Με τη βοήθεια του γαλλικού περιοδικού φιλοσοφίας «Φιλοσοφί» και του ανεξάρτητου, φιλελεύθερου ρωσικού περιοδικού «Νιου Τάιμς», η Ναντέζντα Τολοκονίκοβα, η τραγουδίστρια του πανκ-ροκ συγκροτήματος Pussy Riot, και ο σλοβένος φιλόσοφος Σλάβοϊ Ζίζεκ αντάλλαξαν από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούλιο του 2013 συνολικά έξι (χειρόγραφες) επιστολές.
Ακολουθούν αποσπάσματα των έξι επιστολών που αντάλλαξαν, όπως τα αναφέρουν τα Νέα.
2 Ιανουαρίου 2013
Αγαπητή Ναντέζντα,
Γιατί είναι άραγε οι αντιδράσεις στις παραστάσεις των Pussy Riot τόσο βίαιες, και όχι μόνο στη Ρωσία; Ολες οι καρδιές χτυπούσαν για εσάς όσο σας θεωρούσαν απλώς ακόμα μία εκδοχή της φιλελεύθερης - δημοκρατικής διαμαρτυρίας εναντίον του απολυταρχικού κράτους. Τη στιγμή που κατέστη σαφές πως απορρίπτετε τον παγκόσμιο καπιταλισμό, τα ρεπορτάζ για τις Pussy Riot έγιναν πολύ πιο αμφίσημα. Αυτό που ενοχλεί τόσο το φιλελεύθερο βλέμμα στις Pussy Riot είναι ότι κάνετε ορατή την κρυμμένη συνέχεια ανάμεσα στον σταλινισμό και στον σύγχρονο παγκόσμιο καπιταλισμό.
23 Φεβρουαρίου 2013
Αγαπητέ Σλάβοϊ,
Είμαστε κομμάτι αυτής της δύναμης που δεν έχει οριστικές απαντήσεις ή απόλυτες αλήθειες, διότι αποστολή μας είναι να αμφισβητούμε. Υπάρχουν αρχιτέκτονες της απολλώνιας στατικής και υπάρχουν (πανκ) τραγουδιστές της δυναμικής και της μεταμόρφωσης. Το ένα δεν είναι καλύτερο από το άλλο. Μόνο από κοινού μπορούμε όμως να διασφαλίσουμε ότι ο κόσμος θα λειτουργεί με τον τρόπο που όρισε ο Ηράκλειτος: «Αυτόν τον κόσμο δεν τον έπλασε κανένας θεός ή άνθρωπος, παρά υπήρχε πάντα, υπάρχει και θα υπάρχει: μια αιώνια, ζωντανή φωτιά, που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο».
4 Απριλίου 2013
Αγαπητή Ναντέζντα,
Εχεις δίκιο να αμφισβητείς την ιδέα ότι οι «ειδικοί» πλησίον της εξουσίας είναι ικανοί να παίρνουν αποφάσεις. Οι ειδικοί είναι, εξ ορισμού, υπηρέτες εκείνων που βρίσκονται στην εξουσία: δεν σκέπτονται πραγματικά, απλώς εφαρμόζουν τη γνώση τους στα προβλήματα τα οποία ορίζουν εκείνοι που βρίσκονται στην εξουσία (πώς να φέρουμε πίσω τη σταθερότητα; πώς να καταστείλουμε τις διαδηλώσεις;) Είναι λοιπόν πραγματικά ειδικοί οι σημερινοί καπιταλιστές, οι επονομαζόμενοι «μάγοι της οικονομίας»; Μήπως είναι απλώς ανόητα μωρά που παίζουν με τα χρήματα και τη μοίρα μας;
16 Απριλίου 2013
Αγαπητέ Σλάβοϊ,
Οταν ήμουν παιδί, ήθελα να ασχοληθώ με τη διαφήμιση. Είχα μια σχέση αγάπης με τη βιομηχανία της διαφήμισης. Για αυτό και είμαι σε θέση να την κρίνω. Οι αντιιεραρχικές δομές και τα ριζώματα του παλιού καπιταλισμού είναι η επιτυχημένη διαφημιστική του εκστρατεία. Ο σύγχρονος καπιταλισμός πρέπει να παρουσιάζει τον εαυτό του ως ευέλικτο, ακόμα και εκκεντρικό. Τα πάντα έχουν στόχο το συναίσθημα του καταναλωτή. Ο σύγχρονος καπιταλισμός επιζητεί να μας διαβεβαιώσει πως λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές της ελεύθερης δημιουργικότητας, της αέναης ανάπτυξης και της ποικιλότητας. Αποσιωπά την άλλη πλευρά του ώστε να κρύψει την πραγματικότητα ότι εκατομμύρια άνθρωποι είναι δούλοι ενός πανίσχυρου και φανταστικά σταθερού μοντέλου παραγωγής. Θέλουμε να αποκαλύψουμε αυτό το ψέμα.
