Βγήκαν για τα καλά τα μαχαίρια στο Συμπόσιο του ΠΑΣΟΚ για τα 39 χρόνια από την ίδρυσή του, με τον Κώστα Σημίτη να ασκεί δριμύτατη κριτική στη διακυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρεου. «Πληρώσαμε τις φαντασιώσεις μας με το πετσί μας αλλά δυστυχώς τις πλήρωσε και ο ελληνικός λαός», ήταν η χαρακτηριστική αναφορά του.
«Τη στιγμή της καταστροφής, το ΠΑΣΟΚ θεώρησε και αυτό ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας. Σιωπήσαμε όταν βλέπαμε το τσουνάμι της κρίσης να έρχεται. Και επαναφέραμε στην τάξη κάποιους λίγους που το επεσήμαναν. Δημιουργήσαμε την εντύπωση ότι είμαστε μάγοι. Και ως μάγοι θα τα τακτοποιούσουμε όλα. Πληρώσαμε τις φαντασιώσεις μας. Και τις πλήρωσε και ο ελληνικός λαός», τόνισε ο πρώην πρωθυπουργός, ρίχνοντας εμφανώς τις ευθύνες στην διακυβέρνηση Παπανδρέου. Εκτίμησε πως το ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει την πορεία πτώσης αν κλείσει τα μάτια στις ανάγκες της εποχής, εάν ασχολείται με μικροπολιτικές, με την επικοινωνία, την εικόνα και όχι με τις λύσεις που έχει ανάγκη ο τόπος, είπε, στοχεύοντας τα βέλη του στην προεδρία Ευάγγελου Βενιζέλου.
«Χρειάζεται θάρρος, το θάρρος απελευθερώνει, ενώ η υποταγή σε εκλογικές σκοπιμότητες, διαφθείρει», πρόσθεσε, ενώ «οι παλιές ιδέες, μάς περιστοιχίζουν ακόμα και δεν τολμάμε να αλλάξουμε αποφασιστικά ρότα».
Ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση της χώρας επέρριψε ο Κώστας Σημίτης και στην κυβέρνηση Καραμανλή, κάνοντας λόγο για αλόγιστο δανεισμό, κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος και διόγκωση του πελατειακού κράτους με χιλιάδες διορισμούς.
«Δανείστηκαν χωρίς δισταγμό και πρόνοια από την Ευρώπη, εκμεταλλευόμενοι τα φτηνά επιτόκια, ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες ξεπέρασαν τα κρατικά έσοδα από 2005 και μετά, για να κορυφωθούν το 2009 και να ξεπεράσει η Ελλάδα κάθε προηγούμενο, όπως και κάθε άλλη χώρα της ΕΕ»
Μεταξύ άλλων ο πρώην πρωθυπουργός υπογράμμισε την ανάγκη να ενημερώνεται και να μαθαίνει την αλήθεια ο πολίτης. «Πρέπει», είπε, «να σταματήσει η υποτίμηση των πολιτών καθώς ο πολιτικός δεν είναι ο κηδεμόνας του πολίτη», σημείωσε και πρόσθεσε πως η υποτίμηση των πολιτών υποτιμά την χώρα, συγκαλύπτει την αλήθεια και δημιουργεί μια κοινωνία έρμαιη των απατεώνων».
Το ΠΑΣΟΚ, ανέφερε σε άλλο σημείο της ομιλίας του, «ιδρύθηκε από ανθρώπους που είχαν το θάρρος να αντιδράσουν έντονα κατά της χούντας, από πρόσωπα που είχαν γνωρίσει την καταπίεση, την φυλακή, τα βασανιστήρια, την αυθαιρεσία της εξουσίας, από τους άσημους της μεγάλης μάζας που αισθάνονταν απέχθεια και αποστροφή προς τα παλαιά πολιτικά σχήματα».
