενδυτών, ώστε να τονωθεί το ενδιαφέρον να αγοράσουν ακίνητα στη χώρα μας.
Χαρακτηριστικό είναι ότι σε όλη την Ελλάδα, το διαθέσιμο απόθεμα απούλητων κατοικιών διαμορώνεται από 250.000 έως 270.000, με τις μεταβιβάσεις σπιτιών να διαμορφώνονται σε 10.000 το 2012 έναντι 100.000 το 1997. Ανιστοιχα το 2012 εκδόθηκαν σε επίπεδο επικράτειας, μόλις 9.066 νέες οικοδομικές άδειες που αντιστοιχούσαν σε 2.641.200 τ.μ., έναντι 37.047 αδειών το 1997 που αντιστοιχούσαν σε 13.725.235 τετραγωνικά μέτρα, κάτι που καταδεικνύει με τον πλέον σαφή τρόπο την κατάρρευση της αγοράς ακινήτων.
Σύμφωνα με ερευνα της Eurobank Property Services , οι κυριότεροι παράγοντες που διαχρονικά επηρεάζουν την πορεία της κτηματαγοράς διεθνώς είναι: τα έργα υποδομών, το θεσμικό - φορολογικό πλαίσιο, η προσφορά (υφιστάμενο απόθεμα, νέες κατασκευές κ.ά.), μακροοικονομικοί παράγοντες και συγκεκριμένα το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (GDP), το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και οι όροι - διαθεσιμότητα στεγαστικών δανείων. Ειδικά όσον αφορά τις προοπτικές του κλάδου σε συνάρτηση με τα έργα υποδομών, τα συμπεράσματα της έρευνας είναι αποκαλυπτικά:
1 Καταγράφηκε πτώση στις τιμές όταν το 1990 κατέρρευσαν τα καθεστώτα της Αν. Ευρώπης, ενώ σημαντική ανάκαμψη παρατηρήθηκε από το 1997 και έπειτα. Εκτοτε, ακόμη και σε περιόδους χρηματιστηριακής κρίσης, ο κόσμος κατηύθυνε τα χρήματά του στα ακίνητα, με αποτέλεσμα την άνοδο των τιμών.
2 Στα ανώτατα επίπεδα αυξήσεων οι τιμές έφτασαν το 2002 με την κατασκευή του αεροδρομίου και της Αττικής Οδού και στη συνέχεια το 2006 με αφορμή την επιβολή ΦΠΑ στις πωλήσεις νεόδμητων. Και σταδιακά από το 2007 άρχισε η κατάρρευση με κύριους σταθμούς το σκάνδαλο της Lehman Brothers, το πρώτο Μνημόνιο και το «χαράτσι» μέσω της ΔΕΗ. Το 2012 καταγράφηκε και η μεγαλύτερη πτώση στις τιμές, η οποία συνεχίστηκε και πέρυσι.
3 Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο 1989-2013 η αύξηση των πραγματικών αξιών των ακινήτων ήταν 17% και των ονομαστικών 400%. Ο πληθωρισμός από το 1989 μέχρι το 1996 ήταν ιδιαίτερα υψηλός (μέσος όρος 14%), με αποτέλεσμα οι πραγματικές αξίες των ακινήτων να είναι πολύ μικρότερες από τις ονομαστικές. Η μέση ετήσια πραγματική απόδοση ήταν 0,7%, ενώ η μέση ετήσια ονομαστική απόδοση 7%.
4 Σε ό,τι αφορά τη σύγκριση των πραγματικών αξιών ακινήτων και του πραγματικού ΑΕΠ παρατηρείται ότι το δεύτερο αυξήθηκε την περίοδο 1989-2013 κατά 23% ή 0,9% ετησίως, ενώ οι αξίες των ακινήτων 17% ή 0,7% ετησίως, υπάρχει δηλαδή μια συσχέτιση κατά 93%.
5 Συσχέτιση 93% υπάρχει και με το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών που το ίδιο διάστημα αυξήθηκε 35% ή 1,3% ανά έτος, ενώ οι αξίες των ακινήτων αυξήθηκαν 17% ή 0,7% ανά έτος, ενώ η ανεργία αυξήθηκε από το 7% στο 27%.
6 Στα δάνεια υπάρχει συσχέτιση 72%, καθώς η στεγαστική πίστη αυξήθηκε κατά 3.741% το 1989-2013.
Σύμφωνα με την έρευνα της Eurobank Global Markets Research, φέτος θα σημειωθεί μείωση τιμών 5,9% και με βάση το δυσμενές σενάριο 9%. Το 2015 οι αξίες προβλέπεται ότι θα ενισχυθούν κατά 1% (με το δυσμενές σενάριο να κάνει λόγο για μείωση 3,9%) και το 2016 κατά 2,9% σύμφωνα με το καλο σενάριο και 0,9%, σύμφωνα με το κακό σενάρια. Σε κάθε περίπτωση όμως η ανάκαμψη της κτηματαγοράς θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη.
Ενδεικτικά, όπως αναφέρει η Ημερησία, έργα υποδομής που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ενισχυτικά για την αξία των ακινήτων και ειδικά των κατοικίων είναι : η ανάπλαση του φαληρικού μετώπου, τα έργα πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου, η παράδοση νέων σταθμών του μετρό και του μετρό της Θεσσαλονίκης, όπως και οι επεκτάσεις του Προαστιακού, οι επεκτάσεις οδικών αξόνων κ.α. ενώ καθοριστικά για τον τομέα του τουρισμού θα είναι η αξιοποίηση - βελτίωση των υποδομών λιμένων, μαρίνων, των 7 περιφερειακών αεροδρομίων κτλ.