Για ένα νησί εξαιρετικής ομορφιάς, το όποιο όμως αποτελεί σύνορο-κλειδί για τη μετανάστευση στην Ευρώπη κάνει λόγο σε εκτενές ρεπορτάζ του το BBC αναφερόμενο στη Λέσβο. Ανταποκριτής του βρετανικού δικτύου αποτύπωσε την κατάσταση που επικρατεί στο νησί, ενώ μίλησε με ανθρώπους που βιώνουν τον «Γολγοθά» που δεν έχουν όνομα αλλά κωδικούς... «Το σκάφος της Ελληνικής Ακτοφυλακής περιπολεί την τεράστια θαλάσσια έκταση του Αιγαίου. Πίσω διακρίνονται τα βουνά της Λέσβου, του τρίτου μεγαλύτερου νησιού της Ελλάδας, ένας τόπος εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, αλλά πλέον ένα σύνορο - κλειδί για τη μετανάστευση στην Ευρώπη», αναφέρει χαρακτηριστικά ξεκινώντας το αφιέρωμα.
Από τον Αύγουστο του 2012, οπότε και οι ελληνικές Αρχές, ενίσχυσαν τους ελέγχους στα χερσαία σύνορα με την Τουρκία, τα νησιά της χώρας έχουν σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος της εισροής. Και η Λέσβος κρατά τα σκήπτρα. Οπως αναφέρει το δημοσίευμα, φέτος μόνο, 4.409 επίδοξοι μετανάστες προσπάθησαν να εισέλθουν στο νησί από την τουρκική ενδοχώρα, απόσταση μόλις έξι ναυτικών μιλίων. Από αυτούς, οι 2.600 συνελήφθησαν εκεί, ενώ οι υπόλοιποι εντοπίστηκαν στα τουρκικά ύδατα και εστάλησαν πίσω. Οι διακινητές στιβάζουν απελπισμένους ανθρώπους σε υπερφορτωμένες λέμβους για μία μικρή περιουσία.
«Ανθρωπιστική καταστροφή»
Ο στρατηγός Αντώνιος Σοφιαδέλης της ακτοφυλακής Λέσβου δήλωσε στον ανταποκριτή του BBC, Μαρκ Λόουεν, ότι μερικές φορές συναντά βάρκες που έχουν σχεδιαστεί για δέκα ανθρώπους, να μεταφέρουν 40 ή 50. «Καταστρέφουν τη λέμβο όταν μας βλέπουν και πηδούν στο νερό ουρλιάζοντας. Αλλά εμείς πρέπει να κάνουμε τη δουλειά μας», σημειώνει.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ μετά την τραγωδία στη Λαμπεντούζα, που κόστισε τη ζωή 366 ανθρώπων, η παράνομη μετανάστευση επανήλθε στην ατζέντα των ευρωπαίων ηγετών. Την περασμένη εβδομάδα η ΕΕ δεσμεύτηκε για μία «ομάδα κρούσης», αλλά οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου αντέτειναν ότι χρειάζεται να γίνουν σημαντικά βήματα για να εμποδιστεί η αυξανόμενη ανθρωπιστική καταστροφή αναφέρεται, μεταξύ άλλων.
Μέχρι το 2012 το 90% των παράνομων μεταναστών εισήλθαν στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Οι αριθμοί αυτοί έχουν πέσει τώρα, ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση επισημαίνει ότι έχει επωμιστεί ένα ακόμη βάρος εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης στην ιστορία της, ζητώντας από τον Βορρά να επιδείξει αλληλεγγύη.
Ο κ. Σοφιαδέλης έκανε έκκληση μέσα από το BBC για μεγαλύτερη υποστήριξη από τα κράτη-μέλη της ΕΕ, καθώς όπως υποστήριξε «εμείς προστατεύουμε και τα σύνορα της Ευρώπης. Πρέπει να προστατεύσουμε τη χώρα μας από εγκληματικά κυκλώματα».
«Εως το 2010 η Λέσβος είχε ένα κέντρο κράτησης μεταναστών στην πόλη Παγάνη. Είχε δεχθεί σειρά επικρίσεων από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης και στη συνέχεια έκλεισε. Σήμερα, ένα ακόμη κέντρο στην πόλη Μόρια επισήμως ονομάζεται «κέντρο υποδοχής». Εκείνοι που συλλαμβάνονται μεταφέρονται εκεί για να καταχωρηθούν και να κρατηθούν» υποστηρίζει το δημοσίευμα.
Όσοι δεν είναι Σύροι μένουν περίπου 25 ημέρες εκεί μέχρι να τους δοθούν έγγραφα για να φύγουν από την Ελλάδα εντός ενός μηνός. Οι Σύροι, η χώρα των οποίων βρίσκεται στο έλεος του εμφυλίου, απελαύνονται γρηγορότερα και μένουν στην Ελλάδα μόνο έξι μήνες.
