Με τον ίδιο τον Μύρωνα Μιχαηλίδη να διευθύνει, η Εθνική Λυρική Σκηνή υποδέχεται το 2014 με μια παραγωγή ήδη πολυσυζητημένη και που πολλοί εκτιμούν ότι θα είναι μια από τις κορυφαίες της χρονιάς που έρχεται: Πρόκειται για τον Μάκμπεθ του Βέρντι, μια από τις συγκλονιστικότερες όπερες του κόσμου που κάνει πρεμιέρα στις 17 Ιανουαρίου. Το υπέροχο, σκοτεινό, υποβλητικό βίντεο της παράστασης προϊδεάζει ιδανικά.
Το βίντεο που σκηνοθέτησε ο Νικόλας Ποττάκης σε παραγωγή του Νίκου Πάστρα, χρησιμοποιώντας αντικείμενο από τον απίστευτο σκηνικό πλούτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα στην αίθουσα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής στις 17 Ιανουαρίου.
Βασισμένη στο ομότιτλο θεατρικό του Σαίξπηρ, η σημαντικότερη νεανική όπερα του Βέρντι προσφέρει σπάνια ψυχογραφήματα κυρίως των βασικών ρόλων, του στρατηγού Μάκμπεθ και της συζύγου του, δύο αδίστακτων χαρακτήρων, που μετέρχονται κάθε μέσου προκειμένου να αναρριχηθούν στο θρόνο της Σκωτίας. Έντονα δραματική μουσική μεγάλης δύναμης, σκιαγραφεί πρόσωπα και καταστάσεις. Το έργο θα παρουσιαστεί μαζί με το μπαλέτο που συνέθεσε ο σπουδαίος Ιταλός συνθέτης για την αναθεωρημένη εκδοχή της Όπερας που παρουσιάστηκε στο Παρίσι. Η υπόθεση αφορά την αναρρίχηση του στρατηγού Μάκμπεθ στο θρόνο της Σκωτίας αφού φονεύσει το βασιλιά Ντάνκαν και το στρατηγό Μπάνκο. Συνεργός και υποκινητής των εγκληματικών ενεργειών είναι η σύζυγος του Μάκμπεθ. Στη συνέχεια, εκείνη αυτοκτονεί υπό το βάρος των τύψεων κι εκείνος εκτελείται από τον ευγενή Μακντάφ, ο οποίος υπερασπίζεται τα δικαιώματα του Μάλκολμ, γιού του Ντάνκαν.
Ο Μάκμπεθ θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του είδους – στην εποχή τους θεωρήθηκε πρωτοποριακό έργο-, ενώ λόγω των σχεδόν υπεράνθρωπων ερμηνευτικών του απαιτήσεων αποτελεί την υπέρτατη πρόκληση για τους ερμηνευτές των βασικών ρόλων. Η Εθνική Λυρική Σκηνή έχει εξασφαλίσει μια διανομή διεθνούς επιπέδου. Τον ομώνυμο ρόλο θα ερμηνεύσουν οι τρεις διαπρεπέστεροι έλληνες βαρύτονοι με διεθνή καριέρα: οι Δημήτρης Τηλιακός, Δημήτρης Πλατανιάς και Τάσης Χριστογιαννόπουλος, ενώ στον ρόλο της Λαίδης Μάκμπεθ η διεθνώς αναγνωρισμένη ελληνίδα υψίφωνος Δήμητρα Θεοδοσίου και η διαπρεπής Ουκρανή σοπράνο Τατιάννα Μελνυτσένκο.
Χρονικά ο Μάκμπεθ προηγείται των αριστουργημάτων που καθιέρωσαν διεθνώς τον Βέρντι. Ωστόσο, στο έργο αυτό είναι ήδη πλήρως ανεπτυγμένη η μουσικοθεατρική γλώσσα του συνθέτη και μάλιστα πάνω στον καμβά ενός από τα μεγαλύτερα έργα της ιστορίας του θεάτρου. Ο Βέρντι και ο λιμπρετίστας του Φραντσέσκο-Μαρία Πιάβε ακολούθησαν σε γενικές γραμμές την αφήγηση της σαιξπηρικής τραγωδίας, μπολιάζοντας, ωστόσο, το λιμπρέτο με στοιχεία έντασης και θεατρικότητας που άρμοζαν στο ιλουζιονιστικό θέατρο του 19ου αιώνα. Έτσι, οι τρεις μάγισσες του πρωτοτύπου μετατράπηκαν σε ένα χορό μαγισσών, για τον οποίο ο Βέρντι έγραψε ορισμένες από τις ωραιότερες χορωδιακές του σελίδες, ενώ ο συνθέτης έγραψε συγκλονιστική μουσική για τις σκηνές μεγάλης θεατρικότητας, όπως η σκηνή της υπνοβασίας της Λαίδης Μάκμπεθ.
