Σύζυγοι εφοπλιστών και εναλλακτικοί καλλιτέχνες, ξέπνοοι, κάθισαν δίπλα-δίπλα για χάρη της ομιλίας της Αμπράμοβιτς στην Αθήνα [εικόνες&βίντεο]

Δύο, τρεις φορές; Περισσότερες; Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς, αγέρωχη, μαυροντυμένη, φορώντας ένα κομμουνιστικό παράσημο, με κατακκόκινα χείλη και νύχια, κρύβοντας το σώμα της που άλλαξε την πορεία της σύγχρονης τέχνης, ανέφερε πως αναζητεί χρηματοδότηση για το ίδρυμά της, το ΜΑΙ, αλλά και για το νέο της project με ηρωίδα την Μαρία Κάλλας, σε επτά οπερατικούς θανάτους, με επίλογο τον δικό της φυσικό θάνατο: «Πέθανε από την σπασμένη καρδιά της, αλλά είναι περίεργο να το λέω αυτό εδώ μέσα» είπε μειδιώντας, αναφερόμενη στο γεγονός ότι βρισκόταν στη σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, ή αλλιώς στο Onassis Cultural Center, όπως το αποκαλούν οι ξενόγλωσσοι.

H Mαρίνα Αμπράμοβιτς δεν έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα -από τα παιδικά καλοκαίρια στα νησιά, μέχρι τα φοιτητικά για την επίσκεψη σε αρχαιολογικούς χώρους και στον έρωτα-, έχει παρουσιάσει τη δουλειά της μέσω της μακρόχρονης συνεργασίας, με την γκαλερί Καππάτος. Η σπουδαιότερη περφόρμερ όλων των εποχών, άφησε τη ζωγραφική για να ασχοληθεί με τις περφόρμανς, τότε που δεν θεωρείτο καν τέχνη «ήμουν σαν την πρώτη γυναίκα που περπάτησε στο φεγγάρι» είπε από τη σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, το βράδυ της Παρασκευής, -εκεί που δόθηκαν μάχες σώμα με σώμα για ένα εισιτήριο.

Σε όλη της την διαδρομή αυτά τα 40 χρόνια (είναι σήμερα 67 ετών) υπήρξε συνταρακτική, σπαρακτική, υπερβατική κάθε ορίου πόνου, ματαιοδοξίας, λογικής. Το σώμα της ήταν ο καμβάς πάνω στον οποίο τα πάντα επιτρέπονταν. Kάποιος από το κοινό τη σημάδεψε με ένα όπλο στο κεφάλι, σε μια περφόρμανς, όπου είχε μια σειρά από αντικείμενα, τα οποία μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι επισκέπτες πάνω στο σώμα της. Και πάνω από αυτόν τον καμβά που χαράχθηκε, μάτωσε, λύγισε, συνετρίβη, καταπονήθηκε, ήταν πάντα τα παγωμένα μάτια, καρφωμένα στο μαγνητικό «απέναντι». Οποιος έχει δει τις περφόμανς της αντιλαμβάνεται πόσο πραγματικά καθοριστική ήταν για αυτήν η φράση της Μαρίας Κάλλας -που όπως παραδέχτηκε η ίδια την έχει επηρεάσει βαθιά: «Στη σκηνή το μισό μυαλό είναι απολύτως συγκεντρωμένο, πειθαρχημένο, ενώ το άλλο μισό πρέπει να είναι εντελώς ελεύθερο και υπεράνω του χρόνου».

