Ο ΤΑΖ ολοκληρώνει το έπος του Τρίερ και ανακαλύπτει πως δεν είναι απαραίτητο να αναζητάς την κάθαρση μετά την κόλαση, όσο «βρώμικος» κι αν είσαι. Γιατί η κόλαση είναι οι άλλοι. Δηλαδή όλοι μας.
NYMPHOMANIAC VOLUME 2
Βαθμολογία: 10 / 10
Δεν είναι ακριβώς τόσο απλό αυτό που γράφω στην εισαγωγή, ειδικά όταν βρίσκεσαι σε ταινία του Λαρς Φον Τρίερ. Και δεν είναι τόσο απλό γιατί τότε θα πέσεις σε αυτή την μικροαστική παγίδα των γηραλέων εκτιμητών έργων τέχνης που μοιράζει ταμπελίτσες και έχει χαρακτηρίσει τον σκηνοθέτη ως μισάνθρωπο. Ή μισογύνη. Ή μισάνθρωπο και μισογύνη μαζί. Που ειλικρινά στο λέω φίλε, όσο προβοκάτορας κι αν είναι ο ευγενικός απατεώνας, αρχίζω να πιστεύω ότι ποιο ευαίσθητο και αναρχικό πνεύμα αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει. Πολύ απλά γιατί παίζει με ακραίες έννοιες που γνωρίζει ότι έχεις μια συγκεκριμένη θέση απέναντι τους, όπως εδώ, στο μέρος Β του Nymphomaniac, με την παιδοφιλία και το σαδομαζοχισμό, προκειμένου να σε πάει στα τρίσβαθα της ανθρώπινης φύσης. Και να σε ρωτήσει αν μπορείς να την αντέξεις. Την ανθρώπινη φύση. Ή αν απλά θεωρείς τον εαυτό σου καλό άνθρωπο, επειδή αποφεύγεις τα σκούρα. Όταν έρθουν όμως τα σκούρα; Πώς θα αντιδράσεις; Και ποιός είναι τελικά ο μισάνθρωπος; Ο Τρίερ ή εσύ; Ή όλοι μας;
Το «Nymphomaniac Μέρος Β» δεν είναι μια αυτόνομη ταινία και δεν μπορεί να κριθεί έτσι. Μέρος Α και Β είναι μια ενιαία ταινία που «έσπασε» στα δύο για λόγους χρόνου (ή μάρκετινγκ). Το Β ξεκινάει ακριβώς από εκεί που σταμάτησε το Α, από την ίδια σκηνή, με την νυμφομανή Τζο να συνεχίζει με τρία ακόμα κεφάλαια την εξιστόρηση της ιστορίας της στον Σέλινγκμαν. Τη σεξουαλική της οδύσσεια, που αντανακλά μέσα της με έναν περίτεχνο και περιπαιχτικό τρόπο όλο τον δυτικό πολιτισμό. Τη θρησκεία, την τέχνη, τον Τζέιμς Μποντ (ω ναι), την ψυχανάλυση, την ενοχή, τα γηρατειά. Το σεξ δεν ήταν ποτέ η απάντηση, ήταν πάντα η ερώτηση. Τόσο για την ηρωίδα όσο και για τον Τρίερ. Η πηγή τη ζωής και του θανάτου («μικρό θάνατο» λένε τον οργασμό οι Γάλλοι). Της δημιουργίας και της καταστροφής. Της αυτογνωσίας και του χασίματος.
Αναμενόμενα πιο σκοτεινή η κορύφωση του «δράματος» της Τζο. Με τη Σαρλότ Γκενσμπούρ να παίρνει με γενναιότητα και αυταπάρνηση τα ηνία από την εκπληκτική πιτσιρίκα Στέισι Μάρτιν που ενσάρκωνε τον χαρακτήρα της στο πρώτο μέρος. Σε ένα «διεστραμμένο», απελευθερωτικό παραμύθι στα όρια, εκτός τόπου, χρόνου και ενίοτε συμβατικής λογικής. Με τους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες να κινούνται σαν φαντάσματα ανθρώπων, αποτυπώματα ψυχών, σε ένα σεξουαλικό λούνα παρκ γεμάτο με παραμορφωτικούς καθρέφτες. Τον Σέλινγκμαν παρασυρμένο να μειώνει τις φιλοσοφικές του παρατηρήσεις. Και τα ίδια τα γεγονότα, ή μάλλον την υποκειμενική τους αφήγηση από την Τζο, να τοποθετούν τα χαμένα κομμάτια του παζλ, να επεξηγούν, και να οδηγούν στο τέλος. Του κόσμου του ίδιου και την πιθανή αρχή ενός άλλου. Όπως στο «Melancholia» απλά εν προκειμένω με πολύ περισσότερο αίμα και σπέρμα.
