CINETROLL: «Μiss Violence» - Η αβάσταχτη ελαφρότητα της σοβαροφάνειας [κριτική & trailer]

O Tάσος (ΤΑΖ) Θεοδωρόπουλος αρχίζει και φρικάρει με όλο αυτό το «παραμύθι» της «αριστουργηματικής» «Miss Violence». Εκτός κι αν η απουσία έμπνευσης και στόχου, είναι τα νέα χαρακτηριστικά του «μεγάλου ταλέντου».

MISS VIOLENCE

Bαθμολογία: 3 / 10

Μου λέει ένας φίλος πιτσιρικάς 25χρονος και ψαγμένος στο σινεμά (και τεκνό – άσχετο): «Αν ο Αβρανάς είχε στο μυαλό του να δημιουργήσει μια μαύρη κωμωδία, έκανε εξαιρετική δουλειά». Σόρι αλλά σύμφωνα με τις (μάλλον όχι και τόσο σεμνές όσον αφορά το πως αξιολογεί το κινηματογραφικό του ταλέντο) δηλώσεις του ιδίου, η ταινία του «είναι εντελώς ρεαλιστική». Μάλιστα κύριε Αβρανά. Με τον ίδιο τρόπο που o «Πόλεμος των Άστρων» είναι ένα αιχμηρό κοινωνικό σχόλιο φαντάζομαι.

Την ημέρα των γενεθλίων της η 11χρονη Αγγελική πηδάει από το μπαλκόνι. Κι αυτό είναι η αφορμή για να αποκαλυφθεί η πολύ σκοτεινή αλήθεια πίσω από μια φαινομενικά ευτυχισμένη οικογένεια, που δεν χρειάζεται και πολύ φαντασία για να την ψυλλιαστείς.

Το ομολογώ, είμαι ένας πικρόχολος άνθρωπος που βρίσκω μάλλον πιο διασκεδαστικό σε αυτό εδώ το κείμενο να κριτικάρω τις δηλώσεις του βραβευμένου στο φεστιβάλ Βενετίας δημιουργού, παρά την ίδια την ταινία. Κι αυτό, εκλαμβάνοντας και τις δηλώσεις του και την αντιφατικότητα τους, ως μαύρη κωμωδία. Γιατί αν τις λάβω ως σοβαρές, θα το χοντρύνουμε το παιχνίδι.

Ο κος Αβρανάς, ένας ταλαντούχος όπως μου λένε εικαστικός, έχει στο ενεργητικό του ένα σπάνιο ρεκόρ. Η προηγούμενη ταινία του, το «Without» που το 2008 δημιούργησε ένα μίνι σκάνδαλο παίρνοντας πέντε βραβεία στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, δεν κυκλοφόρησε ποτέ στις αίθουσες. Ο λόγος απλός: Κανείς δεν είχε τη διάθεση να επενδύσει πάνω σε μια ταινία οικογενειακού υπαρξιακού δράματος, που μέσα στην εστέτ παραζάλη του δημιουργού του, έμοιαζε περισσότερο με κατάλογο του ΙΚΕΑ.

Το «Miss Violence» είναι ακόμα μια παραγωγή της Faliro House. Tης εταιρείας που σαρώνει τα φεστιβάλ (και τα αποθεωτικά δημοσιεύματα του τύπου που όταν ακούει «εξωτερικό» αισθάνεται τον ξιπασμό της Πάστα Φλώρα) με τις ταινίες της, κατοχυρώνοντας σαν trademark το «greek weird cinema». Σε απλά ελληνικά, την Λανθαμίαση του «Κυνόδοντα» που ακολουθήθηκε από το «Attenberg» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη, τις «Άλπεις» επίσης του Λάνθιμου και πιο πρόσφατα το «Luton» του Μιχάλη Κωνσταντάτου που «έσκισε» με 600 θεατές στις αίθουσες. Αυτά για να ξέρουμε τι λέμε όσον αφορά το σύγχρονο ελληνικό σινεμά και την πραγματική του υπόσταση απέναντι σε θεατές, κι όχι απλώς σε φεστιβάλ.