«Σήμερα», όμως, δεν είναι 1981, όταν κέρδισε το ΠΑΣΟΚ για πρώτη φορά τις εκλογές, ούτε καν βρισκόμαστε στο 1989 όταν η παράταξη έχασε τις εκλογές αλλά συγκράτησε μεγάλο μέρος της δύναμής του». «Σήμερα η παράταξη έχει χάσει σχεδόν ολοκληρωτικά την επιρροή της», ήταν η δραματική διαπίστωση που έκανε ο πρώην πρόεδρος του Κινήματος.
Ολόκληρη η ομιλία του Κώστα Σημίτη:
Υπάρχουν επετειακές γιορτές µάλλον βαρετές. Τα παλιά και γνωστά
επαναλαµβάνονται σε ένα ακροατήριο που τα έχει ακούσει ήδη πολλές φορές. Η
σηµερινή συνάντηση δεν πρέπει να εξελιχθεί µε αυτόν τον τρόπο. Σήµερα δεν είναι
1981, όταν κέρδισε το ΠΑΣΟΚ για πρώτη φορά τις εκλογές ούτε 1985, 1993, 1996 ή
2000 όταν ξανακέρδιζε τις εκλογές. Ούτε καν βρισκόµαστε στο 1989 όταν έχασε τις
εκλογές αλλά συγκράτησε µεγάλο µέρος της δύναµής του. Σήµερα η παράταξή µας,
που καθόρισε για τριάντα χρόνια τη σύγχρονη ιστορία της χώρας, έχει χάσει σχεδόν
ολοκληρωτικά την επιρροή της.
Το σκηνικό θυµίζει, δυο χρονιές κλειδιά, το 1967 και το 1974. Το πραξικόπηµα το
1967 πιστοποίησε την ολοκληρωτική αποτυχία της δηµοκρατικής παράταξης. Η
δηµοκρατική παράταξη είχε χάσει το 1967, τέσσερα χρόνια µετά τη θριαµβευτική της
νίκη, κάθε κύρος. Είχε παρασυρθεί σε δαιδάλους εσωτερικών διενέξεων από τους
παράγοντες του πελατειακού κράτους, παράγοντες που η ίδια είχε αναδείξει και
πρόβαλε. Η χώρα βρισκόταν τότε ακυβέρνητη. Παρ' όλ' αυτά, κεντρικό θέµα της
πολιτικής τότε δεν ήταν η υπέρβαση της µεγάλης οικονοµικής και θεσµικής
υστέρησης της χώρας, δεν ήταν η µελλοντική προοπτική της, αλλά το µέλλον των
αρχηγίσκων των ρουσφετιών και των κοµµαταρχών τους.
Το 1974 αυτοί που προκάλεσαν την πανωλεθρία του 1967 επανήλθαν στο
προσκήνιο, σα να µη συνέβη τίποτα, για να επαναφέρουν στη ζωή τα ίδια παλιά
µαγαζιά. Υπήρχαν όµως εκτός από αυτούς και άλλοι, πολλοί, που δεν ήταν
διατεθειµένοι να παίξουν το παιχνίδι των ασήµαντων πολιτευτών, των αιώνιων
βουλευτών, των πολιτικών που παρά τις επικλήσεις τους στην αλλαγή εργάζονταν
για τη διατήρηση-συντήρηση εξασφαλίζοντας έτσι την µέτρια ύπαρξή τους.
Οι άλλοι, οι πολλοί το 1974 δεν ήταν οργανωµένοι, δεν ήταν οµάδες µε
σκοπιµότητες, δεν ήταν πρόσωπα µε εγωκεντρισµούς και επιθυµία ανάδειξης, δεν
ήταν βαρύγδουπα ονόµατα, δεν γνωρίζονταν καν µεταξύ τους. Ήταν χιλιάδες πολίτες
που ζητούσαν ένα νέο δρόµο. Ήθελαν να υπάρξει µια άλλη πολιτική από την
προχουντική πολιτική, να υπάρξουν σχέδια, στόχοι, να δουλέψουν οι υπεύθυνοι µε
γνώση και ανάλυση της πραγµατικότητας. Ήταν αντίθετοι µε τις κενολογίες,
υποσχέσεις, ποµπώδεις φράσεις που συγκάλυπταν τα πραγµατικά προβλήµατα.
