Εφυγε από τη ζωή το βράδυ της Πέμπτης σε ηλικία 95 ετών ο πρώην πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής και ίνδαλμα του αγώνα κατά του απαρτχάιντ Νέλσον Μαντέλα.
Ο Μαντέλα το τελευταίο διάστημα αντιμετώπιζε σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα και μπαινόβγαινε στο νοσοκομείο.
Την είδηση του θανάτου του ανακοίνωσε ο ο πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής Τζέικομπ Ζούμα: «Ο Μαντίμπα πέθανε γαλήνια στο σπίτι του στο Γιοχάνεσμπουργκ, περιστοιχισμένος από τα μέλη της οικογένειάς του. Το έθνος έχασε το σημαντικότερο τέκνο του, ο λαός έχασε τον πατέρα του».
«Οι σκέψεις και οι προσευχές μας αυτήν την ώρα είναι με την οικογένειά του, στην οποία οφείλουμε ευγνωμοσύνη διότι θυσίασε πολλά για να είναι ελεύθερος ο λαός μας», συνέχισε ο Ζούμα, «σκεφτόμαστε τους συντρόφους και τους φίλους του που πολέμησαν μαζί με τον Μαντίμπα, σκεφτόμαστε το λαό που σήμερα θρηνεί τον χαμό του μοναδικού ανθρώπου που πάνω απ' όλους ενσάρκωσε τις ελπίδες του για ειρήνη και συμφιλίωση».
Ομπάμα: Είμαι ένας από αυτούς που εμπνεύστηκαν από το λόγο και τη ζωή του
«Εδώ και λίγη ώρα, ο Νέλσον Μαντέλα δεν βρίσκεται ανάμεσά μας. Τώρα πέφτει σε μας το βάρος να συνεχίσουμε το έργο του. Πέτυχε περισσότερα από ότι θα μπορούσε να πετύχει ο οποιοσδήποτε άνθρωπος και θα μένει ζωντανός στη μνήμη όλων μέσα στα χρόνια», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα αμέσως μόλις έγινε γνωστή η είδηση του θανάτου του Μαντέλα και πρόσθεσε: «Ας κάνουμε μια παύση και ας εκφράσουμε ευγνωμοσύνη για το γεγονός ότι έζησε. Είμαι ένας από τους εκατομμύρια ανθρώπους που εμπνεύστηκαν από τον λόγο και τη ζωή του. Η πρώτη μου πολιτική πράξη ήταν μια διαμαρτυρία ενάντια του άπαρτχαϊντ. Διάβαζα και μελετούσα τον λόγο του και τα γραπτά του».
To πορτραίτο του ηγέτη-συμβόλου στον αγώνα κατά του απαρτχάιντ
Ο Νέλσον Μαντέλα γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1918 στο Μβέζο, ένα μικρό χωριό της Νότιας Αφρικής στην επαρχία Τρανσκέι, στις όχθες του ποταμού Μπάσε. Ο πατέρας του, ο Γκάντλα Χένρι Μπακανιάσουα, τον αποκαλούσε με το όνομα «Ρολιλάλα»: «Αυτός που τραβά το κλαδί ενός δέντρου». Στην τοπική διάλεκτο της επαρχίας Τρανσκέι «Ρολιλάλα» σημαίνει «ταραχοποιός» - ένα προμήνυμα για την ταραχώδη ζωή του:
Εκδιώκεται από το πανεπιστήμιο όταν πρωταγωνιστεί σε μια διαδήλωση. Εξεγείρεται στην προσπάθεια να τον παντρέψουν με το ζόρι και φεύγει για το Γιοχάνεσμπουργκ. Το 1944, μαζί με τον Όλιβερ Τάμπο και τον Γουόλτερ Σιζούλου, ίδρυει τη νεολαία του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου, της οποίας ανέλαβε πρόεδρος το 1950. Με τον Τάμπο ίδρυσε και το πρώτο δικηγορικό γραφείο μαύρων της Νότιας Αφρικής, το 1952..
Αντέχει 28 χρόνια στη φυλακή, αρνείται τις προτάσεις των ρατσιστών για απελευθέρωση υπό όρους και όταν τελικά βρίσκει την ελευθερία του κάνει την τελευταία του επανάσταση: χωρίζει με τη γυναίκα του, τη Γουίνι, και παντρεύεται ξανά.
Το όνομα «Νέλσον» του δόθηκε στο σχολείο από ένα δάσκαλο, ενώ τα φοιτητικά του χρόνια τα έζησε στο πανεπιστημιακό κολέγιο Φορτ Χέαρ στην πόλη Αλις.
