Μετά από έρευνα 11 μηνών οι Financial Times αποκαλύπτουν το παρασκήνιο από σειρά μεγάλων σκανδάλων στα οποία εμπλέκεται το οικονομικό «κέντρο» της Καθολικής Εκκλησίας, η Τράπεζα του Βατικανού.
Στις 28 Ιουνίου το 2012, η Ιταλική αστυνομία συνέλαβαν έναν ιερέα τον Νούνζιο Σκαράνο στη Ρώμη. Ο κληρικός, κατηγορήθηκε για απάτη και διαφθορά μαζί με έναν πρώην πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών και έναν μπρόκερ. Και οι τρεις κρίθηκαν ύποπτοι για απόπειρα λαθραίας μεταβίβασης 20 εκατ. ευρώ από ιδιωτικά αεροπλάνα πέρα από τα σύνορα της Ελβετίας.
«Το πως ''η τράπεζα του Θεού'' κατέληξε να είναι ''οικονομικά μετανοημένη» είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία των οικονομικών μεταρρυθμίσεων οι οποίες έχουν προκύψει μετά την κρίση του 2008. Απροσέγγιστοι παράδεισοι όπως η Ελβετία και το Λιχτενστάιν αναγκάστηκαν να ανοίξουν τα ''σοκολατένια'' παλάτια τους για έρευνες. Αυτή την χρονιά, η Παπική δύναμη αμφισβητήθηκε. Οι Financial Times συζήτησαν με δύο δωδεκάδες τραπεζίτες, δικηγόρους, νομοθέτες και εσωτερικές πηγές από την Καθολική Εκκλησία για να καταλάβουν τις σκοτεινές υποθέσεις μιας τράπεζας με 5 δισ. ευρώ σε ομόλογα η οποία υποστηρίζει ότι ο σκοπός της είναι να υπηρετεί την παγκόσμια αποστολή της Καθολικής Εκκλησίας, ωστόσο έχει σε διαρκή ένταση και νεύρα τους τραπεζίτες και τις κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ», αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα και προχωρά σε αποκαλύψεις για τα σκάνδαλα στα οποία εμπλέκεται η τράπεζα του Βατικανού.
Τράπεζες όπως η Deutsche Bank, η JP Morgan και η UniCredit, έχουν εισαχθεί σε διαδικασία ελέγχων, εξαιτίας των δοσοληψιών τους με την «Αγία Εδρα», αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα και αναφέρεται στις αποκαλύψεις που έχουν έρθει στο φως σχετικά με την διαχείριση των οικονομικών της Τράπεζας του Βατικανού:
Ανώτερα στελέχη από ορισμένες τράπεζες έχουν ανακριθεί από τις ρυθμιστικές αρχές κατά τα τελευταία δύο χρόνια και αρκετές καταθέσεις είχαν την ίδια επωδό για τις συναλλαγές τους με την τράπεζα του Βατικανού : «Λειτουργούσε διαφορετικά σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη τράπεζα που είχαν συνεργαστεί . Ορισμένα από τα στελέχη που μίλησαν στους Financial Times ενίσχυσαν αυτό που προέκυψε αργότερα από τις εκθέσεις ευρωπαίων αξιωματούχων σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της τράπεζας: Υπήρχαν εκπληκτικά λίγοι έλεγχοι και ισορροπίες για τις ταμειακές ροές - και πολύ λιγότερη από την αναμενόμενη τεκμηρίωση. Το προσωπικό ήταν μικρό - 112 άτομα , κυρίως Ιταλοί μέχρι φέτος , με καρδινάλιους που ενεργούν ως επόπτες . Πολλοί από το προσωπικό φάνηκε άπειροι όσον αφορά την δέουσα επιμέλεια, σύμφωνα με ορισμένα στελέχη . ''Δεν απαντούσαν σε βασικά αιτήματα'' λέει ένας ανώτερος διευθυντής διεθνούς τράπεζας».