Το ΠΑΣΟΚ δηµιουργήθηκε το 1974 µε τη συνδροµή των πολλών αγνώστων ή των
γνωστών για τους οποίους όµως οι πολιτικοί της εποχής χρησιµοποιούσαν
απαξιωτικές εκφράσεις, τους θεωρούσαν άπειρους, ιδεολόγους, τεχνοκράτες και γι'
αυτό ανίκανους. Ιδρύθηκε από ανθρώπους που είχαν το θάρρος να διαµαρτυρηθούν
έντονα και µε πολλούς τρόπους κατά της χούντας, όταν οι παλαιοπολιτικοί
περίµεναν σιωπηλοί να περάσει η µπόρα. Ιδρύθηκε από πρόσωπα που είχαν
γνωρίσει την καταπίεση, τη φυλακή, την εξορία, τα βασανιστήρια, το φόβο, την
αυθαιρεσία της εξουσίας. Ιδρύθηκε από τους άσηµους της µεγάλης µάζας που δεν
ανέχονταν να αρχίσει πάλι ο κενός περιεχοµένου ανταγωνισµός των διασήµων της
πολιτικής ελίτ που κυριαρχούσαν πριν το 1967 και αισθάνονταν απέχθεια προς τα
διάφορα παλαιά σχήµατα, την Ένωση Κέντρου, την ΕΡΕ και την Ε∆Α. Αισθάνονταν
αποστροφή για όσους είχαν προκαλέσει µε τη συντηρητική, παραδοσιακή,
εγωκεντρική και ακραία επιπόλαια συµπεριφορά τους την αρπαγή της εξουσίας από
τους ξένους πράκτορες και το στρατό.
Βρισκόµαστε σήµερα σε µια παρόµοια στιγµή, σε µια στιγµή που είναι ανάγκη να
αρχίσει µια νέα εποχή. Οι ταγοί µας στην πλειοψηφία τους αποδείχθηκαν
ανειλικρινείς απέναντι στους εαυτούς τους, απέναντι στη χώρα, αυτάρεσκοι για τα
αξιώµατα που κατείχαν είτε στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση, απασχοληµένοι
µε την προβολή του εαυτού τους. Τυφλοί κι αδιάφοροι για τις επιδράσεις στην3
ελληνική οικονοµία της ενιαίας αγοράς, του ενιαίου νοµίσµατος, των νέων συνθηκών
της Ευρωζώνης που οι ίδιοι χαιρετούσαν. Παρά την κοσµογονική αλλαγή στη θέση
της χώρας και την λειτουργία της σε ένα νέο περιβάλλον, κυρίαρχος στόχος της
πολιτικής συνέχισε να είναι γι' αυτούς, ο χειρισµός των διορισµών, των παροχών,
των προσόδων ώστε να µεγιστοποιείται η εκλογική απήχηση. Το 2004
περισπούδαστα τόνιζαν, πως αυτοί θα έδιναν στον ελληνικό λαό ό,τι δεν του είχε
δώσει µέχρι τότε το ΠΑΣΟΚ δηλαδή θέσεις και χρήµατα. Οι συνθήκες όµως είχαν
αλλάξει µετά την ένταξη στο ευρώ. ∆εν ήταν πια δυνατό, η Τράπεζα της Ελλάδος να
τυπώνει µε παραγγελία της κάθε κυβέρνησης ανέµελα χαρτονόµισµα για να καλύπτει
τις πελατειακές ανάγκες των κυβερνήσεων. Κατέφυγαν τότε χωρίς δισταγµό, χωρίς
πρόνοια στον ευρωπαϊκό δανεισµό. Εκµεταλλεύτηκαν τα φθηνά επιτόκια και
