Οταν ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ εμφανίστηκε με το κλασικό φούτερ με κουκούλα στα ραντεβού του με επενδυτές, πριν το Facebook μπει στο χρηματιστήριο, κάποιοι στη Wall Street τον χλεύασαν. Ενας αναλυτής είπε ότι με αυτό τον τρόπο έδειχνε στους επενδυτές ότι δεν τον ενδιέφερε και πολύ το θέμα. Αλλοι χαρακτήρισαν την επιλογή των ρούχων του ως δείγμα ανωριμότητας. Αλλά ο περισσότερος κόσμος δεν το βλέπει έτσι. Γιατί υπάρχει το... σύνδρομο των κόκκινων παπουτσιών.
Πιο απλά, ο περισσότερος κόσμος αντιμετωπίζει διαφορετικά κάποιον που κάνει ανορθόδοξες ενδυματολογικές επιλογές, ή έχει αντισυμβατική συμπεριφορά. Αυτό αποκαλύπτει μία έρευνα του Harvard Business School.
Οπως αναφέρει η Washington Post, η καθηγήτρια Φραντσέσκα Τζίνο ανακάλυψε ότι όσοι ξεχωρίζουν από το πλήθος αντιμετωπίζονται ως άτομα με υψηλότερο «στάτους» από τους υπόλοιπους. Στα πειράματά της εξέτασε πώς στελέχη εταιρειών αντιμετώπιζαν εκπαιδευόμενους που φορούσαν κόκκινα αθλητικά παπούτσια, αλλά και πώς συμπεριφέρονταν οι υπάλληλοι καταστημάτων ρούχων πολυτελείας σε πελάτες που έμπαιναν φορώντας φόρμες. Η μελέτη κατέληγε συνεχώς στο ίδιο συμπέρασμα. Οτι η ασυνήθιστη ενδυμασία ή συμπεριφορά στην πραγματικότητα έκαναν τον κόσμο να έχουν καλύτερη γνώμη για εκείνους που ξεχώριζαν και όχι χειρότερη.
Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι τα διαφορετικά ρούχα, ή η απόκλιση από τις αποδεκτές συμπεριφορές έχει κοινωνικό κόστος, όπως λέει η Τζίνο. Δηλαδή προκαλεί αρνητικό και όχι θετικό αποτέλεσμα. Ομως το ένα μετά το άλλο τα πειράματά της απέδειξαν το αντίθετο.
Ως παράδειγμα αναφέρει την ερώτηση που έθεσε σε υπαλλήλους καταστημάτων των Armani, Christian Dior και Burberry στο Μιλάνο. Ανάμεσα σε μία πελάτισσα που φορούσε φόρμες και σε κάποια με φόρεμα και γούνα, έκριναν ότι η πρώτη θα ξοδέψει περισσότερα και ότι έχει την ευχέρεια να αγοράσει πιο ακριβά αντικείμενα.
Παρομοίως, οι φοιτητές έχουν σε μεγαλύτερη εκτίμηση τον καθηγητή που φορά T-shirt και έχει μούσι, από κάποιον φρεσκοξυρισμένο με γραβάτα. «Ο κόσμος τους αντιμετωπίζει ως τύπους που έχουν τα κότσια να κάνουν αυτό που κάνουν. Θεωρούν ότι πρόκειται για άτομα με τόσο υψηλό στάτους, που δεν χρειάζεται να ακολουθούν τους κανόνες», εξηγεί η καθηγήτρια. Αυτό βέβαια ισχύει όταν τα άτομα ξεχωρίζουν ξεκάθαρα από το περιβάλλον τους. Οπως, για το παραπάνω παράδειγμα, όταν όλοι οι υπόλοιποι καθηγητές κυκλοφορούν με κοστούμι, ενώ οι τελευταίοι αντιμετωπίζονται επίσης ως ξεχωριστά άτομα σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι υπόλοιποι είναι πιο «χαλαροί».