Την τελευταία του πνοή άφησε το πρωί, στα 87 του χρόνια από παθολογικά αίτια, που σχετίζονται με χρόνια καρδιολογικά προβλήματα, ο Αναστάσιος Πεπονής.
Υπήρξε κορυφαίο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, με μεγάλη συμμετοχή στις κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου.
Το 1951 εξελέγη γενικός γραμματέας και ύστερα πρόεδρος της Νεολαίας της ΕΠΕΚ (Ν. Πλαστήρα), αλλά διαγράφηκε από το κόμμα επειδή αντιτάχθηκε στις θανατικές εκτελέσεις των Μπελογιάννη, Μπάτση, Καλούμενου, Αργυριάδη.
Το διάστημα 1964-1965, διετέλεσε Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ) και μέλος του ΔΣ του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του στο ΕΙΡ, προώθησε την καθιέρωση της Δημοτικής γλώσσας στο ραδιόφωνο και ίδρυσε τον πρώτο πειραματικό σταθμό τηλεόρασης στην Ελλάδα.
Τη νύχτα της 15ης Ιουλίου 1965, αντιτάχθηκε στο βασιλικό πραξικόπημα και μετέδωσε το μήνυμα καταγγελίας του Γεωργίου Παπανδρέου προς τον ελληνικό λαό.
Το 1966, συμμετείχε στην συντακτική επιτροπή των "Νέων Δρόμων", θεωρητικού οργάνου της κεντροαριστεράς.
Αμέσως μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, συμμετείχε σε αντιδικτατορικές πρωτοβουλίες. Ήταν ηγετικό στέλεχος της αντιδικτατορικής οργάνωσης ΕΚΔΑ (Εθνικό Κίνημα Δημοκρατικής Αντιστάσεως). Συνελήφθη και καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο. Αποφυλακίστηκε με την πρώτη μερική αμνηστία και συνέχισε τη δράση του. Εκτοπίστηκε δύο φορές. Συνελήφθη άλλες δύο από την ΕΣΑ και μπήκε σε αυστηρή απομόνωση.
Υπήρξε μέλος της Εταιρίας Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων (ΕΜΕΠ), που διέλυσε η δικτατορία. Επίσης υπήρξε μέλος της εκδοτικής ομάδας των "Νέων Κειμένων".
Το 1974 διετέλεσε μέλος του ΔΣ της Τραπέζης Ελλάδος.
Την περίοδο 1976-1977, ήταν μέλος του Συμβουλίου Επιμορφώσεως Δημοσίων Υπαλλήλων (ΣΕΔΥ).
Το 1976, υπήρξε γενικός γραμματέας της Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ για την Εθνική Ακεραιότητα και Επιβίωση.
Το 1977, εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής με το ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ στην Α' Αθηνών, ενώ πρωτοεξελέγη και μέλος της ΚΕ του Κινήματος.
Το 1979, ήταν μέλος του Κέντρου Μελετών Διαφώτισης (ΚΕΜΕΔΙΑ) του ΠΑΣΟΚ.
Υπήρξε ένας από τους 24 βουλευτές, οι οποίοι διετέλεσαν ευρωβουλευτές χωρίς να έχουν εκλεγεί, το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ (1/1/1981) έως τη διενέργεια των πρώτων εκλογών για την ανάδειξη των ελλήνων ευρωβουλευτών (18/10/1981).
Ανέλαβε κυβερνητικό αξίωμα για πρώτη φορά το 1981, αμέσως μετά τον σχηματισμό της πρώτης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ως υπουργός Βιομηχανίας και Ενέργειας και έκτοτε συμμετείχε σταθερά στις περισσότερες κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου.
Το 1984, παραιτήθηκε από υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου, αρμόδιος για τα ραδιοτηλεοπτικά, επειδή διαφώνησε για θέματα της αρμοδιότητάς του.
Έχει διατελέσει κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ το 1989, αλλά και το 1990 στη Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 8ης Απριλίου.
Στις 24 Σεπτεμβρίου 1990, στο 2ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, επανεξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, ενώ την 1η Νοεμβρίου εξελέγη τακτικό μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου του Κινήματος με 62 ψήφους.
