Οι δρόμοι γέμισαν από ανθρώπους που χόρευαν και πανηγύριζαν. Οι κάτοικοι της Κριμαίας δήλωναν ευτυχισμένοι γιατί θα γίνουν κομμάτι της Ρωσίας. Κάποιοι, όχι πολύ μακριά, τους παρακολουθούσαν στενά και κουνούσαν το κεφάλι. Οι κάτοικοι της Νότιας Οσετίας, εκείνοι που πριν από 5,5 χρόνια ζούσαν την ίδια έκσταση.
Την ημέρα που η Ρωσία αναγνώρισε επίσημα την περιοχή της Γεωργίας ως ανεξάρτητη- το 2008- νεαροί άνδρες κρέμονταν από τα παράθυρα των αυτοκινήτων τους, κουνώντας ρωσικές σημαίες και έλουζαν τους περαστικούς με σαμπάνια. Οι αξιωματούχοι ονειρεύονταν τη δημιουργία μίας οικονομίας βασισμένη στον τουρισμό. Ηθελαν να γίνουν ένα νέο Μονακό, όπως αναφέρουν οι New York Times στο εκτενές αφιέρωμα που έκαναν.
Πού είναι η Οσετία
Ανεργία, φτώχεια, ακρίβεια στην Οσετία
Τα όσα περίμεναν δεν έγιναν ποτέ. Σήμερα, η οικονομία της Νότιας Οσετίας εξαρτάται πλήρως από τις επιχορηγήσεις της Ρωσίας. Η ανεργία στα ύψη, όπως και οι τιμές, αφού τα αγαθά φτάνουν εκεί από ένα μακρόστενο τούνελ, μέσα από τον Καύκασο, που τους ενώνει με τη Ρωσία.
Διαβρωμένη ελίτ
Το πολιτικό σύστημα είναι απόλυτα ελεγχόμενο από την ελίτ που είναι πλήρως αφοσιωμένη Μόσχα. Ανθρωποι που ξαφνικά πλούτισαν και κυκλοφορούν με μαύρα πολυτελή αυτοκίνητα στους κατεστραμμένους δρόμους της περιοχής. Δεκάδες σπίτια είναι ακόμη σε άθλια κατάσταση, φέροντας τις «πληγές» του πολέμου του 2008 με τη Γεωργία, καθώς δεν επισκευάστηκαν ποτέ.
«Τον πρώτο χειμώνα σκεφτόμασταν ''ο πόλεμος μόλις τελείωσε''. Το δεύτερο χειμώνα, άρχισε να ξυπνά η αγανάκτηση. Οταν ήρθε ο τρίτος χειμώνας, όλα πλέον είχαν γίνει ξεκάθαρα», λέει η Ντίνα Αλμπόροβα, κάτοικος της περιοχής και επικεφαλής ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού στην πρωτεύουσα, την πόλη Τσχινβάλι.
Οταν η Ρωσία εισέβαλε στη Γεωργία, ως απάντηση στην επίθεση που είχε κάνει η τελευταία στη Νότια Οσετία, και πήρε τον έλεγχο της συγκεκριμένης περιοχής αλλά και της Αμπχαζίας, φαινόταν ότι το Κρεμλίνο δεν σκεφτόταν τις μακροχρόνιες συνέπειες.
Και τότε ανέβηκε η δημοφιλία
Οπως και στην περίπτωση της Κριμαίας, ο πόλεμος παρουσιάστηκε στους Ρώσους ως ένα ανθρωπιστικό πλάνο για την προστασία των κατοίκων και εκτός των συνόρων ως μία πρόκληση των ΗΠΑ, που είχαν συνταχθεί με τη Γεωργία. Η εισβολή είχε απόλυτη τηλεοπτική κάλυψη στη Ρωσία και ανέβασε τη δημοτικότητα του Ντμίτρι Μεντβέντεφ στο υψηλότερο επίπεδο της προεδρικής του θητείας.