10 Ιουνίου 2013
Αγαπητή Ναντέζντα,
Η τρελή δυναμική του παγκόσμιου καπιταλισμού είναι αυτή που κάνει τόσο δύσκολη και απογοητευτική την αποτελεσματική αντίσταση σε αυτόν. Θυμήσου το μεγάλο κύμα διαδηλώσεων που ξεχύθηκε σε όλη την Ευρώπη το 2011, από την Ελλάδα και την Ισπανία έως το Λονδίνο και το Παρίσι. Παρότι δεν υπήρχε συνεκτική πολιτική πλατφόρμα που να κινητοποιεί τους διαδηλωτές, οι διαδηλώσεις λειτούργησαν ως μέρος μιας μεγάλης κλίμακας εκπαιδευτικής διαδικασίας: η δυστυχία και η δυσαρέσκεια των διαδηλωτών μετασχηματίστηκαν σε μια μεγάλη συλλογική πράξη κινητοποίησης – εκατοντάδες χιλιάδες συγκεντρώθηκαν σε δημόσιες πλατείες διακηρύσσοντας πως είχαν ανεχθεί αρκετά, πως τα πράγματα δεν μπορούσαν να συνεχίσουν έτσι. Ωστόσο, οι διαδηλώσεις αυτές συνιστούν μια καθαρά αρνητική χειρονομία οργισμένης απόρριψης και μια εξίσου αφηρημένη αξίωση για δικαιοσύνη, ανίκανες να μεταφράσουν την αξίωση αυτή σε συγκεκριμένο πολιτικό πρόγραμμα. Τι μπορεί άραγε να γίνει σε μια τέτοια κατάσταση, όπου οι διαδηλώσεις και οι διαμαρτυρίες είναι άχρηστες, όπου οι δημοκρατικές εκλογές είναι άχρηστες; Μπορούμε να πείσουμε τα κουρασμένα και χειραγωγημένα πλήθη πως δεν είμαστε μόνο έτοιμοι να υπονομεύσουμε την υπάρχουσα τάξη, να καταπιαστούμε με προκλητικές πράξεις αντίστασης, αλλά και να προσφέρουμε την προοπτική μιας παγκόσμιας τάξης;
13 Ιουλίου 2013
Αγαπητέ Σλάβοϊ,
Στο τελευταίο μου γράμμα, γραμμένο βιαστικά καθώς δούλευα στη ραπτομηχανή, δεν υπήρξα όσο σαφής έπρεπε ως προς τον διαχωρισμό ανάμεσα στο πώς λειτουργεί ο «παγκόσμιος καπιταλισμός» στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ από τη μία, και στη Ρωσία από την άλλη. Οι κυβερνήσεις της Ευρώπης και των ΗΠΑ συνεργάζονται ελεύθερα με τη Ρωσία ενόσω αυτή επιβάλλει νόμους από τον μεσαίωνα και ρίχνει πολιτικούς της αντιπολίτευσης στη φυλακή. Συνεργάζονται με την Κίνα, όπου η καταστολή είναι τόσο άγρια ώστε ανατριχιάζω μόνο που το σκέπτομαι. Ποια είναι τα όρια της ανεκτικότητας; Και πότε γίνεται η ανεκτικότητα συνεργασία, συμφωνία και συνενοχή; Μνημονεύεις τον Μαρξ: «Ενα κοινωνικό σύστημα που σταματά να κινείται και σκουριάζει... δεν μπορεί να επιβιώσει». Να 'μαι όμως εδώ, φυλακισμένη σε μια χώρα όπου οι 10 άνθρωποι που ελέγχουν τους μεγαλύτερους τομείς της οικονομίας είναι οι παλαιότεροι φίλοι του Βλαντίμιρ Πούτιν. Με κάποιους ήταν συμφοιτητής ή συναθλητής,
με κάποιους άλλους υπηρέτησαν μαζί στην KGB. Δεν είναι αυτό ένα κοινωνικό σύστημα που έχει πάψει να κινείται; Δεν είναι αυτό ένα φεουδαρχικό σύστημα; Σε ευχαριστώ πολύ, Σλάβοϊ, για την αλληλογραφία, ανυπομονώ για την απάντησή σου.