Ο ανταποκριτής του BBC προσπάθησε να εισέλθει στο κέντρο κράτησης για να δει από κοντά τις συνθήκες διαβίωσης και να συνομιλήσει με τους πρόσφυγες, ωστόσο του αρνήθηκαν την πρόσβαση.Στο ερώτημα του ανταποκριτή, τι χρειάζεται να αλλάξει, απαντά: «Πρέπει να υπάρξει μία πολιτική απόφαση να αντιμετωπίζουμε τις αφίξεις αυτές και τους ανθρώπους όχι ως πρόβλημα ή ένα παράνομο πράγμα. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι σαν εμάς, απλά προσπαθούν να ξεφύγουν από τον κίνδυνο και πρέπει να βοηθηθούν».
Περιγράφοντας το σημείο, αναφέρει ότι «μέσα στο χώρο βρίσκονται γραφεία μη κυβερνητικών οργανώσεων και της Υπηρεσίας Μεταναστών του ΟΗΕ (UNHCR). Πίσω υπάρχουν συρματοπλέγματα και δεκάδες μικρά κοντέινερ που στεγάζουν περίπου 70 μετανάστες. Κάθονται έξω με τα χέρια τους πάνω στο φράχτη».
«Είναι φυλακή», λέει ένας Αφγανός.
«Διαφυγή από τον κίνδυνο»
«Νιώθω απόγνωση και ντροπή όταν οι μετανάστες μας μιλούν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στη χώρα μου και θυμώνω. Γιατί πιστεύω ότι μπορούμε να αλλάξουμε κάτι, αλλά δεν το κάνουμε», λέει η Έφη Λατσούδη, τοπική συντονίστρια της οργάνωσης «Γιατροί Χωρίς Σύνορα».
Μετά τα Μόρια, ο ρεπόρτερ μεταβαίνει σε μία άλλη εγκατάσταση που παραχώρησαν τοπικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις για τη φιλοξενία οικογένειας από το Αφγανιστάν, η οποία έφτασε στην Ελλάδα πριν από δύο μήνες.
Η μητέρα και τα τέσσερα μικρά παιδιά της μένουν σε ένα μικροσκοπικό δωμάτιο. Η ίδια καταρρέει όταν διηγείται την ιστορία του συζύγου της, ο οποίος συνελήφθη εκεί, καθώς και του ταξιδιού τους από το Τζαλαλαμπάντ.
«Ελπίζαμε ότι θα βρούμε ασφάλεια και ότι τα παιδιά μας θα μπορούσαν να πάνε σχολείο. Αντ' αυτού, όμως, δεν βρήκαμε τίποτα, οι διακινητές μας πήραν όλα μας τα χρήματα και είχαμε ένα επικίνδυνο ταξίδι μέχρι εδώ. Το ένα μου παιδί έπεσε στο νερό και πιστεύω ότι έχει πεθάνει. Θεωρώ ότι δεν είχε αξία να έρθουμε εδώ. Δεν το αξίζει η Ευρώπη», λέει η γυναίκα.
«Αριθμοί και κωδικοί»
Στη συνέχεια ο δημοσιογράφος σκαρφαλωμένος σε ένα λόφο, απ' όπου έχει συνολική θέα του νησιού, εντοπίζει μία γωνία ενός νεκροταφείου για όσους δεν είναι από εκεί. Λίγοι έχουν ταυτοποιηθεί -το όνομα «Μοχάμεντ Αμίν» είναι γραμμένο σε ένα μάρμαρο. Αλλά οι περισσότεροι είναι με ταμπέλες: «Αφγανός - 31/07/07» ή «Αριθμός 3 - 5/1/13».
Ήταν άνθρωποι που προσπάθησαν να εισέλθουν στην Ευρώπη. Τώρα είναι αριθμοί και κωδικοί, επισημαίνει ο δημοσιογράφος. Συναντά στο πλοίο για τον Πειραιά νέους Σύρους, που έχουν φεύγουν με έγγραφα. Είναι μορφωμένοι, μιλούν καλά αγγλικά και είναι καλοντυμένη, μία εικόνα που ξεφεύγει από το στερεότυπο του πρόσφυγα.«Πληρώσαμε 1.300 ευρώ ο καθένας σε διακινητές για να μας φέρουν μέχρι εδώ. Η οικογένειά μου δεν ήθελε να με δει να πεθαίνω στον εμφύλιό μας. Ετσι μου είπαν να φύγω. Δεν θα μείνω στην Αθήνα λόγω της οικονομικής κατάστασης. Θέλω να πάω σε άλλη ευρωπαϊκή πόλη. Το μόνο που θέλω είναι η ζωή», δηλώνει ένας εξ αυτών.
Στο πλοίο οι πόρτες κλείνουν, οι μετανάστες ανεβαίνουν κουβαλώντας μία τσάντα και τα όνειρά τους καταλήγει το ρεπορτάζ.