Στις συνελεύσεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής Συνοικισμού αλλά και του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου αρχίζει να πηγαίνει το 1943. Το 1947 εκλέγεται στην Εκτελεστική Επιτροπή του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου και όταν αργότερα θα καταλάβει το αξίωμα του προέδρου του ΕΑΚ συγκροτεί ένα ευρύ μέτωπο κατά του απαρτχάιντ εναντίον του οποίου δεν θα σταματήσει να μάχεται ούτε όταν θα καταδικαστεί στα 46 του σε ισόβια φυλάκιση.
Στις 12 Ιουνίου 1964 (είχε συλληφθεί από το 1961), στην Πρετόρια, δικάστηκε για προδοσία. Σε κάποιο σημείο της δίκης, στην οποία μιλούσε τέσσερις ώρες ασταμάτητα, είπε:
«Αφιέρωσα τη ζωή μου στον αγώνα του λαού της Αφρικής. Εχω πολεμήσει εναντίον της λευκής κυριαρχίας και έχω πολεμήσει εναντίον της μαύρης κυριαρχίας. Αγαπώ την ιδέα μιας ελεύθερης και δημοκρατικής κοινωνίας στην οποία όλοι θα ζουν αρμονικά μαζί και θα έχουν ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό που ελπίζω να ζήσω και να επιτύχω. Αλλά, αν χρειαστεί, τότε είναι και ένα ιδανικό για το οποίο είμαι έτοιμος να πεθάνω».
Ο Νέλσον Μαντέλα φυλακίστηκε στη νήσο Ρόμπεν. Ακόμα και τότε δεν έχασε το χιούμορ του. Όταν του έδωσαν τη στολή του φυλακισμένου είπε στον φρουρό: «Δεν έχω φορέσει πιο κομψό ριγέ κουστούμι».
Το 1982 μεταφέρεται στη φυλακή Πόλσμουρ όπου του επετράπη να συνεχίσει τις σπουδές του και να πάρει τελικώς το πτυχίο Νομικής, το 1989. Την χρονιά εκείνη ο τότε πρόεδρος της χώρας Πίτερ Μπότα πρότεινε να τον απελευθερώσει υπό τον όρο να αποκηρύξει τη βία, κάτι που ο Μαντέλα δεν δέχτηκε.
Σημαδιακή για τη ζωή του Νέλσον Μαντέλα ήταν η 11η Φεβρουαρίου 1990. Ηταν η μέρα που βγήκε από τις φυλακές Βίκτορ Βέρστερ της Νότιας Αφρικής - μία εβδομάδα αφότου ο πρόεδρος Φρεντερίκ ντε Κλερκ νομιμοποίησε το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο.
«Καθώς περνούσα επιτέλους αυτές τις πύλες (...) αισθανόμουν ότι, έστω και στα 71 μου η ζωή μου ξεκινούσε ξανά. Οι 10.000 ημέρες στη φυλακή είχαν επιτέλους τελειώσει», είχε γράψει ο ίδιος για την ημέρα της αποφυλάκισής του.
Υστερα από τέσσερα χρόνια, στις 10 Μαΐου 1994, έγινε ο πρώτος μαύρος προεδρος της Νοτίου Αφρικής.
Το 1993 μοιράστηκε το Βραβείο Νομπέλ για την ειρήνη με τον Φ. Ντε Κλερκ για τον αγώνα του ενάντια στο απαρτχάιντ και παρέμεινε στον προεδρικό θώκο ως τον Ιούνιο του 1999, οπότε αποχώρησε δίνοντας τη σκυτάλη στο διάδοχό του Τάμπο Μπέκι.
«Τώρα θα ήθελα να επιστρέψω στο χωριό μου και να μπορώ να περπατώ στα λιβάδια, στους λόφους και στα ποτάμια όπου μεγάλωσα», ήταν η επιθυμία που είχε εκφράσει ο μεγάλος Μαντίμπα («πατέρας του Έθνους).
Αγαπημένη του φράση το «hamba kahle» που σημαίνει «να προχωρείς αργά»...
Mεγάλος φιλέλληνας, το 1994 είχε αναγορευτεί επίτιμος διδάκτορας της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Έγραψε δύο αυτοβιογραφικά βιβλία, το «Μακρύ δρόμο προς την ελευθερία» και το «Συζητήσεις με τον εαυτό μου» που έγιναν διεθνή μπεστ-σέλερ.