Στις 17 Απριλίου 1994, στο τρίτο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, επανεξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής.
Στις 12 Δεκεμβρίου 1994, παραιτήθηκε από το αξίωμα του υπουρού Προεδρίας, διαμαρτυρόμενος για την συνεχή υπονόμευση που εδέχετο - και από σημαντικό αριθμό στελεχών του ΠΑΣΟΚ - ο εκσυγχρονιστικός-αξιοκρατικός νόμος για τις προσλήψεις στο Δημόσιο που προσπαθούσε να καθιερώσει κατά τη διάρκεια της θητείας του. Παρέμεινε στη θέση του υπουργού Προεδρίας μέχρι την 28η Δεκεμβρίου, οπότε ορκίστηκε ο αντικαταστάτης του Ιωάννης Ποττάκης.
Στις 8 Φεβρουαρίου 1995 ορίστηκε υπουργός Δικαιοσύνης -ορκίστηκε δύο ημέρες αργότερα- αντικαθιστώντας τον Γ. Κουβελάκη ο οποίος παραιτήθηκε καταγγέλλοντας κέντρα παραεξουσίας που αναιρούν το κυβερνητικό έργο.
Στις 30 Ιουνίου 1996, στο 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ επανεξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κινήματος.
Συγγραφικό Έργο: "Προσωπική Μαρτυρία", Κέδρος, 1970, "Το γλωσσικό μας πρόβλημα σήμερα", Κέδρος, 1972, "Μεγάλη Επικοινωνία", Ίκαρος, "Για τη Λαϊκή Κυριαρχία", Νέα Σύνορα, 1976, "Εισαγωγικό σχόλιο στα πολιτικά κείμενα του Γιώργου Θεοτοκά", Ίκαρος, 1976, "Η συνταγματική αναθεώρηση", 1986 και "1961-1981. Τα γεγονότα και τα πρόσωπα", εκδ.Λιβάνη, 2001, "Για το ζήτημα του Αιγαίου - Τα πετρέλαια, ο Μάρτης του ΄87, οι συνοριακές διαφορές, Ευρωπαϊκή Ένωση και η ενεργειακή γέφυρα", 2008, εκδ. Λιβάνη.
Έχει επίσης δημοσιεύσει δοκίμιά του στα "Νέα Κείμενα" και στα περιοδικά Συνέχεια", "ΑΝΤΙ", "Τομές" κ.α.
Διετέλεσε:
Υπουργός Βιομηχανίας & Ενέργειας (20/10/1981- 05/07/1982)
Υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου (Ραδιοτηλεοπτικά) (17/01/1984 - 02/07/1984)
Υπουργός Βιομηχανίας Ενέργειας & Τεχνολογίας (31/10/1986 - 18/11/1988)
Υπουργός Βιομηχανίας Ενέργειας & Τεχνολογίας (18/11/1988 - 18/06/1989)
Υπουργός Προεδρίας (17/03/1989 - 18/06/1989)
Υπουργός Βιομηχανίας Ενέργειας & Τεχνολογίας 18/06/1989 - 02/07/1989
Υπουργός Προεδρίας (18/06/1989 - 02/07/1989)
Υπουργός Βιομηχανίας (23/11/1989 - 13/02/1990)
Υπουργός Προεδρίας (13/10/1993 - 08/07/1994)
Υπουργός Προεδρίας (08/07/1994 - 28/12/1994)
Υπουργός Δικαιοσύνης (08/02/1995 - 15/09/1995)
Υπουργός Βιομηχανίας (15/09/1995 - 22/01/1996)
Υπουργός Υγείας & Πρόνοιας (22/01/1996 - 25/09/1996).
Βαθιά η θλίψη και στην πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της χώρας
Βαθειά θλίψη για το θάνατο του πρώην υπουργού Αναστάσιου Πεπονή εξέφρασε η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της χώρας, με δηλώσεις, με τις οποίες εξαίρεται η προσωπικότητα του εκλιπόντος και η συμβολή του στον εκσυγχρονισμό και εκδημοκρατισμό της χώρας.
