Οτι δύο Ιρανοί επιβάτες κατάφεραν να ταξιδέψουν με κλεμμένα διαβατήρια δεν είναι το μεγαλύτερο μυστήριο για την πτήση της Malaysia Airlines ΜΗ 370, που χάθηκε από τον πλανήτη πριν από μια εβδομάδα.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια συνηθισμένη περίπτωση, όσο τραγικό κι αν ακούγεται αυτό. Το 2013 πάνω από 1 δισ. άνθρωποι επιβιβάστηκαν σε αεροπλάνα, χωρίς τα έγγραφά τους να επιβεβαιωθούν από τη βάση δεδομένων για τα κλεμμένα ή χαμένα διαβατήρια (SLTD). Αν τα εν λόγω διαβατήρια των δύο Ιρανών είχαν μπει στη βάση, εύκολα θα μπορούσε να διαπιστωθεί ότι είναι κλεμμένα.
Κανείς δεν μπορεί φυσικά να ισχυρισθεί ότι οι δύο Ιρανοί είναι μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων, ώσπου να εξακριβωθεί η τύχη του εξαφανισμένου αεροπλάνου.
Η βάση δημιουργήθηκε, αλλά δεν αξιοποιείται
Ωστόσο, η συγκεκριμένη περίπτωση χτύπησε το κόκκινο στην Ιντερπόλ η οποία θύμισε χθες ότι η υπηρεσία δεδομένων δεν χρησιμοποιείται όσο πρέπει. «Αν η Malaysia Airlines είχε τσεκάρει τα διαβατήρια των επιβατών της από τη βάση δεδομένων δεν θα αναρωτιόμασταν σήμερα αν υπάρχουν τρομοκράτες στο αεροπλάνο» δήλωσε ο γενικός γραμματέας της Ιντερπόλ Ρόναλντ Νομπλ.
Η βάση δεδομένων SLTD δημιουργήθηκε το 2002 και περιλαμβάνει σήμερα πάνω από 40 εκατ. στοιχεία και την συμβουλεύονται ετησίως πάνω από 800 εκατ. φορές. Πάνω από 167 χώρες δίνουν στοιχεία στη συγκεκριμένη βάση, ωστόσο μόνο 20 χώρες τη χρησιμοποιούν συστηματικά για να επαληθεύσουν έγγραφα επιβατών που ανεβαίνουν σε διεθνείς πτήσεις.
Καμπανάκι από την Ιντερπόλ
Η Ιντερπόλ αγωνίζεται να πείσει περισσότερες χώρες να προχωρούν σε συστηματική επαλήθευση, πολύ πριν χαθεί το μοιραίο Μπόινγκ της Malaysian Airlines. Σε μια συνέντευξή του στο Woeld Policy Journal ο επικεφαλής της Ιντερπόλ Νομπλ έλεγε το 2010:
«Αν ανεβαίνετε σε ένα αεροπλάνο που περνάει από τις ΗΠΑ ή την Ευρώπη, πριν από τους ελέγχους ασφαλείας σας ζητούν να βγάλετε τα παπούτσια σας και τη ζώνη σας, να αφήσετε τις τσάντες και τα laptot σας και να θυσιάσετε όλα τα υγρά που κατά λάθος φέρατε μαζί σας. Αυτό ισχύει για όλους. Ωστόσο, κάθε χρόνο, πάνω από 500.000 επιβάτες ανεβαίνουν σε πτήσεις χωρίς τα χαρτιά τους να έχουν επιβεβαιωθεί από τη βάση δεδομένων της Ιντερπόλ. Παρότι έχουμε την τεχνολογία για να ταυτοποιήσουμε τα ψεύτικα διαβατήρια που χρησιμοποιούν εγκληματίες πολέμου, τρομοκράτες, δολοφόνοι, έμποροι ναρκωτικών και καταχραστές. Αυτό με σοκάρει και με λυπεί ιδιαίτερα».
Γιατί δεν χρησιμοποιείται η βάση δεδομένων
Για πολλούς λόγους η αναζήτηση κλεμμένων διαβατηρίων στη βάση δεδομένων της Ιντερπόλ δεν αποτελεί προτεραιότητα για πολλές χώρες. Κι αυτό γιατί ορισμένες χώρες ενδιαφέρονται λιγότερο γι'αυτούς που εγκαταλείπουν τη χώρα και περισσότερο για τους υποτιθέμενους εγκληματίες που μπαίνουν. Επίσης, σε ορισμένες χώρες τα πλαστά διαβατήρια είναι τόσο διαδεδομένα που οι αρχές δεν μπαίνουν καν στον κόπο να τα διερευνήσουν.
Προσπάθεια κάνουν ορισμένες χώρες να πάρουν τον έλεγχο από τις κρατικές αρχές και να τον αναθέσουν στις ίδιες τις εταιρείες που εχουν τα αεροπλάνα. Η Air Arabia και η Qatar Airways, ζήτησαν και πέτυχαν την αρμοδιότητα να εξακριβώνουν μόνες τους την αυθεντικότητα των διαβατηρίων των επιβατών τους.