Φως στην προσπάθεια του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ να διασώσει την Σοβιετική Ενωση ρίχνουν αποχαρακτηρισμένα απόρρητα έγγραφα της Μεγάλης Βρετανίας, τα οποία αναφέρονται στην σχέση που δημιούργησε ο Ρώσος ηγέτης με την Μάργκαρετ Θάτσερ αλλά και την γοητεία που άσκησε στο πρόσωπο της.
Ο Γκορμπατσόφ, οι μεταρρυθμίσεις του οποίου επέφεραν το 1991 την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ήταν το 1984 ο κύριος υποψήφιος για τη διαδοχή του 73χρονου Κονσταντίν Τσερνιένκο επικεφαλής του Κρεμλίνου. Ωστόσο ήταν ελάχιστα γνωστός στο εξωτερικό όταν επισκέφθηκε το Λονδίνο, πραγματοποιώντας το πρώτο σημαντικό ταξίδι του στην Ευρώπη, προσκεκλημένος από την «Σιδηρά Κυρία», Μάργκαρετ Θάτσερ.
Η συνάντηση έγινε στην εξοχική κατοικία των Βρετανών ηγετών, όπου η Θάτσερ μίλησε με τον Γκορμπατσόφ επί ώρες για τους περιορισμούς στη μετανάστευση των Εβραίων, την τύχη διαφωνούντων όπως ο φυσικός Αντρέι Ζαχάροφ και τα πλεονεκτήματα του καπιταλισμού και του κομμουνισμού.
Η Θάτσερ είπε πως Βρετανοί συνδικαλιστές δυσφημούν τον κομμουνισμό, καθώς δεν διεξάγουν εκλογές και εκφοβίζουν τους ανθρακωρύχους για να απεργήσουν, ενώ υπαινίχθηκε επίσης πως υπάρχει ενδεχομένως σοβιετική οικονομική βοήθεια προς τα συνδικάτα, σύμφωνα με σημειώσεις που κρατούσαν κατά τη συνάντηση οι σύμβουλοί της.
Ο Γκορμπατσόφ απάντησε πως η Θάτσερ δεν πρέπει να κατηγορεί κανέναν άλλο παρά τη Βρετανία για τα προβλήματά της και πως η Σοβιετική Ένωση δεν είχε μεταβιβάσει κεφάλαια στο Εθνικό Συνδικάτο Ανθρακωρύχων, προσθέτοντας, «καθ' όσα γνωρίζω», στην απάντησή του αφού έριξε μια «λοξή ματιά», όπως σημειώνουν οι Βρετανοί αξιωματούχοι, στο σύμβουλό του.
Το ανέκδοτο για τον Μαρξ, τον Ενγκελς και το «Κεφάλαιο»
Δεν είναι σαφές αν η Θάτσερ είπε το ανέκδοτο που της είχε προτείνει ένας από τους συμβούλους της από μια από τις επιστολές του Καρλ Μαρξ προς τον Φρίντριχ Ένγκελς, ο οποίος θυμόταν πως η μητέρα του, τού είχε πει κάποτε: «Μακάρι ο Καρλ να είχε κάνει Κεφάλαιο ... αντί να γράψει απλώς γι' αυτό».
Μετά το γεύμα που ολοκληρώθηκε με μια πρόποση για την καλή ατμόσφαιρα της συνάντησης, οι Γκορμπατσόφ και Θάτσερ έδωσαν μια πολύ πιο ιδιωτική μάχη με την συνοδεία καφέ στο καθιστικό σχετικά με την κούρσα των εξοπλισμών ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Θάτσερ παρά το «σκληρό» προφίλ της, φαίνεται πως είχε αδυναμία στις έντονες προσωπικότητες, καθώς μετά την συζήτηση που είχε με τον Γκορμπατσόφ, έστειλε σημείωμα με την ένδειξη «εμπιστευτικό» στον Αμερικανό πρόεδρο Ρόναλντ Ρήγκαν αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Είναι ένας άνθρωπος με τον οποίο μπορεί κανείς να κάνει δουλειές. Μάλλον μου άρεσε. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι τελείως αφοσιωμένος στο σοβιετικό σύστημα, αλλά είναι επίσης έτοιμος να ακούσει και να έχει έναν αυθεντικό διάλογο και να σχηματίσει άποψη ο ίδιος», είπε η Θάτσερ στον Ρήγκαν. Μάλιστα, λίγες ημέρες μετά την συνάντηση η Θάτσερ είχε κατ' ιδίαν συνομιλία με τον Ρήγκαν προσπαθώντας να τον πείσει ότι ο Γκορμπατσόφ δεν έμοιαζε με τους άλλους ηγέτες της ΕΣΣΔ. Επίσης, η Θάτσερ είπε στον Ρήγκαν πως εντυπωσιάστηκε από την έντονη προσωπικότητα του Γκορμπατσόφ, την προθυμία του να συζητήσει και την πιθανόν ακόμη πιο έντονη προσωπικότητα της συζύγου του.
«Η σύζυγός του απέχει πολύ από τη συνηθισμένη σοβιετική γυναίκα», έγραψε ο ιδιαίτερος γραμματέας της Θάτσερ, Τσαρλς Πάουελ, σε ένα σημείωμά του προς τον τότε υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζορτζ Σουλτς.
«Το διδακτορικό της στη Φιλοσοφία δεν μπορεί να κρύψει μια φιλική και ελκυστική προσωπικότητα με εντυπωσιακά ευρεία γνώση της σύγχρονης κλασικής και της αγγλικής λογοτεχνίας».
Εν τέλει, Ρήγκαν και Γκορμπατσόφ συναντήθηκαν για πρώτη φορά στις 19 Νοεμβρίου 1985 στη Γενεύη, λίγο καιρό μετά την ανάληψη της ηγεσίας της ΕΣΣΔ από τον Γκορμπατσόφ.
Ο επίλογος της συνάντησης Θάτσερ- Γκορμπατσόφ
Μετά τη συζήτηση με τον Γκορμπατσόφ, η Θάτσερ μετέβη στην Κίνα για συνομιλίες σχετικά με το Χονγκ Κονγκ. Όμως οι συνεργάτες της σάστισαν όταν ο Γκορμπατσόφ, ο οποίος συνέχιζε την επίσκεψή του στη Βρετανία, εμφανίσθηκε απρόσκλητος στην Ντάουνινγκ Στριτ ζητώντας να δει την περίφημη μαύρη πόρτα του αριθμού 10.
Ο μελλοντικός ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης κατάφερε να μπει στο μπροστινό χολ και έφυγε «με ευχάριστη διάθεση» πριν εμφανισθεί κάποιος από τους ιδιαιτέρους γραμματείς της Θάτσερ.