Η επόμενη ημέρα της αναγνώρισης της Οσετίας βέβαια έφερε το Κρεμλίνο αντιμέτωπο με διαδοχικούς πονοκεφάλους. Τις τελευταίες ημέρες οι οικονομολόγοι έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένα πως η Κριμαία θα αποδειχθεί ένα σοβαρό «βάρος» στο ρωσικό προϋπολογισμό, αλλά τα επιχειρήματά τους πνίγηκαν μέσα στις ζητωκραυγές του κόσμου και τη λαϊκή υποστήριξη της προσάρτησης της περιοχής.
Ο Αλεξέι Μαλασένκο, αναλυτής στο Carnegie Moscow Center, ήταν ένας από αυτούς. Προέβλεψε πως οι Ρώσοι αξιωματούχοι θα σοκαριστούν με τα όσα θα αντιμετωπίσουν προσπαθώντας να χειριστούν την Κριμαία. Η αναζωπύρωση της οικονομίας της, η διανομή των χρημάτων, ο χειρισμός των διαφορετικών εθνικοτήτων και ο έλεγχος της διαφθοράς που συνοδεύει όλα τα μεγάλα ρωσικά πλάνα είναι τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσουν. Και κρίνοντας από την ιστορία, σύντομα ο ενθουσιασμός του κόσμου θα περάσει.
Η Ρωσία ξέχασε την Οσετία
«Η πλειοψηφία των Ρώσων έχει ξεχάσει την Οσετία. Και αν δεν είχαν γίνει οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί αγώνες, δεν θα θυμούνταν ούτε την Αμπχαζία», λέει ο Μαλασένκο. «Βέβαια, η Κριμαία δεν είναι Οσετία. Παρόλα αυτά, η τραγωδία τους θα ξεχαστεί σε ένα χρόνο», προσθέτει.
Και η Οσετία έκανε δημοψήφισμα
Η Οσετία πίεζε για χρόνια τη Ρωσία για να προσαρτηθεί. Είχε κάνει ανάλογο δημοψήφισμα το 1992. Η απάντηση ήρθε μόλις το 2008, όταν η Μόσχα έστειλε τανκ στα σύνορα με τη Γεωργία και αναγνώρισε την περιοχή ως ανεξάρτητη χώρα.
Ο κόσμος εκστασιάστηκε στη θέα των Ρώσων στρατιωτών. Οι αυτονομιστές είχαν περάσει δύο δεκαετίες σε συγκρούσεις με τις γεωργιανές αρχές. Και η οικονομία τους δεν ήταν τίποτα το σπουδαίο. Το μόνο που είχαν να δείξουν ήταν οπωρώνες μήλων και το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, πλαστών χαρτονομισμάτων και νοθευμένης βότκας μέσω της σήραγγας που την ενώνει με τη Ρωσία. Ο στρατός της Γεωργίας είχε περικυκλώσει το Τσχινβάλι, αναγκάζοντας τους κατοίκους να περάσουν μέρες οχυρωμένοι σταυπόγεια των σπιτιών τους. Οταν τους αναγνώρισε η Ρωσία, αυτό σήμαινε πως θα είχαν προστασία.
«Η Οσετία ευχαριστεί τους υπερασπιστές της», ήταν ένα από τα γκράφιτι που εμφανίστηκαν στους τοίχους τις επόμενες ημέρες. Οι αξιωματούχοι αναρωτιούνταν δημοσίως ποια θα είναι η επόμενη χώρα που θα τους αναγνωρίσει ως ανεξάρτητους. Η Σερβία, η Κίνα, η Συρία ή μήπως η Λευκορωσία. Κανένα μεγάλο κράτος δεν το έκανε όμως. Εχει αναγνωριστεί μόνο από τέσσερις χώρες, μαζί με τη Ρωσία, από τις οποίες οι δύο είναι νησιά του Ειρηνικού με λιγότερους από 15.000 κατοίκους.
Η Ρωσία επέλεξε έναν πολυτελή τρόπο για να δείξει τη δέσμευσή της απέναντι στη Νότια Οσετία. Ο μαέστρος Βαλερί Γκεργκίεφ, με στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο, πήγε εκεί με ολόκληρη την ορχήστρα του Mariinsky Theater για να δώσουν παράσταση κάτω από τους προβολείς, δίπλα σε ένα κατεστραμμένο κτίριο.