Μετά την είδηση του θανάτου του Α.Πεπονή, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος έκανε την ακόλουθη ανακοίνωση: «Ένας ορκισμένος και ασυμβίβαστος μαχητής της Δημοκρατίας δεν ζει πια ανάμεσα μας. Δίχως τον Σάκη Πεπονή νοιώθουμε και είμαστε φτωχότεροι. Θα τον θυμόμαστε για τη γενναία στάση του κατά την εκδήλωση του βασιλικού πραξικοπήματος το 1965, για τον ασυμβίβαστο αγώνα του εναντίον της δικτατορίας, για τη συνεπή, αξιοπρεπή και αποτελεσματική του στάση ως Υπουργού (κλασσικό παράδειγμα ο Νόμος Πεπονή για την εισαγωγή στο Δημόσιο με εξετάσεις), για τη συμβολή του ως εισηγητού της πλειοψηφίας στην αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986, καθώς και για τη ρητορική του δεινότητα και ευστροφία ως κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΠΑΣΟΚ. Το ήθος και το θάρρος του Σάκη Πεπονή, όπως πανθομολογείται, καθόρισε την πολιτική του στάση, τον κατέστησε ξεχωριστό στο πολιτικό σύστημα της χώρας και τον ανέδειξε ως παράδειγμα για τους νεότερους.»
Εξ άλλου, με πρωτοβουλία του υπουργού Εσωτερικών Χάρη Καστανίδη, η κηδεία του Αναστάση Πεπονή θα γίνει Δημοσία Δαπάνη από το Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, με τιμές υπουργού εν ενεργεία.
Ειδικότερα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας αναφέρει στη δήλωσή του:
"Ο Αναστάσιος Πεπονής υπήρξε ένας χαρισματικός πολιτικός, που με τις μεταρρυθμιστικές του πρωτοβουλίες και τους αγώνες του για τη Δημοκρατία, σημάδεψε την Μεταπολιτευτική ζωή της χώρας μας. Θα τον θυμόμαστε για το πλούσιο έργο του και για την ακεραιότητα του χαρακτήρα του που πρόσδιδε στην πολιτική μια βαθειά και σπάνια ποιότητα".
Ο πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
"Ο Αναστάσης Πεπονής υπήρξε παράδειγμα πολιτικού, παράδειγμα ήθους και εντιμότητας.
Συνέδεσε τη ζωή του με την πορεία της Δημοκρατικής Παράταξης. Και πρωταγωνίστησε σε μερικές από τις κρισιμότερες στιγμές της πολιτικής ζωής του τόπου, πριν και μετά τη μεταπολίτευση.
Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει την γενναία στάση του απέναντι στο πραξικόπημα του Παλατιού τον Ιούλη του '65 και την απόφασή του, ως γενικού διευθυντή του τότε Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας, να μεταδώσει το μήνυμα του Γεωργίου Παπανδρέου προς τον ελληνικό λαό, με το οποίο κατήγγειλε τα σχέδια του Παλατιού.
Όπως και την απόφασή του να υπερασπιστεί σθεναρά το θεσμικό πλαίσιο που ο ίδιος εισήγαγε το 1994, για τις αξιοκρατικές προσλήψεις στο Δημόσιο.
Πρόκειται για δύο σημαντικά παραδείγματα από τον πολυκύμαντο πολιτικό βίο του Αναστάση Πεπονή, που όμως χαρακτηρίζουν και την γενικότερη στάση του στην πολιτική αλλά και προσωπική του ζωή.
Ο Αναστάσης Πεπονής υπήρξε φωτεινό παράδειγμα αφοσίωσης και σταθερότητας στους στόχους του, στις αρχές του, στην ιδεολογία του.
Για σαράντα και πλέον χρόνια έδωσε αγώνες για την εθνική ανεξαρτησία, τη δημοκρατία, την κοινωνική δικαιοσύνη, τη λαϊκή κυριαρχία.
Ασυμβίβαστος πάντα, χωρίς να υπολογίζει προσωπικό ή πολιτικό κόστος, έδινε μάχες για τις αρχές του, για τις ιδέες του, ξεκινώντας από φοιτητής με την συμμετοχή του στον παράνομο αντιστασιακό Τύπο.