Παρ' όλα αυτά οφείλω να παραδεχτώ πως η Faliro Ηouse όντως κάνει δουλειά σε διεθνές επίπεδο, έχει το know how, υποστηρίζει τα προϊόντα της και ταυτόχρονα είναι συμπαραγωγός σε διεθνείς ταινίες όπως το «Μόνο οι Εραστές μένουν Ζωντανοί» του Τζιμ Τζάρμους, ή το «Πριν τα Μεσάνυχτα» του Ρίτσαρντ Λινκλάτερ. Στο ελληνικό πεδίο των παραγωγών της όμως, φαίνεται να έχει βρει ένα μοτίβο έκφρασης και φόρμας το οποίο αναπαράγει από ταινία σε ταινία σαν copy paste. Aυτό του παραδόξου που πατάει με το ένα πόδι στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, με το άλλο πόδι στη σουρεαλιστική της διάσταση και σαν μπαστουνάκι ανάπηρου χρησιμοποιεί μια συγκεκριμένη «ξεπλυμένη» χρωματικά, νουβό ρετρό αισθητική έκθεσης επίπλων κι ένα σχεδόν εκνευριστικό, «αυτιστικό» παίξιμο ηθοποιών στα πρόθυρα της εξάρτησης από όπιο.

Με αποτέλεσμα πολλές από τις παραγωγές της, ανεξάρτητα από το ταλέντο των δημιουργών της, (δεν αμφισβητώ επ' ουδενί το ότι ο Λάνθιμος τάραξε με ιδιαίτερο τρόπο τα στάσιμα εγχώρια κινηματογραφικά «νερά» ούτε το ότι η Τσαγγάρη διαθέτει σπάνιο τσαγανό, κουλτούρα και άποψη) να μοιάζουν σαν να πρόκειται για σίκουελ της ίδιας ταινίας. Με πιο αποτυχημένο όλων την «Miss Violence».

Μια σχεδόν ανήθικα εκμεταλλευτική ιστορία ενδοοικογενειακής βίας, αιμομικτικής αλλαξοκωλιάς, και αλληγορίας πάνω στην οικονομική κρίση η οποία στην προσπάθεια της να σοκάρει, παίρνει τον εαυτό της τόσο στα σοβαρά που προκαλεί άθελα της νευρικό γέλιο. Και ναι, μοιάζει με κακέκτυπο του «Κυνόδοντα» όσο κι αν ο Αβρανάς σκίζει (με πόζα) τα ρούχα του για να αποδείξει το αντίθετο. Με δηλώσεις όπως αυτές που έκανε στη συνέντευξη τύπου για την ελληνική πρεμιέρα της ταινίας του στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: «Τα μεγάλα έντυπα διαχώρισαν τη 'Miss Violence' από ταινίες όπως ο 'Κυνόδοντας' και το 'Attenberg'. Η δική μας είναι μια απολύτως ρεαλιστική ταινία, χωρίς συμβολισμούς, αλληγορίες και σουρεαλιστικά στοιχεία. Για μένα είναι η μέρα και η νύχτα ανάμεσα στη δική μου και σ' αυτές τις ταινίες». Ναι και μετά ξυπνήσατε από τη νύχτα επειδή ήρθε η μέρα.

Η εμμονή του στο να διαχωρίσει τη θέση του και η σχεδόν επιθετική του στάση όποτε κάποιος τον ρωτάει για το αν η ταινία του έχει σχέση με τις προαναφερθείσες, αποκαλύπτει μόνο πανικό. Και αμετροέπεια που υπογραμμίζεται από ατάκες όπως: «Δε νιώθω αγωνία (σ.σ. για την πορεία της ταινίας στις αίθουσες) γιατί έχω εμπιστοσύνη στους Έλληνες, πιστεύω ότι η ταινία θα καταφέρει να επικοινωνήσει. Δεν περιμένω φυσικά να σηκωθούν όρθιοι και να χειροκροτούν γιατί η 'Miss Violence' σε παγώνει». Ναι, ειδικά αν μέσα στην αίθουσα λειτουργεί φουλ το κλιματιστικό.