συνεργάστηκαν µε τις µεγάλες ξένες τράπεζες που παρείχαν άπλετο χρήµα,
ασυνήθιστα φθηνό και πολύ. Οι πρωτογενείς δαπάνες ξεπέρασαν σταθερά και
γρήγορα τα κρατικά έσοδα από το 2005 και µετά για να κορυφωθούν το 2009 και να
ξεπεράσει η Ελλάδα κάθε προηγούµενο, αλλά και κάθε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής
Ένωσης, ως προς το ύψος του ελλείµµατος. Εκείνη τη στιγµή της καταστροφής το
ΠΑΣΟΚ θεώρησε και αυτό ότι δεν υπάρχει λόγος ιδιαίτερης ανησυχίας, ότι χρήµατα
µπορούν να βρεθούν για τη συνέχιση των υποσχέσεων και παροχών. Σιωπήσαµε
όταν βλέπαµε το τσουνάµι της κρίσης να έρχεται. Επαναφέραµε µάλιστα στην τάξη
κάποιους λίγους που το επισήµαιναν. Κυριάρχησε το δόγµα, ότι µια προοδευτική
κυβέρνηση είναι ενάντια σε περικοπές παροχών, επιδοµάτων και προσόδων. Ότι ο
προοδευτικός χώρος δεν έχει σχέση µε σταθεροποίηση ή µε ισοσκελισµένους
προϋπολογισµούς, «τα δίνει όλα», για να χρησιµοποιήσω µια γνωστή σε όλους
έκφραση. ∆ηµιουργήσαµε την εντύπωση ότι ως µάγοι θα τα τακτοποιήσουµε όλα
χωρίς να είναι ανάγκη να ανησυχήσουµε τους πολίτες. Πληρώσαµε όχι µόνο τις
φαντασιώσεις µας µε το πετσί µας αλλά τις πλήρωσε και ο ελληνικός λαός, πράγµα
πολύ χειρότερο. Παρ΄ ολ' αυτά οι παλιές ιδέες µας περιστοιχίζουν ακόµη. ∆εν
τολµάµε να αναµετρηθούµε µαζί τους, να αλλάξουµε αποφασιστικά ρότα. Κάποιοι
από µας, ακόµα και σήµερα υπερασπίζονται, για χάρη δήθεν των εργαζοµένων, τις
τερατώδεις ρουσφετολογικές προσλήψεις που έγιναν από τη Ν.∆ από το 2004 έως το
2009. Παραβλέπουν επίµονα ότι η χώρα καταστράφηκε από αυτήν την πρακτική.
Αποσιωπούν ότι χιλιάδες έλληνες έµειναν άνεργοι και περιήλθαν σε φτώχεια, γιατί
σπαταλήθηκαν αλόγιστα τα χρήµατα που θα δηµιουργούσαν έργα, απασχόληση,
προοπτικές.
Τι µάθαµε από αυτήν την εξέλιξη. ∆υστυχώς πολύ λίγα. Ο λόγος µας είναι ακόµη δύο
ή περισσότερων επιπέδων. Ένας προς την τρόικα που προσαρµόζεται στους
περιορισµούς του µνηµονίου, και θέλει να εξασφαλίσει τα χρήµατα που µας λείπουν.
Ένας προς τους πολίτες. Οδυρόµαστε για τα όσα συµβαίνουν. Ψάχνουµε τρόπους
αποστασιοποίησής µας. ∆ήµαρχοι δεν συµφωνούν µε τα µέτρα που αφορούν την
τοπική αυτοδιοίκηση. Αλλά ζητούν να τους εξοφληθούν τα εκατοµµύρια που
υπερδανείστηκαν οι ∆ήµοι. Ο συνδικαλιστής εκπαιδευτικός υπόσχεται για χάρη της
Παιδείας απεργίες επ' αόριστον. Τα παιδιά τα γράφει στα παλιά του τα παπούτσια.
