Μήπως διακατέχεστε από έντονο άγχος και φόβο για την υγεία σας, ψάχνετε συνεχώς πληροφορίες στο διαδίκτυο κι εφόσον βρείτε συμπτώματα που ταιριάζουν με τα δικά σας αρχίζετε να πιστεύετε ότι πάσχετε από κάποια πάθηση, κάνετε διάφορες εξετάσεις και πηγαίνετε απ' τον έναν γιατρό στον άλλο; Τότε το πιο πιθανό είναι να πάσχετε από κυβερνοχονδρίαση.
«Η κυβερνοχονδρίαση είναι η περίπτωση κατά την οποία το άτομο που διακατέχεται από έντονο άγχος και φόβο για την υγεία του ψάχνει συνεχώς στο διαδίκτυο πληροφορίες σχετικές με θέματα υγείας για να δει αν ταιριάζουν με αυτό που νιώθει ή που υποπτεύεται ότι μπορεί να έχει - και δεν του το λένε ή δεν το έχουν βρει οι γιατροί» εξηγεί η κ. Μήτσιου στο ΑΠΕ και προσθέτει:
«Εφόσον βρει ότι κάποια συμπτώματα ταιριάζουν με αυτό που νιώθει, πιστεύει πλέον ότι πάσχει από αυτό: για παράδειγμα, ένας πόνος στο στομάχι είναι ένδειξη έλκους ή πίσω από μια ταχυπαλμία κρύβεται ένα σοβαρό θέμα με την καρδιά του και όχι μια απλή ενόχληση. Συνήθως, δηλαδή, φοβάται ότι έχει κάτι πολύ σοβαρό ή απειλητικό για τη ζωή του. Η 'ειρωνεία' είναι ότι το άτομο ψάχνει συνεχώς στο διαδίκτυο για τυχόν ασθένειες, επαναλαμβάνει διάφορες εξετάσεις, αλλάζει συνεχώς γιατρούς διότι ψάχνει όχι τόσο τη θεραπεία αλλά εκείνο το γιατρό ή εκείνη την πληροφορία που θα του επιβεβαιώσει ότι έχει κάτι».
Πολλές από τις πληροφορίες που «ταξιδεύουν» ελεύθερα στο διαδίκτυο είναι χρήσιμες για αρκετούς ανθρώπους. Ωστόσο, για ένα υποχόνδριο άτομο, οι πληροφορίες αυτές - που σε αρκετές περιπτώσεις δεν είναι έγκυρες και αξιόπιστες - το θέτουν [λανθασμένα] σε συναγερμό.
«Το διαδίκτυο δεν είναι από μόνο του επιβλαβές, ο τρόπος που το χειριζόμαστε το κάνει επιβλαβές» υπογραμμίζει η κ. Μήτσιου.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κυβερνοχονδρίασης
Οι περισσότεροι άνθρωποι ανησυχούν κάποιες φορές για θέματα υγείας, όταν όμως το άτομο ανησυχεί διαρκώς για την υγεία του παρά τη διαβεβαίωση των γιατρών και υποπτεύεται ότι έχει κάτι πολύ σοβαρό, παρερμηνεύοντας διάφορες φυσιολογικές λειτουργίες - για παράδειγμα η ταχυπαλμία δείχνει ένα σοβαρό θέμα με την καρδιά του - τότε μιλάμε για υποχονδρίαση.
Σωματικά συμπτώματα όντως υπάρχουν - για παράδειγμα η ταχυπαλμία δεν είναι μόνο στο μυαλό του ατόμου, απλά όσο περισσότερο τα σκέφτεται τόσο πιο έντονα γίνονται. Το άτομο αντιλαμβάνεται ότι υπερβάλλει αλλά νιώθει πως δεν μπορεί να το ελέγξει. Υποβάλλεται συνεχώς σε διάφορες εξετάσεις για να αποκλείσει το ενδεχόμενο μιας πιθανής ασθένειας - για αυτό και στο γιατρό εμφανίζεται, με ένα μεγάλο φάκελο, με όλες τις εξετάσεις που έχει κάνει.
Μάλιστα, πολλές φορές μπορεί να ενοχληθεί που ο γιατρός του δεν του πρότεινε να κάνει κάποια εξέταση, για την οποία διάβασε στο διαδίκτυο και την απαιτεί μετά από τον ίδιο. Οι εξετάσεις είναι απόλυτα φυσιολογικές. Αλλάζει γιατρούς για να επαναλάβει τις εξετάσεις σε περίπτωση που ο προηγούμενος κάτι παρέλειψε. Συνήθως δεν υπάρχει κάποιο οργανικό πρόβλημα, ωστόσο ακόμη και όταν οι γιατροί το διαβεβαιώνουν, η ανησυχία παραμένει. Η συμπεριφορά του δείχνει έντονο άγχος και πίεση όπως, τρεμάμενη φωνή, εφίδρωση, βλέμμα απελπισίας.
Πότε εμφανίζεται και τι προκαλεί αυτή τη συμπεριφορά
Αυτή η έντονη ανησυχία του ατόμου για την υγεία του μπορεί να συνδέεται με γεγονότα που συνέβησαν πρόσφατα, όπως θέματα υγείας ή απώλεια ενός αγαπημένου ατόμου ή στο παρελθόν, όπως έντονη ενασχόληση των γονέων με την υγεία του ατόμου ή τραυματικές εμπειρίες (κακοποίηση, παραμέληση). Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζουν και άλλοι παράγοντες, όπως αν το άτομο είναι αγχώδες, δυσκολεύεται να χειριστεί συγκρούσεις και συναισθήματα και διακατέχεται από δυσλειτουργικές σκέψεις (καταστροφολογία - έχω ταχυπαλμία, σίγουρα κάτι κακό μου συμβαίνει).
Πώς μπορεί να διαχειριστεί κανείς τη κυβερνοχονδρίαση
Σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσει το άτομο ότι αυτή η συμπεριφορά του έχει και ψυχολογικό υπόβαθρο. Συνήθως, το υποχόνδριο άτομο αρνείται να επισκεφθεί κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ή προβάλλει αντίσταση στη θεραπευτική διαδικασία. Ουσιώδης είναι η θεραπευτική συμμαχία με τον θεραπευτή/γιατρό του. Ας έχουμε στο μυαλό ότι το άτομο θέλει κάποιος να τον ακούσει και να τον πάρει στα σοβαρά και όχι απαραίτητα να βρει λύση στο πρόβλημα του.
Βοηθητικό είναι να αναζητήσει αρχικά την πηγή του φόβου του (από πού ξεκινά, δηλαδή, η έντονη ενασχόληση με τα θέματα υγείας), να περιορίσει τους παράγοντες που τον ενισχύουν, όπως αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, να αναλογιστεί την έκταση των αρνητικών επιπτώσεων στη ζωή του από αυτή τη συμπεριφορά και να δοκιμάσει διαφορετικούς τρόπους χειρισμού της έντασης και της πίεσης.
Βασικό "κομμάτι" σε αυτή τη διαδικασία είναι να αντικαταστήσει το άτομο τις αρνητικές σκέψεις (αυθαίρετα συμπεράσματα, καταστροφολογία, άσπρο-μαύρο) με θετικές.