Εσωτερικές πηγές του Βατικανού, αποκάλυψαν επίσης ότι η τράπεζα έχει πλημμυρίσει από δωρεές και μετρητά από τις δωρεές της Κυριακής, από συλλογές και φιλανθρωπικές δωρεές . Το 25% των επιχειρήσεων της τράπεζας γίνεται σε μετρητά, ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι που έθεσε σε επιφυλακή τις ελεγκτικές αρχές. Περίπου το 1/3 των επιχειρήσεων της, προέρχεται από δωρεές οι οποίες έχουν τις ρίζες τους σε φιλανθρωπίες, αναφέρει το δημοσίευμα.
Το δημοσίευμα των FT, αναφέρεται και στο πόσα μπορεί να γνώριζαν οι Πάπες για τις δοσοληψίες της Τράπεζας του Βατικανού, και επισημαίνει πως από μια απλή διεύθυνση που δημιουργήθηκε το 1887 με σκοπό τα φιλανθρωπικά και θρησκευτικά έργα, μετασχηματίστηκε σε κανονική τράπεζα οικονομικού χαρακτήρα το 1942, υπό τον Πάπα Πίο.
Το Ινστιτούτο Θρησκευτικών Εργων
«Το Ινστιτούτο Θρησκευτικών Εργων, δημιουργήθηκε για την φύλαξη των περιουσιακών στοιχείων της τράπεζας. Στις δεκαετίες που πέρασαν, ερωτήσεις για τις πράξεις της Καθολικής Εκκλησίας και κυρίως για πιθανές περίεργες διασυνδέσεις. Σύμφωνα μάλιστα με το βιβλίο του Μάρκο Πολίτι και του Καρλ Μπερνστάιν το 1996 ''Η Αυτού Αγιότης'' ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β' συστηματικά χρηματοδοτούσε την δεκαετία του 1980 την Πολωνική Αντίσταση μέσω ενός παπικού λογαριασμού σε μια προσπάθεια να σπάσει την ''ραχοκοκαλιά'' του κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη''».
Στα πρόσφατα χρόνια, η τράπεζα του Βατικανού έχει γίνει θέμα σε πολλά ΜΜΕ για τις ανθρωπιστικές και χριστιανικές της δράσεις σε όλο τον κόσμο. «Ωστόσο, τωρινοί και πρώην αξιωματούχοι του Βατικανού επιβεβαίωσαν στους FT, ότι η τράπεζα χρησιμοποιείται για να κατευθύνει κεφάλαια, συχνά κρυφά με περιορισμένες πληροφορίες να δίνονται στις ανταποκρίτριες τράπεζες, για ευπαθείς Χριστιανικές ομάδες σε Κούβα και Αίγυπτο. Ωστόσο εσωτερικές πηγές του Βατικανού, είπαν στην αμερικανική εφημερίδα ότι υπάρχει ένα σύστημα που στοχεύει στο να στέλνει γρήγορα λεφτά σε ευπαθή μέρη, κάτι το οποίο μπορεί πιθανώς να αφήνει μια ''ανοιχτή πόρτα'' σε φοροδιαφυγή και οργανωμένο έγκλημα», αναφέρει η εφημερίδα. «Το θέμα είναι οι μόλις αρχίσεις τις συναλλαγές με ένα ίδρυμα, οι άνθρωποι δεν ξέρουν που και πότε να σταματήσουν. Αυτό που αρχικά ξεκίνησε με την αποστολή χρημάτων στην Πολωνία, ξέφυγε από κάθε έλεγχο», λέει ανώτατο τραπεζικό στέλεχος, ενώ ένας αξιωματούχος του Βατικανού επισημαίνει: «Δεν υπήρχαν κανόνες. Ετσι εάν προσθέσεις και κάποιον με εγκληματικά κίνητρα είσαι τελειωμένος».