Ο τρίτος λόγος είναι εκείνος που χρησιµοποιούµε µεταξύ µας. Άλλοτε άτεγκτος,
άλλοτε συµφιλιωτικός για να διατηρούµε επωφελείς συσχετισµούς. Όλα επιτρεπτά.
Όλα ασαφή και αβέβαια. Παρ' όλο που εµείς έχουµε τώρα την ευθύνη, παρ' όλο που
σε µας ως κυβερνήτες, ανήκουν οι πρωτοβουλίες και σε µας προσβλέπουν οι πολίτες
για να τους δείξουµε το δρόµο της ανάκαµψης.
Αναρωτιέµαι, γιατί τόσες διαφορετικές γλώσσες; ∆εν πρέπει να ξέρει ο πολίτης την
αλήθεια; ∆εν πρέπει να έχει πλήρη πληροφόρηση για να κρίνει; ∆εν είµαστε
υποχρεωµένοι να επεξεργαζόµαστε και να του παρουσιάζουµε εναλλακτικές λύσεις
για να επιλέξει; 4
Σε µια δηµοκρατία, αν θέλουµε να υπάρχει δηµοκρατία και κοινωνία πολιτών, ο
πολίτης δεν βρίσκεται υπό επιτροπεία. Ο πολιτικός δεν είναι ο κηδεµόνας του που
κρίνει τι θα µαθαίνει. Μια χώρα έχει το επίπεδο ανάπτυξης και πρωτοβουλιών που
έχουν οι πολίτες της. Αν δεν προσπαθήσουµε οι πολίτες να έχουν πληροφόρηση,
γνώση, κρίση, θα βρισκόµαστε µονίµως σε υστέρηση. Η υποτίµηση των πολιτών
υποτιµά τη χώρα. Η συγκάλυψη της αλήθειας από τους πολιτικούς δηµιουργεί µια
κοινωνία η οποία δεν µπορεί να λύσει τα προβλήµατά της. Που γίνεται έρµαιη
δηµαγωγών, τσαρλατάνων, που πιστεύει σε «ψεκασµούς», προσβλέπει σε σβάστικες
και ελπίζει σε µάγους µε ταχυδακτυλουργίες που θα βρουν από το πουθενά χρήµατα
και πετρέλαια.
Για να βγούµε από την άβυσσο που βρισκόµαστε, πρέπει να σταµατήσει η
υποτίµηση της νοηµοσύνης των πολιτών. Το ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει ακάθεκτο την
πορεία της πτώσης του, αν κλείσει τα µάτια στις ανάγκες της εποχής, αν θεωρεί την
πολιτική µια τυποποιηµένη συµπεριφορά, µια ρουτίνα, αν αρκείται να ασκεί
µικροπολιτικές παραχωρώντας προσόδους ή ρυθµίζοντας πρόσκαιρα και
επιφανειακά τις ανάγκες, αν ασχολείται µε την επικοινωνία, την προβολή, τις
δηµόσιες σχέσεις, την εικόνα και όχι µε τις λύσεις που έχει ανάγκη ο τόπος.