Στον Μάκμπεθ, ο Βέρντι υπερβαίνει τα συμβατικά πλαίσια της εποχής του για να συνθέσει ένα έργο με θεατρική δύναμη και με χαρακτήρες που διαθέτουν πρωτόγνωρο ψυχολογικό βάθος και ένταση, ενώ με την δεξιοτεχνική ενορχήστρωση επιτυγχάνει να σκιαγραφήσει θεαματικά τη βία, τη συνομωσία, τον θάνατο.
Οι δύο κεντρικοί ρόλοι είναι από τους απαιτητικότερους του ρεπερτορίου, καθώς συνδυάζουν τις υψηλές φωνητικές απαιτήσεις με αντίστοιχες υποκριτικές. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν πρότειναν στον Βέρντι μία διάσημη πρωταγωνίστρια της εποχής του, με εξαιρετικά φωνητικά, αλλά φτωχά υποκριτικά χαρίσματα, για το ρόλο της Λαίδη Μάκμπεθ, ο συνθέτης αναφώνησε πως προτιμά να ο ρόλος να ερμηνευθεί από κάποια που δεν τραγουδά καθόλου, παρά από κάποια που δεν είναι ικανή να αναδείξει τις σκοτεινές και διαβολικές του παραμέτρους. Όσο για τον ομώνυμο ρόλο, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στο ρεπερτόριο του βαρυτόνου. Ανάμεσα στους τραγουδιστές που άφησαν εποχή στο ρόλο αυτό υπήρξε και ο σπουδαίος Έλληνας βαρύτονος Κώστας Πασχάλης (1929-2007), που τον ερμήνευσε στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου.
Στη νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το ρόλο του τίτλου ερμηνεύει στην πρώτη διανομή ο Δημήτρης Τηλιακός, ο οποίος πρόσφατα ερμήνευσε Μάκμπεθ στην όπερα του Παρισιού και στο Λιθέου της Μαδρίτης, σε μουσική διεύθυνση Θεόδωρου Κουρέντζη και σκηνοθεσία Ντμίτρι Τσερνιακόφ – μια παραγωγή που κυκλοφορεί σε DVD σε όλο τον κόσμο. Δεύτερη διανομή ο Δημήτρης Πλατανιάς, ο οποίος διαπρέπει στα μεγαλύτερα θέατρα της Ευρώπης – πρόσφατα εμφανίστηκε στην Royal Opera του Λονδίνου και την Όπερα της Φρανκφούρτης.
Στην Τρίτη διανομή ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, ο οποίος έχει λάβει διθυραμβικές κριτικές στις εμφανίσεις του στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου – μεταξύ άλλων στην Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης, στην Κρατική Όπερα της Βιέννης και στην Όπερα του Παρισιού. Για τον ρόλο της Λαίδης Μάκμπεθ, η Δήμητρα Θεοδοσίου επιστρέφει στην Λυρική, έχοντας διαπρέψει ως σπουδαία ερμηνεύτρια του βερντιανού ρεπερτορίου σε θέατρα από το Μιλάνο έως τη Ζυρίχη και από το Λονδίνο έως την Ιαπωνία και τη Βραζιλία. Στην δεύτερη διανομή η Τατιάννα Μελνυτσένκο, η οποία έχει στο βιογραφικό της εμφανίσεις σε σημαντικά θέατρα.
Τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει ο διακεκριμένος Ιταλός σκηνοθέτης και θεωρητικός της όπερας Λορένζο Μαριάνι, ο οποίος μετά τις σπουδές του στο Χάρβαρντ σκηνοθέτησε σε αμερικάνικα θέατρα, έγραψε μελέτες πάνω στην όπερα, ενώ υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής σε ένα από τα σημαντικότερα λυρικά θέατρα της Ιταλίας, στο Παλέρμο. Τα τελευταία χρόνια έχει συνεργαστεί με κορυφαία λυρικά θέατρα σε Ευρώπη και Αμερική, σε μεγάλες παραγωγές όπερας. Ο Μαριάνι εστιάζει στον τρόπο σκέψης των δύο ηρώων και εικονοποιεί την αντίδραση στο συναίσθημα του φόβου. Το σκηνικό αποδίδει ένα no man's land – ένα τόπο στο πουθενά, μια «απεικόνιση» των σκοτεινών σημείων του μυαλού μας.
Την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνή θα διευθύνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού Μύρων Μιχαηλίδης, ενώ τη Χορωδία της ΕΛΣ ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος.
Το μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής σε πλήρη σύνθεση θα χορογραφήσει ο Ρενάτο Τζανέλλα.