Ο Αναστάσης Πεπονής υπήρξε αγωνιστής της δημοκρατίας.
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο για την αντιδικτατορική του δράση. Αποφυλακίστηκε με την πρώτη μερική Αμνηστία, αλλά στη συνέχεια εκτοπίστηκε δύο φορές και συνελήφθη άλλες δύο από την ΕΣΑ και κρατήθηκε σε αυστηρή απομόνωση.
Άνθρωπος με σταθερές αξίες, υπηρέτησε την πολιτική με συνέπεια και εισήγαγε νέα πρότυπα - τομές στη Δημόσια Διοίκηση της χώρας.
Τίμησε με την παρουσία του το Ελληνικό Κοινοβούλιο, ενώ διετέλεσε πολλές φορές υπουργός στις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ.
Το βαθύ αποτύπωμα που άφησε στον δημόσιο βίο της χώρας ας αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για όλους μας και οδηγό στις προσπάθειές μας για ένα καλύτερο μέλλον.
Ο Αναστάσης Πεπονής, υπήρξε ένας ανεκτίμητος συναγωνιστής στο Κίνημά μας".
Ο πρόεδρος της Βουλής Φίλιππος Πετσάλνικος αναφέρει στη δήλωση του:
"Με ιδιαίτερη θλίψη πληροφορήθηκα το θάνατο του Αναστάσιου Πεπονή, ενός ευπατρίδη της πολιτικής που τίμησε με το ήθος και το έργο του το δημόσιο βίο της χώρας μας. Υπήρξε ένας γνήσιος μαχητής της δημοκρατίας, την οποία με πάθος και κινδύνους υπερασπίστηκε, αλλά και από πολλές θέσεις ευθύνης αγωνίστηκε να θωρακίσει απέναντι στη διαφθορά, τα άνομα συμφέροντα και την πελατειακή νοοτροπία. Πάντα διακρινόταν για τη σεμνότητα, τη μετριοπάθεια και την αφοσίωσή του στο δημόσιο συμφέρον".
Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς αναφέρει στη δήλωση του :
«Έφυγε, σήμερα, ένας μεγάλος Έλληνας και ασυμβίβαστος μαχητής της Δημοκρατίας, ο Αναστάσιος Πεπονής. Στη μακρά πολιτική διαδρομή του υπήρξε σημαιοφόρος της εντιμότητας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Άφησε την προσωπική του σφραγίδα - σφραγίδα ηθικής - στη νεότερη πολιτική μας ιστορία. Συνέδεσε το όνομά του με την αξιοκρατία, καθιερώνοντας τον πρωτοποριακό για την Ελλάδα θεσμό του ΑΣΕΠ. Ο ίδιος, άλλωστε, δεν χώριζε τους Έλληνες ανάλογα με τις κομματικές τους προτιμήσεις και ούτε υιοθέτησε ποτέ πρακτικές αποκλεισμών. Ο Σάκης Πεπονής τίμησε, έμπρακτα, το δημόσιο βίο της Πατρίδας μας και άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο. Στάθηκε όρθιος σε δύσκολες περιστάσεις και υπηρέτησε με σθένος τα συμφέροντα του Ελληνισμού. Μετουσίωνε σε έργο, το γνήσιο πατριωτισμό που τον χαρακτήριζε και αποδείκνυε ευαισθησία, σύνεση και τόλμη στα μεγάλα εθνικά μας ζητήματα."
Ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ Γιώργος Καρατζαφέρης αναφέρει στη δήλωσή του:
«Ένας ευπατρίδης της πολιτικής, ένας συνεπής στις αρχές και στις αξίες του Κοινοβουλευτισμού, έφυγε από κοντά μας. Πολλά θα μπορούσαν να διδαχθούν οι νεότεροι από το ήθος και την ευπρέπεια του εκλιπόντος".
Ο πρόεδρος της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας αναφέρει στη δήλωση του:
"Αποχαιρετούμε έναν ευγενή πολιτικό, έναν άνθρωπο με ανοιχτό πνεύμα που τίμησε με το ήθος του τον δημόσιο βίο και υπερασπίστηκε με αρχές τη δημοκρατία στη χώρα μας".
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