Χρειάζεται, τώρα, θάρρος. Να καταπολεµήσουµε την αδιαφορία που βολεύει, τη
σιωπή που µας απαλλάσσει από προβλήµατα, τη συµπόρευση µε την κυρίαρχη
γνώµη που προλαµβάνει δυσκολίες. Χρειάζεται να ανοίξουµε νέους δρόµους, να
παλέψουµε για πεποιθήσεις, να δηµιουργήσουµε διαφορετικά. Σταθήκαµε στην κρίση
πολλές φορές αντίθετοι σε αρεστές απόψεις. Αλλά µε τύψεις. ∆εν απαλλαγήκαµε
αποφασιστικά από τη ρουτίνα του ναι και του όχι. Υπερασπιστήκαµε το σωστό, αλλά
δεν παλέψαµε γι' αυτό µε πεποίθηση και πρωτοβουλίες. Υπεκφύγαµε όταν έπρεπε
να δώσουµε σαφείς απαντήσεις. Ο κόσµος µας κατέταξε γι' αυτό στη γκρίζα µάζα
των τυποποιηµένων, των φοβισµένων, των όσων θέλουν να επιζούν χωρίς
διαφορετικότητα και πάθος. Σ' αυτούς που δεν προσφέρουν.
Το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σήµερα σε µια ευνοϊκή συγκυρία. Μετά την αποχώρηση της
∆ΗΜΑΡ από την κυβέρνηση απαντήθηκε αρνητικά το ερώτηµα για τη θέληση της να
συµβάλει στην αναµόρφωσή του προοδευτικού χώρου. ∆εν έχει τη φαντασία γι' αυτό.
Την πνίγει ο αριστερός κονφορµισµός της.
Ο δικοµµατισµός Ν∆-ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος χαρακτηρίζει τη σηµερινή πολιτική
κατάσταση είναι στείρος. ∆ιακρίνεται από συνεχείς υβριστικές αντιπαραθέσεις που
δεν προσφέρουν στον πολίτη καµιά πληροφόρηση, απλοποιούν τα πολιτικο-
οικονοµικά προβλήµατα και καθιερώνουν ως πρότυπο το επίπεδο καφενειακής
διαµάχης υπέργηρων συνταξιούχων.
Ο προοδευτικός χώρος µετά την κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε συνεχή
αναζήτηση διεξόδων για να διαµορφώσει µια πολιτική που δεν συνθλίβεται στο
δίληµµα ναι ή όχι στο µνηµόνιο. Υπάρχουν πολλές διάσπαρτες δυνάµεις που θέλουν
να συνεργασθούν, να προχωρήσουν µαζί σε αναζητήσεις θέσεων και πρωτοβουλιών
για την αναδιαµόρφωση της κοινωνίας. Υπάρχει ένα τµήµα της ελληνικής κοινωνίας
που αποστρέφεται τους δογµατισµούς, τα σχοινοτενή κοµµατικά κείµενα που δίνουν
εξηγήσεις σε όλα, αδιάφορες και άχρηστες.
Υπάρχει διαδεδοµένη η αίσθηση ότι η χώρα διατρέχει τον κίνδυνο οι δηµιουργικές
της δυνάµεις να µην µπορέσουν να αντιπαρατεθούν στο όλο και πιο εχθρικό
περιβάλλον που διαµορφώνουν οι συντεχνίες, τα οργανωµένα συµφέροντα, και οι
κατεστηµένες εξουσίες. 5
Υπάρχουν πολίτες που φοβούνται ότι η χώρα πορεύεται σταθερά προς την άρνηση
της ελευθερίας της σκέψης και της αναζήτησης. Ότι κατευθύνεται προς µια κοινωνία
όπου θα κυριαρχεί όλο και µεγαλύτερη εχθρότητα, φόβος και σιωπή. Ότι ένα όλο και
πιο επικίνδυνο αµάλγαµα από «αγανακτισµένους» γιατί κινδυνεύουν τα συντεχνιακά
τους προνόµια και οι πρόσοδοί τους, από µονίµως απεργούντες µε κάθε αφορµή,
γιατί αδυνατούν να σκεφθούν λύσεις από επιθετικούς οπαδούς της τάξης και
ασφάλειας, από πολιτικούς των εύκολων και των αναπόδεικτων καταγγελιών, από
επιχειρηµατίες που νοσταλγούν τη δραχµή και την παλιό ασυδοσία τους θα οδηγήσει
σε ολοκληρωτικές επεµβάσεις «για να τελειώνουµε πια».
