Από τα σήματα καπνού και τα ταχυδρομικά περιστέρια, στο ταχυδρομείο, το τηλέφωνο, το κινητό, το ίντερνετ, το Facebook και σήμερα... τα messaging apps.Πρόκειται για εφαρμογές που επιτρέπουν τη δωρεάν αποστολή μηνυμάτων και αρχείων μεταξύ όλων των smartphones (Android, iPhone, BlackBerry, Windows Phone και Nokia). Οταν οι εφαρμογές αυτές εμφανίστηκαν για πρώτη φορά πριν από περίπου τέσσερα χρόνια εξελήφθησαν ως απειλή για τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας («γιατί να χρεωθώ στέλνοντας SMS, όταν μπορώ να στείλω δωρεάν μήνυμα από το WhatsApp;»).
Και πράγματι: οι χρήστες εγκαταλείπουν σταδιακά τα SMS, με αποτέλεσμα το 2012 οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι να χάσουν 23 δισ. δολάρια σε έσοδα εξαιτίας των messaging apps, τα οποία επιτρέπουν τη δωρεάν αποστολή και λήψη μηνυμάτων κειμένου, φωτογραφιών και άλλων αρχείων. Οι εφαρμογές αυτές χρησιμοποιούν τα πακέτα δεδομένων (3G ή 4G) ή τη σύνδεση WiFi ενός κινητού τηλεφώνου χωρίς να χρεώνουν επιπλέον τον χρήστη. Κάθε κάτοχος smartphone με πρόσβαση στο Ιντερνετ μπορεί να κατεβάσει ένα από αυτά τα apps και να στείλει εντελώς δωρεάν απεριόριστα μηνύματα.
Οι εφαρμογές μηνυμάτων συγκεντρώνουν αθροιστικά περισσότερους από ένα δισ. χρήστες παγκοσμίως. Το WhatsApp, η πιο δημοφιλής από αυτές, αριθμεί πάνω από 350 εκατ. ενεργούς χρήστες σε όλο τον κόσμο και χιλιάδες χρήστες στην Ελλάδα (είναι η δημοφιλέστερη εφαρμογή του είδους σε όλη την Ευρώπη). Κατά κύριο λόγο, οι χρήστες αυτών των apps είναι άτομα κάτω των 25 ετών.
Ωστόσο, οι εφαρμογές μηνυμάτων συνιστούν απειλή και για τα κοινωνικά δίκτυα. Εν μέρει αυτό συμβαίνει λόγω της εισβολής των μεγαλύτερης ηλικίας ατόμων στο facebook (σήμερα μέχρι και οι... γιαγιάδες έχουν προφίλ στο δημοφιλές κοινωνικό δίκτυο). Ενας άλλος λόγος είναι το ίδιο το προϊόν που προσφέρουν αυτές οι υπηρεσίες: ιδιωτικές συζητήσεις με ανθρώπους που οι χρήστες γνωρίζουν στην πραγματική ζωή τους. Αντί να παρατηρούν στο facebook τα προφίλ ατόμων που καλά καλά δεν ξέρουν, οι χρήστες των messaging apps συνομιλούν σε πραγματικό χρόνο μόνο με τους αληθινούς φίλους τους, πολύ απλά διότι για να μπορέσει ένας χρήστης να επικοινωνήσει με κάποιον άλλον μέσω αυτών των εφαρμογών πρέπει απαραιτήτως να ξέρει τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου του.Τα τελευταία χρόνια οι νέοι χρησιμοποιούν το Facebook λιγότερο, καθώς επιθυμούν να κρατήσουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας κάποια προσωπικά στοιχεία.
Για παράδειγμα, πολλές φορές δεν γνωστοποιούν δημόσια στον τοίχο τους ότι θα παρευρεθούν σε μια εκδήλωση στην οποία έχουν προσκληθεί μέσω facebook, αλλά το κάνουν ιδιωτικά απαντώντας στο WhatsApp.
Σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών mobileYouth, περίπου το 78% των εφήβων χρησιμοποιούν τα messaging apps για να κλείσουν τα ραντεβού τους.
Ενας από τους λόγους της δημοτικότητας αυτών των εφαρμογών είναι η αύξηση των selfies, δηλαδή των φωτογραφιών του εαυτού τους που βγάζουν οι χρήστες με την κάμερα του κινητού του. Η αποστολή αυτών των φωτογραφιών μέσω κινητού είναι πιο ασφαλής από την ανάρτησή τους στο Facebook, όπου μπορεί να τις δει κάποιος που δεν θα ήθελε ο χρήστης.
Οι εν λόγω αυτοπροσωπογραφίες είναι ακόμη πιο δημοφιλείς μεταξύ χρηστών του Snapchat, της δημοφιλούς εφαρμογής ανταλλαγής φωτογραφιών, η οποία έχει μια ιδιαιτερότητα: οι εικόνες διαγράφονται αυτομάτως λίγα δευτερόλεπτα μετά την αποστολή τους! Μετρώντας ήδη πέντε εκατ. χρήστες παγκοσμίως, το Snapchat χρησιμοποιείται ευρέως από εφήβους που ανταλλάσσουν αποκαλυπτικές φωτογραφίες οι οποίες δεν αποθηκεύονται στη συσκευή του παραλήπτη (εκτός αν εκείνος τις αιχμαλωτίσει για πάντα τραβώντας ένα screenshot της οθόνης του κινητού του). Η αξία του Snapchat αποτιμάται μεταξύ δύο και τεσσάρων δισ. δολαρίων. Οι εκτιμήσεις είναι ακόμα υψηλότερες για την αξία του WhatsApp, η οποία φτάνει τα πέντε δισ. δολάρια!Ενας ακόμη παράγοντας που βοήθησε στην εκτόξευση των messaging apps είναι ότι πολλές από αυτές τις εφαρμογές δεν στέλνουν μόνο μηνύματα, αλλά αποτελούν και κανονικά κοινωνικά δίκτυα. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα προέρχονται από την Ασία, όπου οι πλατφόρμες ανταλλαγής μηνυμάτων KakaoTalk (Νότια Κορέα), WeChat (Κίνα) και LINE (Ιαπωνία) αριθμούν εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες οι οποίοι εκτός από το να στέλνουν μηνύματα παίζουν παιχνίδια και ανταλλάσσουν ψηφιακά αυτοκόλλητα (stickers) ή τραγούδια. Αντίστοιχες λειτουργίες έχουν οι εφαρμογές Kik (Καναδάς) και Tango (ΗΠΑ). Οι περισσότερες από αυτές παρέχονται εντελώς δωρεάν ή έναντι μικρής συνδρομής (μόλις 0,89 ευρώ τον χρόνο για το WhatsApp).