Με το ζήτημα της απαγόρευσης του νεοναζιστικού NDP να επανέρχεται στην επικαιρότητα, η συμπλήρωση 50 χρόνων από τη δίκη του Άουσβιτς φόρτισε έντονα τις μνήμες στη Γερμανία. Η «Bild» το εκμεταλλεύτηκε, ξεκινώντας καμπάνια για τον εντοπισμό των τελευταίων φρουρών του μεγαλύτερου νεοναζιστικού στρατοπέδου, που ανήκε στο σώμα των SS.
Όπως ισχυρίζεται ξετρύπωσε αρκετούς σε διάφορα σημεία της Γερμανίας, όλοι τους 80άρηδες και 90άρηδες, που λόγω της ηλικίας τους φέρνουν σε δύσκολη θέση τις ανακριτικές αρχές.
Γερμανική πρωτοβουλία
Η δίκη του Άουσβιτς ήταν η πρώτη δίκη εγκληματιών πολέμου με πρωτοβουλία της ίδιας της Γερμανίας και όχι των νικητών. Ουσιαστικά η πρώτη απόπειρα «αυτοκάθαρσης» καθώς η Γερμανία κοίταξε τον εαυτό της στον καθρέφτη σχετικά με τα εγκλήματα του Ολοκαυτώματος. Έτσι το Δεκέμβριο του 1963 ήρθαν πρόσωπο με πρόσωπο επιζώντες της θηριωδίας με τους βασανιστές τους, σε μια δικαστική αίθουσα της Φρανκφούρτης.
Όπως αναφερει ο Ελεύθερος Τύπος, την περίοδο που η Γερμανία ξαναγεννιόταν μέσα από τα ερείπια της χάρις στη μεγαλοψυχία των Συμμάχων, ο Γενικός Εισαγγελέας της Εσσης, Φριτς Μπάουερ, πήρε την πρωτοβουλία να φέρει τη χώρα του αντιμέτωπη με τα φαντάσματά της. Βέβαια έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι ο θαρραλέος δικαστικός ήταν εβραϊκής καταγωγής. Στη διάρκεια του πολέμου κατέφυγε στη Σουηδία και επέστρεψε το 1949. «Χωρίς αυτόν η δίκη δεν θα είχε γίνει ποτέ» τόνισε ο βιογράφος του, Ρόνε Στάινκε.
Στο εδώλιο κάθισαν 22 κατηγορούμενοι, με βασικό τον πρώην υπασπιστή του διοικητή του Άουσβιτς Ρόμπερτ Μούλκα. Όπως περιγράφει η Deutsche Welle, δίπλα του κάθονταν γιατροί, αποθηκάριοι, επόπτες. Όλοι τους «δεύτερα βιολιά» της φρίκης, που όμως σύμφωνα με τον εισαγγελέα Μπάουερ, «έπρεπε να πουν όχι» στους νόμους και τους ανωτέρους τους, όταν οι διαταγές που καλούνταν να εκτελέσουν συνιστούσαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Σε όλη τη δίκη ο Μούλκα επέμενε πεισματικά ότι αγνοούσε τις μαζικές δολοφονίες Εβραίων στους θαλάμους αερίων. «Όμως εγώ και οι υπόλοιποι κρατούμενοι ξέραμε τα πάντα από τη δεύτερη μέρα που μας πήγαν εκεί. Ακόμα και ένας 16χρονος μου έλεγε ότι ο θάνατος του είναι προδιαγεγραμμένος» του απάντησε ο μάρτυρας Γιόζεφ Γκλουκ.
Η δίκη κράτησε 20 μήνες και η απόφαση εκδόθηκε τον Αύγουστο του 1965. Ο υπασπιστής του διοικητή του Άουσβιτς έπεσε σχετικά στα μαλακά με μια ποινή 14 χρόνων για συνέργεια σε ομαδική δολοφονία. Μαζί του καταδικάστηκαν άλλοι έξι σε μικρότερες ποινές και οι υπόλοιποι αθωώθηκαν, επειδή δεν μπορούσε να τεκμηριωθεί η ευθύνη τους.
Από τα 7.000 μέλη των SS που υπηρέτησαν στο συγκεκριμένο στρατόπεδο συγκέντρωσης, η Γερμανική Δικαιοσύνη δίκασε μόνο τους 50. Θεωρητικά η έρευνα συνεχίζεται, αλλά 70 χρόνια μετά, ελάχιστοι από τους θύτες και τα θύματα έχουν απομείνει στη ζωή. Στην ιστορική δίκη κατέθεσαν 360 μάρτυρες, οι 211 εξ αυτών επιζώντες του μεγαλύτερου στρατοπέδου συγκέντρωσης του ναζιστικού καθεστώτος. Όπως ήταν λογικό, η Δίκη της Φρανκφούρτης καταγράφηκε ανεξίτηλα στο συλλογικό υποσυνείδητο. Ήταν η πρώτη φορά που η γερμανική κοινωνία συζητούσε ανοιχτά για τα εγκλήματα του εθνικοσοσιαλισμού.
Όσο για τον εισαγγελέα Μπάουερ, άφησε μια διπλή παρακαταθήκη: Πρώτον ότι ο ναζισμός δεν αντιπροσώπευε ένα κράτος δικαίου, αλλά αδίκου, που όφειλε να καταδικαστεί και δεύτερον ότι για τα ναζιστικά εγκλήματα δεν ευθύνεται μόνο η εθνικοσοσιαλιστική ελίτ, αλλά και μια σειρά απλών καθημερινών ανθρώπων που κυκλοφορούν ελεύθεροι μέσα στην κοινωνία.