Μία τα μεγάλα έντυπα που αναφέρει (σε ηλικία; σε όγκο σελίδων;) μία το πάγωμα, άλλη μια διάφορα άλλα, δεν κρατήθηκα. Για να πω την αλήθεια, κρατήθηκα δυο μέρες πριν γράψω την άποψη μου, για να μην παρασυρθώ σε ακρότητες. Αλλά έχει νόημα να μην παρασύρεσαι σε ακρότητες όταν ο ίδιος ο καλλιτέχνης αισθάνεται απόλυτα ικανοποιημένος από τη δική του, προκάτ ακρότητα;

Δεν μου άρεσε το «Miss Violence». Το είδα σαν ένα αποτυχημένο υβρίδιο μεταξύ Μίκαελ Χάνεκε και Γιώργου Λάνθιμου που καταφέρνει με το στιλιζάρισμα των ηθοποιών του να κάνει ακόμα και την συνήθως υπέροχη Ρένη Πιττακή να μοιάζει αμήχανη. Και τον Θέμη Πάνου που επίσης κέρδισε στη Βενετία το βραβείο αντρικής ερμηνείας, σαν να του ζητάνε να βγάλει μια ολόκληρη ταινία πάνω σε τραμπολίνο εντυπωσιασμού μεν, άνευ σεναρίου δε. Σε ένα σύνολο που σαφώς διαθέτει αρετές (η θλιμμένη εκφραστικότητα της Ελένης Ρουσσινού είναι παγίδα για το βλέμμα και την ψυχή). Αλλά σε επίπεδο ασχημάτιστων προθέσεων και συμβολισμών (γιατί συγγνώμη κιόλας κυρ Αβρανά μου αλλά εσείς ο ίδιος που δεν παραδέχεστε πως υπάρχουν συμβολισμοί μας πρήξατε λιγάκι με το νόημα της κλειστής πόρτας στο έργο σας) είναι ναυάγιο.

Η ταινία βραβεύτηκε στο φεστιβάλ Βενετίας και ποιος είμαι εγώ που θα πει πως δεν βρίσκει το λόγο; Ρωτήστε αυτούς που πηγαίνουν στα φεστιβάλ να σας πούνε για τη συμψηφιστική λογική των βραβείων και την υστερία τους να ανακαλύψουν ένα νέο κύμα προκειμένου να το πλασάρουν ως μόδα. Κάποτε ας πούμε ήταν το ιρανικό. Τώρα είναι το γύρος πίτα greek. Η ταινία βραβεύτηκε στο φεστιβάλ Βενετίας στο οποίο το 2010, η Αριάν Λαμπέντ του «Attenberg» κέρδισε το βραβείο γυναικείας ερμηνείας έχοντας για αντίπαλο τη συγκλονιστική Νάταλι Πόρτμαν του «Μαύρου Κύκνου». Αν αυτό δε σας λέει τίποτα, τότε ναι, ίσως η ταινία του Αβρανά να έχει να σας πει πολλά. Βοήθειά σας.

*Στις αίθουσες από την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου

*** ακολουθήστε τον ΤΑΖ στο www.facebook.com/tazthebuzz ή στο www.twitter.com/klarinabourana Κάντε LIKE στην επίσημη σελίδα του fb www.facebook.com/SigaikaProductions για να μαθαίνετε όσα χρειάζεστε, προκειμένου να καίτε τον εγκέφαλο (των άλλων) ή επικοινωνήστε με το terra_gelida@hotmail.com για μέιλ και υποθέσεις προσωπικής εκδίκησης