«Οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντί να κάνουν τη δουλειά τους, έχουν ξεφύγει από τους δημιουργούς τους: τους πολιτικούς». Αυτά λέει σε συνέντευξή του στη Λιμπερασιόν ο γάλλος οικονομολόγος Ερίκ Μπριίς, που εργάστηκε για πολλά χρόνια στη Lehman Brothers, τη Merrill Lynch και τη Deutsche Bank και σήμερα διδάσκει οικονομικά στο Πανεπιστήμιο των Αντιλλών και της Γουιάνας. «Εάν εξετάσουμε τις λεπτομέρειες της κρίσης», τονίζει, «βλέπουμε μια χρηματοπιστωτική αγορά μέσα από την παντοδυναμία των τραπεζών. Εκείνες υπαγορεύουν τους όρους τους στα κράτη. Για να κάνουμε μια μεταφορά ακόμη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν κουνάει πια ο σκύλος την ουρά, αλλά η ουρά τον σκύλο. Όλα έχουν αντιστραφεί, με το πρόσχημα ότι οι αγορές γνώριζαν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο να αξιολογούν τους κινδύνους».
Ο γάλλος οικονομολόγος παίρνει το παράδειγμα της Ελλάδας. Το σχέδιο της Γαλλίας για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, σημειώνει, αποσκοπεί πάνω απ' όλα στην προστασία των ξένων τραπεζών που έχουν ελληνικά ομόλογα, και πάνω απ' όλα των γαλλικών τραπεζών. Το τραπεζικό λόμπι είναι τόσο ισχυρό, ώστε μπορεί να σφίγγει όσο θέλει τον λαιμό των κρατών που χρωστούν. Σε όλα αυτά υπάρχει μια τεράστια υποκρισία, αφού κάνουμε σαν να ανακαλύπτουμε την πραγματικότητα. Στην πραγματικότητα, κοροϊδεύουμε τον κόσμο.
«Κανείς δεν αγνοούσε την κατάσταση της Ιταλίας ή της Ελλάδας», τονίζει ο Ερίκ Μπριίς. «Οι πολιτικοί έκλεισαν όμως τα μάτια, προτιμώντας να ασχοληθούν με την οικοδόμηση του ευρώ. Το σπίτι αυτό κτίστηκε σε κινούμενη άμμο. Σήμερα, δεν έχουμε καμιά οικονομική αλληλεγγύη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καμιά πραγματική ομοσπονδιακή εξουσία. Είναι κάτι σαν το πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα, το δυστύχημα έχει γίνει και δεν ξέρουμε πώς να το αντιμετωπίσουμε. Ομως γνωρίζαμε ότι όλα στην Ευρώπη είναι αποσπασματικά, κι ότι αυτοί που θα επωφελούνταν στο τέλος θα ήταν οι αγορές. Αυτό πληρώνουμε σήμερα. Οι αγορές καταλαμβάνουν το κενό που δημιούργησε η αδυναμία των ευρωπαίων πολιτικών και των ευρωπαϊκών θεσμών...»
Δεν μάθαμε λοιπόν τίποτα από την κρίση; «Δεν επανεξετάσαμε το σύστημα. Η σημερινή κρίση δείχνει πόσο έχει αυξηθεί η δύναμη των τραπεζών. Κι όμως, μετά την κρίση του 2008 όλος ο κόσμος εξηγούσε ότι έπρεπε να εργαστούμε για τη μείωση του μεγέθους των τραπεζών και των άλλων χρηματοπιστωτικών θεσμών. Με άλλα λόγια, να τους αφοπλίσουμε. Δεν ήταν ποτέ τόσο μεγάλοι, τόσο ισχυροί και τόσο αλαζονικοί. Αυτοί δημιουργούν τον κίνδυνο μετάδοσης της κρίσης, με το να λένε στα κράτη 'αν μας αφήσετε να πέσουμε, ολόκληρο το σύστημα θα καταρρεύσει'. Τα κράτη έδωσαν έτσι την εγγύηση στις τράπεζες ότι θα τις σώζουν ό,τι κι αν συμβεί. Κι εκείνες τα εκβιάζουν».
Δεν χρειάζεται να έχεις πτυχίο Πολυτεχνείου για να καταλάβεις πως όταν δίνεις μια δωρεάν εγγύηση, όλοι θα σπεύσουν να την εξασφαλίσουν, συνεχίζει ο γάλλος οικονομολόγος στη Λιμπερασιόν. «Κορώνα, κερδίζουν οι αγορές και οι τράπεζες. Γράμματα, χάνουν τα κράτη. Εκεί βρισκόμαστε σήμερα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πραγματικά προβλήματα στην Ελλάδα ή αλλού. Σε αυτόν τον συσχετισμό δυνάμεων όμως, που είναι ευνοϊκός για τις αγορές, αν τα κράτη κάνουν πίσω χάνει όλος ο κόσμος. Γιατί τα προγράμματα λιτότητας δεν θα προστεθούν απλώς, θα πολλαπλασιαστούν».
Συνηθίζουμε να λέμε «η γηραιά Ευρώπη» και η «νεαρή Αμερική», καταλήγει ο Μπριίς. Στο οικονομικό και πολιτικό πεδίο, όμως, θα έπρεπε μάλλον να λέμε «η νεαρή Ευρώπη» και «η γηραιά Αμερική».