Πως επηρεάστηκε η Τράπεζα του Βατικανού με την οικονομική κρίση
Στη συνέχεια, οι FT αναφέρονται στις μεταβολές που προέκυψαν με την οικονομική κρίση στην Τράπεζα του Βατικανού: «''Μέχρι το 2008, ο έλεγχος της Τράπεζας του Βατικανού ήταν ελλιπής'', λέει πρώην κορυφαίο στέλεχος της Τράπεζας. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι δεν υπήρχε καμία πίεση προς την Τράπεζα να ''καθαρίσει'' τις ενέργειες της, είτε μέσω ελεγκτών, είτε μέσω αξιωματούχων της Αγίας Εδρας».
«Ωστόσο η οικονομική κρίση τα άλλαξε όλα αυτά. Πιέσεις από τον ΟΟΣΑ, το ΤΧΣ και την Task Force οδήγησαν στην ταυτοποίηση των κρατών που δεν τηρούσαν τους διεθνείς κανονισμούς. Την ίδια στιγμή, οι εισαγγελείς στη Ρώμη έλεγχαν ύποπτες συναλλαγές οι οποίες φαίνονταν να ξεκινούν από την Αγία Εδρα στο Ιταλικό τραπεζικό σύστημα. Ο στόχος τους ήταν ένα παρακλάδι της UniCredit της μεγαλύτερης ομολογιακής ιταλικής τράπεζας, η οποία βρίσκεται στον δρόμο που οδηγεί στο Βατικανό
Πως αποκαλύφθηκαν τα σκάνδαλα
«Ενας έλεγχος ρουτίνας της Τράπεζας της Ιταλίας για ξέπλυμα χρήματος στο παρακλάδι αυτό, ''χτύπησε'' σε παρατυπίες στις συναλλαγές της με την Τράπεζα του Βατικανού. Οπως αναφέρουν πηγές, πληρωμές από ανώνυμους κατόχους τραπεζικών λογαριασμών του Βατικανού, βρέθηκαν στο παρακλάδι αυτό, με αποτέλεσμα να αρχίσουν οι έρευνες για ξέπλυμα χρήματος. Η έρευνα τελείωσε φέτος, αλλά όχι χωρίς επιπτώσεις για το Βατικανό. Η UniCredit υποστηρίζει ότι έχει κόψει κάθε επαφή με την Αγία Εδρα. Και όχι μόνο αυτή.
Τον Μάρτιο του 2011, η JPMorgan έκλεισε τον τραπεζικό λογαριασμό που κατείχε για την Τράπεζα του Βατικανού, επειδή δεν έδινε επαρκείς εξηγήσεις για τα κεφάλαια που ζητούσε από την Αμερικανική Τράπεζα να διακινήσει σε όλο τον κόσμο. Και άλλες τράπεζες άρχισαν να πιέζουν το Βατικανό. ''Τους λέγαμε θέλουμε να μιλήσετε με τους ελεγκτές για αυτό το θέμα και εκείνοι απαντούσαν ''Εμείς λογοδοτούμε μόνο στον Θεό'', αναφέρει μανάτζερ μεγάλης ευρωπαϊκής τράπεζας».
Οι Financial Times επισημαίνουν πως παρόμοια προβλήματα αντιμετώπισε και η Moneyval και η Deutsche Bank και τονίζουν πως πολλές πηγές του Βατικανού αναφέρουν πως η επιλογή του Πάπα Φραγκίσκου έγινε επειδή δεν προέρχεται από το κέντρο της Καθολικής Εκκλησίας.
Κλείνοντας, η αμερικανική εφημερίδα επισημαίνει: «Και άλλες ερωτήσεις για τον εκμοντερνισμό της Εκκλησίας θα αποτελέσουν τεστ γι' αυτήν. Σκάνδαλα παιδοφιλίας, ο ρόλος των γυναικών, η πιθανότητα να παντρεύονται οι ιερείς. Προς το παρών φαίνεται ότι ο κάτοχος του θρόνου του Αγίου Πέτρου θέλει η Εκκλησία να δώσει το παράδειγμα και να κάνει ότι πρέπει να κάνουν όλοι οι καθημερινοί άνθρωποι: Να εξισορροπήσει τα οικονομικά του».
Διαβάστε το πλήρες ρεπορτάζ του Rachel Sanderson για τους Financial Times εδώ