Η είδηση που βγήκε από την ομιλία της στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ήταν μία, αλλά σπουδαία– αφού όλα τα υπόλοιπα που ανέφερε είναι πολυειπωμένα από την ίδια στις μεγάλες συνεντεύξεις της και στις ομιλίες της: Το μεγάλο πρότζεκτ για το οποίο θα εργαστεί τα επόμενα τρία χρόνια είναι ένα φιλμ με επτά διαφορετικούς σκηνοθέτες, μεταξύ των οποίων ο Πολάνσκι, ο Αλμοδοβάρ και ένας Ελληνας που ζει στο Λονδίνο (ο Γιώργος Λάνθιμος ίσως;) με θέμα το θάνατο και την Μαρία Κάλλας. Οπως τόνισε σε κάθε όπερα υπάρχει μια γυναίκα που πεθαίνει με τραγικό τρόπο: με δηλητήριο, με χαρακίρι, πέφτει στη φωτιά, πνίγεται... Και όταν σκέφτεσαι έναν οπερατικό γυναικείο θάνατο δεν μπορείς παρά να σκεφθείς τη Μαρία Κάλλας. Ετσι ετοιμάζει ένα φιλμ με επτά οπερατικούς θανάτους, τους οποίους βλέπει η Μαρία Κάλλας στον καθρέπτη του μπάνιου στο σπίτι της στο Παρίσι, λίγο πριν πεθάνει και η ίδια από καρδιακή προσβολή. Εικόνες θανάτου που διατρέχουν τον καθρέπτη, την κατατρύχουν, είναι ο θάνατος που έχει μέσα της, ο θάνατος που έχει ζήσει και που τελικά δραπετεύει και την καταλαμβάνει. Οπως εξήγησε η Μαρίνα Αμπράμοβιτς -με τη βαριά εκφορά των αγγλικών που φέρει το σέρβικο ρυθμό και το στήθος της συχνά να ανεβοκατεβαίνει σχεδόν ασθμαίνοντας-, για τις ανάγκες του έργου θα επισκέπτεται συχνά τη χώρα μας, αρχαιολογικούς χώρους και άλλα σημεία ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για το φιλμ, και τόνισε -ξανά- πως βρίσκεται και στην αναζήτηση χρηματοδότησης για την ταινία.

Οταν μετά τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών βρέθηκε στο Salon de Bricolage -όπου δοκίμασε ελληνικό σπιτικό μουσακά που είχε φροντίσει να ετοιμαστεί για αυτήν ο Χρύσανθος Παννάς- άρχισε να μιλάει πάλι στους λίγους συνδαιτημόνες της για την ταινία και ήταν σε όλους απολύτως αντιληπτό το πάθος της, αλλά και η ομοιότητα με τη Μαρία Κάλλας– στην ανάγκη παθιασμένης εκτός ορίων απόδοσης στη σκηνή, αλλά της αντίστοιξης με μια εύθραυστη προσωπική ζωή. Αλλά ακόμη και στην όψη υπάρχει ομοιότητα, αν και η ίδια αποκάλυψε πως μικρή ήθελε να μοιάζει στην Μπριζίτ Μπαρντό, έκοβε φωτογραφίες της και τις έκανε κολλάζ στο πρόσωπό της. Ομως η αγέρωχη σέρβικη μύτη της διέλυε ακόμη και αυτή τη χάρτινη φαντασίωση.

Καθώς η Μαρίνα Αμπράμοβιτς χρειάστηκε να φτάσει 50 χρονών για να γνωρίσει την επιτυχία (που απολαμβάνει τα τελευταία 17 χρόνια, όπως είπε η ίδια), να γίνει ιέρεια και ηγέτιδα του χώρου της, να δεχθεί κάτω από τις φτερούγες της την Lady Gaga, να τη διδάξει τη μέθοδό της και να την σώσει από τα ναρκωτικά – λένε πως η σταρ της ποπ είναι από τους βασικούς χορηγούς της ΜΑΙ, του ιδρύματος της Μαρίνα Αμπράμοβιτς- η μεγαλύτερη αλήθεια που είπε την Παρασκευή, η αυταπόδεικτη αλήθεια, ήταν μία: Στην εποχή της κρίσης, η τέχνη της περφόρμανς, η τέχνη που γίνεται με λίγα υλικά, ανθεί. Και δεν χρειάζεται να σκεφτούμε πολύ: αρκεί να ανατρέξουμε στην παράσταση «Πρώτη Υλη» του Δημήτρη Παπαϊωάννου, στα ανύπαρκτα σκηνικά, το γυμνό τσιμέντο που ποτιζόταν με το λάστιχο και την ανάσυρση νησίδων μνήμης και βιώματος.

(οι δύο παραπάνω φωτογραφίες είναι της Πηνελόπης Γερασίμου από την popaganda.gr)