Η Libération ήρθε στην Αθήνα και νοιώθει το διαβρωτικό σοκ μεταξύ ηδονισμού και πολιτικής: η Ελλάδα, προορισμός των διακοπών μας, είναι ταυτόχρονα και ο τόπος της αγωνίας μας [εικόνες]

Ο κάθε ενημερωμένος Ευρωπαίος πολίτης κι όχι απαραίτητα δημοσιογράφος, που θα επισκεφθεί τη σημερινή Αθήνα, θα αισθανθεί αυτό το σχιζοφρενικό πρόβλημα, αυτό το διαβρωτικό σοκ μεταξύ ηδονισμού και πολιτικής: η Ελλάδα, προορισμός των διακοπών μας, είναι ταυτόχρονα και ο τόπος της αγωνίας μα, γράφει.

Και συνεχίζει το αφιέρωμα της Liberation:

Εκεί προβάλλει κανείς το καλύτερο και το χειρότερο. Ο ήλιος, τα νησιά, το Αιγαίο, η Ακρόπολη, η γέννηση της φιλοσοφίας κι όλα τα όμορφα κλισέ όπου εδρεύει το 'λίκνο του πολιτισμού μας' έχουν συνδεθεί για πάντα με την οικονομική κρίση, τη μιζέρια που καλλιεργεί, την οχλαγωγία που συνεπάγεται, την ακροδεξιά που υποστηρίζει. Έρχεται κανείς στην Ελλάδα αναζητώντας μια προσωπική ανάπαυλα και συναντά υλικό για συλλογική σκέψη, η οποία συνδέεται συνήθως μ' ένα ερώτημα: αυτή η χώρα, φωτεινό εκμαγείο της ιστορίας μας, είναι πια το εργαστήριο όπου διαμορφώνεται το σκοτεινό μας μέλλον;

Η σημερινή Ελλάδα είναι το κυρίαρχο μοτίβο σε μια ταινία που γυρίζεται αυτόν τον καιρό στην Αθήνα: το "Xenia", του σκηνοθέτη Πάνου Χ. Κούτρα, είναι αναμφίβολα το πιο εξωτικό και ανατρεπτικό στοιχείο της σεμνής σχολής του ελληνικού κινηματογράφου.

Η διαδρομή των δυο νεαρών ηρώων από την Αθήνα προς το βορά, κατά μήκος της ελληνικής χερσονήσου, με σκοπό να εντοπίσουν τον πατέρα τους, δίνει την αφορμή για μια συναρπαστική al fresco απεικόνιση της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, ένα αλληγορικό τσουκάλι που αναδύει τα αρώματα όλων των συστατικών που μας είναι πια γνώριμα, αλίμονο, μετά από τα πέντε χρόνια της κρίσης.

Ένα συγκινητικό δισέλιδο αφιέρωσε προχτες ο Ολιβιέ Σεγκιρέ, συντάκτης της γαλλικής εφημερίδας Libération, στην ταινία "Xenia" του Πάνου Κούτρα και στην Ελλάδα που αλλάζει με τίτλο "Στην Αθήνα, σ' ένα μεθυστικό γύρισμα".

Ο δημοσιογράφος που επισκέφτηκε τη χώρα "των διακοπών και της κρίσης", παρακολούθησε τα γυρίσματα της ταινίας και ταυτόχρονα έγραψε μια κριτική για τη σύγχρονη Αθήνα, τη σημερινή χώρα που οι Ευρωπαίοι θεωρούσαν ως τώρα ιδανικό προορισμό διακοπών και πηγή πολιτισμού και κεφιού και που, πια, είναι κάτι διαφορετικό.

Το κείμενό του, όπως το επιμελήθηκε το flix, είναι όχι μόνο κολακευτικό κι ελπιδοφόρο για την ταινία, αλλά και διαπεραστικό στο να ψυχανεμιστεί τη σύγχρονη ελληνική διάθεση, να καταγράψει την τεράστια αντίθεση σε μια χώρα που ταυτίζει το φως με το σκοτάδι.

Νεοναζί Στη διάρκεια της διαδρομής τους, ο νεαρός εκκεντρικός gay Ντάνυ κι ο μεγαλύτερος, σοβαρότερος Οδυσσέας, θα έρθουν αντιμέτωποι με τον κάθε δαίμονα που συνέβαλλε στο να μας ζωγραφίσει την εικόνα μιας Ελλάδας γεμάτης θυμό. Θα νιώσουν την απόλυτη καταστολή που εφαρμόζεται στους μετανάστες και τους παράνομους, που συχνά τοποθετούνται σε ειδεχθή στρατόπεδα Θα διακινδυνεύσουν το λιντσάρισμα από τους φασίστες της Χρυσής Αυγής, το περίφημο κίνημα των νεοναζί οι οποίοι, όταν δεν απαιτούν την εξόντωση των ομοφυλόφιλων, των τοξικομανών ή των παράνομων Αφγανών μεταναστών, μοιράζουν στις πλατείες των μεγάλων πόλεων δωρεάν τρόφιμα σε πιστοποιημένους Έλληνες, υποκαθιστώντας την κατεστραμμένη κρατική πρόνοια και δίνοντας την ψευδαίσθηση μιας φιλανθρωπίας προς τους μη έχοντας, με τρόπο που θυμίζει τον «κοινωνικό» ακτιβισμό της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.

