Ιδιαίτερη ανησυχία για τη χώρα μας προκαλεί το γεγονός ότι το λαθρεμπόριο τσιγάρων έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Ενα στα πέντε τσιγάρα που καταναλώνονται πλέον στη χώρα μας, διακινείται παράνομα ελέω οικονομικής κρίσης και υπερφορολόγησης των προϊόντων καπνού.Με τους Ελληνες να έχουν καπνίσει φέτος περισσότερα από 4,4 δισ. τσιγάρα, που μεταφράζεται σε αύξηση της τάξης του 340% σε σχέση με το 2009, όπου είχαν καταναλωθεί 1 δισ. παράνομα τσιγάρα, οι ετήσιες απώλειες εσόδων για το κράτος από Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και ΦΠΑ, ανέρχονται σε 650 εκατ. ευρώ.
Τον περασμένο μάλιστα Σεπτέμβριο, το ποσοστό του εν Ελλάδι παράνομου εμπορίου τσιγάρων άγγιξε το 20%, από 13,4% το 2012. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάστηκαν σε ημερίδα με θέμα «Το παράνομο εμπόριο καπνού: Οι συνέπειες για τον κλάδο και την Οικονομία», που διοργάνωσε το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας το «Εθνος», η βασική πάντως διαπίστωση της μελέτης του ΙΟΒΕ για το παράνομο εμπόριο καπνού αναφορικά με την αξιολόγηση του υφιστάμενου πλαισίου φορολόγησης των καπνικών προϊόντων στην Ελλάδα είναι ότι η φορολογική επιβάρυνση στην Ελλάδα σε σύγκριση με την ΕΕ-28 είναι ιδιαίτερα υψηλή σε όλες τις κατηγορίες καπνικών προϊόντων.
Η σχέση μεταξύ ελάχιστου Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στον λεπτοκομμένο καπνό και στα τσιγάρα στην Ελλάδα είναι αντίστροφη, συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς ο καπνός φορολογείται στην Ελλάδα με υψηλότερο συντελεστή.
Χαρακτηριστικό είναι το στοιχείο ότι η τιμή πώλησης νόμιμου καπνού για στριφτά είναι 200 ευρώ το κιλό, ενώ η τιμή πώλησης παράνομου χύμα καπνού είναι μόλις 20 ευρώ το κιλό. Αξίζει να αναφερθεί ότι ένα container παράνομα τσιγάρα αντιστοιχεί σε 9,6 εκατ. τσιγάρα και 1,4 εκατ. διαφυγόντες φόρους, ενώ ένα φορτηγό παράνομος χύμα καπνός αντιστοιχεί σε 10 τόνους καπνό και 1,9 εκατ. διαφυγόντες φόρους.
Οπως αναφέρει το «Εθνος», σύμφωνα με τη μελέτη, η αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης έχει προκαλέσει ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στην πορεία του κλάδου (8.000 σημεία λιανικής έβαλαν λουκέτο από το 2009), με σημαντικές προεκτάσεις στα έσοδα που εισπράττει το κράτος. Τα περιθώρια της αλυσίδας εφοδιασμού καπνικών προϊόντων περιορίστηκαν σημαντικά οδηγώντας σε μείωση του συνολικού κύκλου εργασιών του κλάδου κατά 58% (-27% σε όγκο) την περίοδο 2009-2012.
Οι αντιγραφές
Ραγδαία αύξηση παρουσιάζουν τα λεγόμενα illicit whites, δηλαδή παραποιημένα προϊόντα - αντιγραφές νόμιμων προϊόντων που έχουν παραχθεί χωρίς την άδεια του κατόχου της μάρκας.
Τα «σήματα» τσιγάρων που διακινούνται αποκλειστικά στην παράνομη αγορά εξελίσσονται σε μείζον πρόβλημα καθώς αντιπροσωπεύουν περίπου τα 6 από τα 10 παράνομα τσιγάρα που καταναλώνονται στη χώρα μας.
Ανησυχητικό φαινόμενο στην ελληνική αγορά είναι πλέον και η αύξηση του παράνομου χύμα καπνού που διακινείται κυρίως στις λαϊκές αγορές, αλλά και στο Διαδίκτυο.
Κίνδυνοι για τον κλάδο
To 19,5% της συνολικής κατανάλωσης στην Ελλάδα αφορά τα παράνομα τσιγάρα, τόνισε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Παπαστράτος, Νικήτας Θεοφιλόπουλος, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι παρουσιάζεται ραγδαία αύξηση και του παράνομου χύμα καπνού.
«Σήμερα, ένα στα πέντε τσιγάρα που καταναλώνονται στην Ελλάδα είναι παράνομο και υπολογίζουμε ότι οι απώλειες των εσόδων για το κράτος από τους διαφυγόντες φόρους θα ανέλθουν στα 650 εκατομμύρια ευρώ φέτος, ενώ τίθεται σε κίνδυνο η βιωσιμότητα του κλάδου των καπνικών που απασχολεί περισσότερους από 50.000 εργαζόμενους, είτε αγρότες καπνού είτε στο παραδοσιακό περίπτερο και ψιλικά είτε στις μεγάλες καπνοβιομηχανίες της χώρας», ανέφερε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Παπαστράτος. «Πέρα από τη μεγάλη εντατικοποίηση των προσπαθειών των διωκτικών Αρχών που παρατηρήθηκε τον χρόνο αυτό, απαιτείται και η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών», συνέχισε ο κ. Θεοφιλόπουλος, προσθέτοντας ότι «δεν είναι μόνο η απώλεια των φόρων και των θέσεων εργασίας, τα παράνομα προϊόντα καπνού αποτελούν μια νέα πηγή εσόδου για τις εγκληματικές οργανώσεις, ενώ σύμφωνα με αναλύσεις του Γενικού Χημείου του Κράτους, έχει βρεθεί ότι τα προϊόντα αυτά μπορεί να περιέχουν, μεταξύ άλλων, απορρίμματα καπνού, βαρέα μέταλλα και άλλα ξένα σώματα».