«Θα αρχίσω λίγο ανορθόδοξα, με ένα σύνθημα και μια διευκρίνιση, που παρακαλώ τον αναγνώστη να κρατήσει στο μυαλό του καθώς αποτελεί το νήμα του κειμένου», γράφει στην εισαγωγική παράγραφο εκτενούς άρθρου του στο online περιοδικό ιδεών, πολιτικής και πολιτισμού chronosmag.eu, ο ερευνητής-ιστορικός Νίκος Σιγάλας*, με τίτλο «Φασισμός και Παρωδία - Σκέψεις με αφορμή το κατηγορητήριο της δίκης του Σάββα Μιχαήλ και του Κωνσταντίνου Μουτζούρη».
Και συνεχίζει, λέγοντας:
«Ο λαός δεν ξεχνά, τους φασίστες τους κρεμά»: όχι, δεν είναι ένα σύνθημα που «διεγείρει τους πολίτες σε βιαιοπραγίες μεταξύ τους ή σε αμοιβαία διχόνοια», είναι ένα αίτημα απόδοσης δικαιοσύνης. Είναι φτιαγμένο για να ακούγεται έξω από τα δικαστήρια. Ακούστηκε για πρώτη φορά όταν δικάζονταν οι Ιταλοί φασίστες μετά τον πόλεμο. Στην Ελλάδα κατά τις δίκες της χούντας. Και στη συνέχεια, σε συλλαλητήρια για τη δίκη του Πινοτσέτ και αντίστοιχες συγκυρίες, όπου το ζητούμενο ήταν η καταδίκη εγκληματικών καθεστώτων και των πράξεών τους (δες Ιός, «Ο αντιφασισμός στο εδώλιο», Εφημερίδα των Συντακτών, 2.9.2013).
Είμαστε άραγε τόσο μακριά απ’ όλα αυτά; Ο χρόνος θα το δείξει. Δεν μπορούμε πάντως παρά να διαπιστώσουμε ότι στην Ευρώπη, και ειδικότερα στην Ελλάδα, ο 20ός αιώνας ξεκίνησε σαν μια παρωδία του Μεσοπολέμου: ακραίος και επιπόλαιος οικονομικός φιλελευθερισμός, οικονομική κρίση (χωρίς προς το παρόν να διαφαίνεται ένα επιτυχημένο αντίδοτο της εμβέλειας του New Deal)· εξασθένιση και απαξίωση των δημοκρατικών θεσμών· άνοδος του ρατσισμού και της Ακροδεξιάς. «Μια παρωδία»; «Η ιστορία επαναλαμβάνεται σαν φάρσα» έλεγε ο Μαρξ, και ίσως στην περίπτωση που μας ενδιαφέρει εδώ, στην περίπτωση της ανόδου του φασισμού, να κάνει λάθος, καθώς η ιστορία αυτή υπήρξε εξαρχής μια αποτρόπαιη φάρσα: παρωδία των δημοκρατικών θεσμών, δόλια και συστηματική χρήση τους από τους αντίπαλους της δημοκρατίας και, εντέλει, ακύρωσή τους.
Για να αναγνώσετε το πλήρες κείμενο, μεταφερθείτε στην σελίδα του chronosmag.eu, πατώντας εδώ.
Ποιος είναι ο Νίκος Σιγάλας:
Ο Νίκος Σιγάλας είναι ιστορικός, ερευνητής στο Κέντρο Τουρκικών, Βαλκανικών και Κεντροασιατικών Σπουδών (CETOBAK) του C.N.R.S. και στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών της Κωνσταντινούπολης (I.F.E.A.). Έχει δημοσιεύσει μελέτες για τον εθνικισμό, τη διαμόρφωση του κράτους και τη βία στην ύστερη Οθωμανική Αυτοκρατορία και την Ελλάδα του 19ου αιώνα, καθώς και για τη νεότερη ελληνική λογοτεχνία.
Επιλογή δημοσιεύσεων: «Des histoires des sultans à l'histoire de l'État. Une enquête sur le temps du pouvoir ottoman (XVIe-XVIIIe siècles)», στο François Georgeon και Frédéric Hitzel (επιμ.), Les Ottomans et le temps, Brill, Λέιντεν/Βοστώνη 2012, σ. 99-128. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και η ιστορία του Ελληνικού υπερρεαλισμού. Μπροστά στην αμείλικτη αρχή της πραγματικότητας, Άγρα, Αθήνα 2012. «Intention et contingence. L'historiographie de la violence sur les minorités dans son rapport avec le droit», European Journal of Turkish Studies, τχ. 12 (2011)· αφιέρωμα: «Demographic Engineering, Part II: On Intentionalism». «Devlet et État, Du glissement sémantique d'un ancien concept du pouvoir au début du XVIIIe siècle ottoman», στο Gilles Grivaud και Sokratis Petmezas (επιμ.), Byzantina et Moderna. Mélanges en l'honneur d'Helène Antoniadès-Bibicou, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2007, σ. 385-415. «Ιστοριογραφία και ιστορία των πρακτικών της γραφής: Ένα προοίμιο στην ιστορία του σχηματισμού της έννοιας ελληνισμός και στην παραγωγή της νεο-ελληνικής εθνικής ιστοριογραφίας», IV International Congress of History and Historiography of Modern and Contemporary Greece. 1833-2002. Proceedings, τόμ. I, E.I.E., Αθήνα 2005, σ. 103-132. «Ελληνισμός και εξελληνισμός: Ο σχηματισμός της νεοελληνικής έννοιας ελληνισμός», Τα Ιστορικά, τχ. 34 (2001), σ. 3-70.