Τα δυο αδίστακτα αδέρφια θα εισχωρήσουν επίσης στην καρδιά της οικονομικής κρίσης, μέσα στον σαθρό κινητήρα της χώρας που συμβολίζεται από ένα παρηκμασμένο ξενοδοχείο όπου θα μείνουν για λίγες μέρες. Αυτό το κτίσμα ανήκει σε μια αλυσίδα κρατικών ξενοδοχείων, διάσημων στην Ελλάδα επειδή συμβολίζουν ταυτόχρονα την περίοδο ανάπτυξης της χώρας, την τουριστική της μεταμόρφωση και τέλος την πτώση της: το Ξενία, έννοια που παραπέμπει στη φιλοξενία, είναι επίσης το όνομα αυτής της αλυσίδας ξενοδοχείων.

Βρισκόμαστε στα προάστια των Αθηνών, στα σύνορα της πόλη και της εξοχής, βλέποντας από τη μια τα αμπέλια και τις αμυγδαλιές κι από την άλλη τις αποθήκες μιας πρόσφατα ανεπτυγμένης περιοχής. Εκεί βρίσκεται το στούντιο Κάπα, όπου γυρίζονται τα σχετικά πολυάριθμα ειδικά εφέ της ταινίας. Αυτά τα εφέ που συνήθως κοστίζουν αρκετά, δεν είναι ένα απλό καπρίτσιο, αντίθετα είναι βασικά χαρακτηριστικά ενός κόσμου που πάντα βρίσκεται στα σύνορα του φανταστικού και που ζωντανεύει στο σινεμά του Κούτρα. Ήδη από την πρώτη του ταινία, της οποίας τουλάχιστον ο τίτλος, «Η Επίθεση του Γιγαντιαίου Μουσακά», έγινε διάσημος, ο Κούτρας δεν έπαψε να εκφράζει έναν παράξενο λυρισμό, όπου ταξιδεύουν ντελιριακές φαντασιώσεις, διασκεδαστικές αλλά και πάντα λίγο πικρές, σα να το έσκασαν από τους εφιάλτες ενός παιδιού.

Ηθικά διλήμματα Παρά τις δύσκολες συνθήκες με τις οποίες γυρίζεται το "Xenia", θα ήταν λάθος να θεωρήσει κανείς ότι πρόκειται για μια μίζερη ή πεσιμιστική ταινία. Εκείνο που ξεπηδά από κάθε σελίδα του σεναρίου (γραμμένο από τον Κούτρα και τον Παναγιώτη Ευαγγελίδη, όπως οι προηγούμενες ταινίες), είναι ακριβώς η εντυπωσιακή ζωντάνια των ηρώων, η εκθαμβωτική τους λάμψη καθώς βιώνουν τη δική τους Οδύσσεια μέσα σε μια χώρα σε θύελλα. Στο "Xenia" συναντάμε μια αισιοδοξία που ξεκαθαρίζει σημαντικά τη ματιά μας στη χώρα, όπου ο Κούτρας πλησιάζει ένα πλήθος ελκυστικών χαρακτήρων, τους ανθρώπους των δρόμων, τις ύποπτες γειτονιές, τα καμπαρέ και τα τηλεοπτικά ριάλιτι. Έναν κόσμο όπου εκείνος ζει καθημερινά, στο διαμέρισμά του που βρίσκεται στο κέντρο των αθηναϊκών αγώνων, στην πλατεία Εξαρχείων, εναλλακτική συνοικία και κοιτίδα της αναρχικής κουλτούρας, όπου, μας λένε, η αστυνομία δεν περνά.

Καύσωνας Εδώ, περισσότερο απ' οπουδήποτε αλλού, η πόλη είναι γεμάτη γκραφίτι: δεν είναι ότι στην Αθήνα γίνονται περισσότερα, είναι ότι εδώ δεν τα σβήνουν ποτέ – δεν υπάρχουν πια χρήματα γι' αυτό – κι έτσι προστίθενται, αυξάνονται κι ανεβαίνουν, σαν την παλίρροια, όλο και πιο ψηλά στους τοίχους. Ένα από τα πιο συχνά σλόγκαν είναι το "Athens Burns", γραμμένο στα ελληνικά ή στ' αγγλικά. Είναι απλό, όμορφο, επίμονο και, σ' αυτές τις μέρες του καύσωνα, ξεπερνά κατά πολύ την πολιτική του σημασία. Στο "Xenia", έχει κανείς την αίσθηση μιας ακόμα φωτιάς που καίει, νεανικής, επικής, αισθησιακής, χαρούμενης, εκτός από κοινωνικής και πολιτικής. Κι ότι η κρίση και τα φρικιαστικά της πρόσωπα, αντί να τη σβήνουν, την αναζωπυρώνουν.