Η ατάκα «ντύσου καλά, θα αρρωστήσεις» είναι η αγαπημένη των γονιών μας. Ωστόσο οι επιστήμονες εξηγούν κατά πόσο τελικά σχετίζεται το κρυολόγημα με τις χαμηλές θερμοκρασίες.
Ο Μιτσελ Μόφιτ και ο Γκρέγκορι Μπράουν από την ASAP Science, χρησιμοποιώντας και συγκρίνοντας ιατρικές πηγές δημιούργησαν ένα σχετικό βίντεο animation που διευκρινίζει τελικά αυτό το ερώτημα.
Οπως αναφέρουν, η συσχέτιση μεταξύ του κρύου καιρού και του κρυολογήματος δεν είναι τυχαία. Περίπου 5% με 20% των Αμερικάνων αρπάζουν κρυολόγημα κάθε χρόνο στο τέλος του Φθινοπώρου και τις αρχές του χειμώνα, ενώ και μόνο η λέξη «κρυολόγημα» προδιαθέτει την συσχέτιση αυτή.
Ωστόσο υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που ανατρέπουν εν μέρει τη θεωρία. Οπως εξηγούν οι ερευνητές, το κρυολόγημα είναι ίωση, δηλαδή προκαλείται από ιό, άρα απαραίτητη προϋπόθεση για να πάθει κάποιος κρυολόγημα είναι να υπάρχουν ιοί στην ατμόσφαιρα. Αν δεν υπάρχουν ιοί στην ατμόσφαιρα δεν γίνεται να αρρωστήσει κάποιος, όσο πολύ κι αν κρυώνει.
Ομως πώς γίνεται τελικά η συσχέτιση του κρύου καιρού με τις ιώσεις; Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι όταν κάνει κρύο έξω, ο περισσότερος κόσμος μένει σε κλειστούς χώρους και έρχεται σε επαφή με περισσότερους ανθρώπους με αποτέλεσμα να είναι εκτεθειμένος σε περισσότερα μικρόβια.
Επιπλέον, μεγάλο ρόλο παίζει και η υγρασία στην εξάπλωση ενός ιού. Οσο μειώνεται η υγρασία του περιβάλλοντος, τόσο πιο γρήγορα πολλαπλασιάζονται οι ιοι. Παράλληλα, η μύτη μας στεγνώνει λόγω της έλλειψης υγρασίας και παράγει περισσότερη βλέννα, η οποία ταυτόχρονα αποτελεί προστασία από τους εξωτερικούς παθογόνους μικροοργανισμούς. Τέλος η έλλειψη της βιταμίνης D που παίρνουμε από τον Ηλιο το καλοκαίρι, «ρίχνει» το ανοσοποιητικό μας.
Πρόσφατα πειράματα όμως περιπλέκουν ακόμα περισσότερο τα πράγματα, αφού οι εθελοντές τοποθέτησαν τα πόδια τους σε παγωμένο νερό και αποδείχθηκε ότι είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν συμπτώματα κρυολογήματος σε σχέση με εκείνους που είχαν τα πόδια τους στεγνά.
Μία θεωρία εξηγεί το συγκεκριμένο φαινόμενο, επισημαίνοντας ότι το κρύο προκαλεί συστολή των αιμοφόρων αγγείων με αποτέλεσμα τα λευκά αιμοσφαίρια, οι «αστυνόμοι» του οργανισμού μας, να δυσκολεύονται να κινηθούν για να φτάσουν στον ιό, επιβραδύνοντας έτσι την αντίδραση του ανοσοποιητικού. Ταυτόχρονα αυξάνονται και τα επίπεδα της κορτιζόνης, η οποία καταστέλλει τις αντιδράσεις του ανοσοποιητικού. Την θεωρία αυτή έρχονται να επιβεβαιώσουν μελέτες σε ποντίκια και ανθρώπους που δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού εξαρτάται κατά πολύ από την εξωτερική θερμοκρασία.
Επιπλέον, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, οι ιοί που προκαλούν τη γρίπη διαθέτουν ένα «μυστικό όπλο». Κατά τους χειμερινούς μήνες, το εξωτερικό περίβλημα τους παγώνει, σκληραίνει και λειτουργεί σαν ασπίδα, επιτρέποντας την ευκολότερη εξάπλωση τους. Αντίθετα όταν έχει ζέστη το περίβλημα γίνεται σαν ζελέ και είναι ανίκανο να προστατεύσει τον ιό όταν εκτίθεται στο περιβάλλον.
Ετσι, οι ερευνητές καταλήγουν ότι εν τέλει σχετίζεται η θερμοκρασία έξω με το κρυολόγημα, αλλά μόνο στο επίπεδο της μετάδοσης του ιου από το ένα άτομο στο άλλο και μόνο στο επίπεδο της αντιμετώπισης του από τον ίδιο τον οργανισμό.