Η ευφορία κράτησε για λίγο
Ηταν το αίσθημα της ασφάλειας που ένιωθαν οι κάτοικοι, οι οποίοι σκέφτονταν πως επιτέλους μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι, έπειτα από ατελείωτους βομβαρδισμούς με κάθε στιγμή να μοιάζει η τελευταία, όπως λέει η Αλμπόροβα.
Μετά, ήρθε η σκληρή πραγματικότητα
Λίγους μήνες έπειτα από την αναγνώριση από τη Ρωσία, οι κάτοικοι της Οσετίας έτρεμαν από το κρύο μέσα στα σπίτια τους, αφού τα πλαστικά καλύμματα στα παράθυρα δεν μπορούσαν να κάνουν πολλά. Ο κόσμος άρχισε να αναρωτιέται πότε θα έρθει η βοήθεια των εκατομμυρίων. Η απάντηση έρχεται από τον Μαλασένκο. Σύμφωνα με τον αναλυτή, μόνο το 30% της ενίσχυσης έφτασε στο στόχο της.
Εξι μήνες μετά από τις συγκρούσεις, η επιτροπή ομοσπονδιακού ελέγχου της Ρωσίας διαπίστωσε πως μόνο 1,4 εκατ. δολάρια είχαν δαπανηθεί για την ανοικοδόμηση της περιοχής, από τη βοήθεια των 55 εκατομμυρίων. Εως πέρυσι, η επιτροπή είχε διαπιστώσει πως τουλάχιστον 33 εκατομμύρια χάθηκαν ή καταχράστηκαν. Ηδη οι αρχές της Οσετίας άσκησαν διώξεις σε 70 πρώην αξιωματούχους, με την κατηγορία πως έκλεψαν 22 εκατ. δολάρια.
Πράγματι, τα ρούβλια από το Κρεμλίνο βοήθησαν κάποιους
Αξιωματούχοι άρχισαν να χτίζουν πολυτελή σπίτια, απέκτησαν πανάκριβα αυτοκίνητα και ξόδευαν αλόγιστα χρήματα. «Το ίδιο θα γίνει στην Κριμαία. Αυτή είναι η κουλτούρα της ρωσικής επεκτατικής πολιτικής. Πολλά χρήματα, αλλά που δεν διανέμονται σωστά», λέει μία κάτοικος της Οσετίας, μιλώντας υπό το καθεστώς της ανωνυμίας από φόβο.
Πλέον οι άνθρωποι στην Οσετία δεν βλέπουν τους Ρώσους ως σωτήρες
Τους ενοχλούν ακόμη και οι στρατιώτες που βρίσκονται σε μία βάση έξω από την πρωτεύουσα. Ζουν υπό τη μόνιμη ανησυχία πως κάποια στιγμή οι εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν το Κρεμλίνο στην απόφαση να αποσύρει την αναγνώριση της περιοχής ως ανεξάρτητο κράτος και ότι μπορεί να χρειαστεί να επιστρέψουν στον έλεγχο της Γεωργίας. Πολλοί έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν την Οσετία, ενώ κάποιοι- ελάχιστοι- ζουν ακόμη με το όνειρο πως η Μόσχα θα φροντίσει ώστε να αυξηθούν οι μισθοί και οι συντάξεις τους.
Την ώρα που η Κριμαία πανηγύριζε, η απομόνωση της Οσετίας βάθαινε
Κάτοικοι στο χωριό Ατότσι, στο έδαφος της Γεωργίας, είδαν άνδρες με στρατιωτικές στολές να χτίζουν έναν ψηλό φράχτη. Θέλουν σε λίγο καιρό να περικυκλώσουν με αυτό τον τρόπο την Οσετία. Η 43χρονη Ζεμφίρα Πλίεβα μεγάλωσε εκεί και τώρα μένει λίγο έξω από την επίμαχη περιοχή. Στην ερώτηση για το τι θα συμβεί αν κάποια στιγμή η Οσετία προσαρτηθεί στη Ρωσία, βάζει τα κλάματα. Αυτό που κάποτε ήταν όνειρο, τώρα έχει γίνει για εκείνους εφιάλτης.