Κι ένα κατάμαυρο αλλά απολαυστικό χιούμορ από τον ίδιο τον Τρίερ που τα βάζει με όλα και με όλους, την πολιτική ορθότητα (οι μαύροι ονομάζονται «αράπηδες»), την επίπλαστη καλοσύνη, την ψυχιατρική με διακριτικότητα και επιμονή μανιακής μπαλαρίνας. Η παρτούζα της Τζο με τους δύο «αράπηδες» όπως τους αποκαλεί η ίδια, είναι κωμωδία. Το σκληρό κομμάτι των σαδομαζοχιστικών συνευρέσεων της με τον αφέντη Τζέιμι Μπελ (τον πιτσιρικά του «Μπίλι Έλιοτ» σε ανατριχιαστική ωριμότητα) σε παγώνει με την βίαιη ένταση του, χωρίς να αφήνει αυτή την ένταση να αναιρέσει την κωμική παραδοξολογία της επαφής τους.
Η Τζο πλέον είναι μητέρα και ζει μαζί με τον Ζερόμ. Όμως το αιδοίο της έχει παγώσει, δεν το αισθάνεται και για να το ενεργοποιήσει θα πάει ακόμα πιο μακριά. Θα αναμετρηθεί πιο ωμά με τους δαίμονες της που ίσως τελικά να είναι και οι άγγελοί της. Θα δουλέψει στο οργανωμένο έγκλημά κάτω από τις οδηγίες του Γουίλεμ Νταφό, σαν εισπράκτορας χρημάτων. Θα χρησιμοποιήσει τις γνώσεις της για τη σεξουαλικότητα, προκειμένου να κάνει τον παιδόφιλο Ζαν Μαρκ Μπαρ (του «Απέραντο Γαλάζιο») να λυγίσει με ερεθισμένο πέος το οποίο και η ίδια θα ανακουφίσει από λύπηση. Θα βρει μια ανήλικη ερωμένη προστατευόμενη της, που είναι (όπως πάντα είναι η επόμενη γενιά) πιο αδίστακτη από την ίδια. Και θα ολοκληρώσει τον κύκλο της φωτιάς της, φτάνοντας στα γεγονότα που την οδήγησαν αιμόφυρτη στο σοκάκι.
Για κάποιους ο κόσμος, το σύμπαν, τελειώνει με μια έκρηξη, έναν πυροβολισμό. Για κάποιους άλλους, τίποτα τέτοιο δε θα συμβεί, όλα θα τελειώσουν με έναν ψίθυρο. Για την Τζο, την ιστορία της, και τον ίδιο τον Τρίερ, η εκπυρσοκρότηση είναι σαν ψίθυρος. Όταν όλα τελειώσουν με έναν εκρηκτικό ήχο μέσα στο σκοτάδι, και βήματα στις σκάλες, οι τίτλοι τέλους θα πέσουν με την ίδια την Γκενσμπούρ να τραγουδάει σαν σπαρακτικό ψίθυρο το «Hey Joe». Ο μοναδικός «κακός» ήρωας στην ταινία, θα έχει αποκαλύψει και θα έχει υποκύψει στο οπιούχο δηλητήριο που καραδοκεί πίσω από την καλλιτεχνική εκλογίκευση του ενστίκτου. Και το φινάλε, ανάλογα από τη στάση σου απέναντι σε αυτή τη ζωή, θα λειτουργήσει σαν απελευθερωτικό μανιφέστο ή σαν καταδίκη. Ζήτω ο Τρίερ, ζήτω το αριστούργημα της χρονιάς.
*Το «Νymphomaniac Μέρος Β» προβάλλεται από τις 20 Φεβρουαρίου στις αίθουσες. Στο Ιντεάλ, μπορείτε να δείτε το πρώτο μέρος στις 20.00 και να συνεχίσετε με το δεύτερο στις 22.30, κάτι που σας το προτείνω ανεπιφύλακτα.
Διαβάστε την κριτική για το «Nymphomaniac Μέρος Α» εδώ
***ακολουθήστε τον ΤΑΖ στο www.facebook.com/tazthebuzz ή στο www.twitter.com/klarinabourana. Kάντε LIKE στην επίσημη σελίδα του fb www.facebook.com/SigaikaProductions για να μαθαίνετε όσα χρειάζεστε, προκειμένου να καίτε τον εγκέφαλο (των άλλων) ή επικοινωνήστε με το terra_gelida@hotmail.com για μέιλ και υποθέσεις προσωπικής εκδίκησης.