Χρειάζεται νέα αρχή τώρα. Αρχή στην οποία όλοι θα µπορούν να συµµετέχουν και
στην οποία δεν θα υπάρχουν εισιτήρια πρώτης, δεύτερης και τρίτης θέσης.
Χρειάζεται ελεύθερη συζήτηση, χωρίς ιµάµηδες και διαγραφές για να περιορίζεται η
σκέψη. Χρειάζεται αναζήτηση σε διάφορες κατευθύνσεις, µε σχέδια, µε ιδέες.
Χρειάζονται ανοιχτές διαδικασίες και όχι κλειστά δωµάτια όπου όσοι έχουν
εγκατασταθεί αποκλείουν τους άλλους. Χρειάζεται µια φάση όπως εκείνη του '74
χωρίς αρχηγούς, επετηρίδες, ιεραρχίες. Χρειάζεται ειλικρίνεια.
Ας αφήσουµε για λίγο κατά µέρος τις παραδοσιακές αντιλήψεις της κοµµατικής
οργάνωσης, την ανάγκη του Αρχηγού, την τακτοποίηση των σηµαντικών στελεχών
σε πολιτικά ή εκτελεστικά γραφεία, τις γραµµατείες της οργάνωσης και της
διαφώτισης που καθορίζουν ποια είναι η θέση του καθένα και τι πρέπει να πιστεύει,
τις Κεντρικές Επιτροπές που συγκεντρώνουν όλους που θεωρούν τους εαυτούς τους
σηµαντικούς. Ας δούµε ότι κοντά στο ΠΑΣΟΚ µπορούν να υπάρχουν και άλλα
σχήµατα στο πλαίσιο της προοδευτικής παράταξης µε δικές τους ευαισθησίες,
ιδεολογίες και επιδιώξεις. Ας προσπαθήσουµε µια ευρύτερη συνεργασία στην αρχή
µε χαλαρούς κανόνες και βαθµιαία, µετά από συνεννοήσεις, πιο σταθερούς. ∆εν µε
απασχολεί να τακτοποιήσω τους υπερεκχειλίζοντες εγωισµούς µικροαρχηγών, ούτε
κάποιους µόνιµα διαφοροποιηµένους έως ότου εξασφαλίσουν αυτό που θέλουν. Με
απασχολούν οι πολλοί που όπως στα χρόνια της δικτατορίας, θέλουν να βοηθήσουν,
να εκφράσουν τις αγωνίες τους, να δράσουν, να ξεφύγουν από την ισοπέδωση στην
οποία έχουν εκτεθεί, να σπάσουν τα αόρατα δεσµά που τους επιβάλλουν να
συµµορφωθούν. Αυτούς πρέπει να εντάξουµε στην προσπάθειά µας που το σύστηµα
εσκεµµένα ή άθελα αποκλείει σήµερα τα νέα πρόσωπα, τις νέες κινητοποιήσεις, τις
νέες ιδέες. Ας το αλλάξουµε. Έτσι µόνο µπορούν να γίνουν οι µεγάλες
µεταρρυθµίσεις. Από όλους εκείνους που έχουν άποψη, λόγο και θέληση για
δηµιουργική δράση. Να προχωρήσουµε µε θάρρος, φαντασία, συναίσθηµα ευθύνης
όπως το 1974. Το ΠΑΣΟΚ σε συνεργασία µε πολλούς άλλους µπορεί να γίνει µοχλός
αυτής της αλλαγής. Να βάλει τις βάσεις για ένα νέο µεγάλο Κίνηµα, ένα ρεύµα
ανανέωσης που θα είναι καθοριστικό για να ξεπεραστούν οι συνέπειες της κρίσης.
Να υπάρξει µια παράταξη δηµιουργίας και αλληλεγγύης που θα εξασφαλίσει τηνανάκαµψη, τη δουλειά, το εισόδηµα, το µέλλον.