Το ντόπινγκ δυστυχώς έχει εξελιχθεί σε αναπόσπαστο κομμάτι του αθλητισμού, «χακάροντας» τις επιδόσεις των μεγαλύτερων αθλητών και οδηγώντας τους να φτάσουν υπεράνθρωπα όρια δύναμης και αντοχής. Πώς ξεκίνησε όμως το ντόπινγκ και γιατί είναι τόσο δύσκολο να εντοπιστούν τα φάρμακα στους ελέγχους;
Το πρώτο καταγεγραμμένο περιστατικό ντόπινγκ, που υπήρξε αφορμή για να ξεκινήσει η εποχή των αντιντόπινγκ τεστ, ήταν το 1960, όταν ο 23χρονος Δανός ποδηλάτης Κναντ Ενεμακ Τζένσεν έπεσε από το ποδήλατό του και πέθανε κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. Η νεκροψία έδειξε ότι είχε λάβει υψηλές δόσεις αμφεταμινών που του έδωσαν μικρότερη ανάγκη για ξεκούραση και περισσότερο χρόνο για προπόνηση.
Από το1960 μέχρι σήμερα οι αθλητές έχουν υιοθετήσει όλο και πιο δημιουργικούς τρόπους χρήσης ντόπινγκ για να αποκτήσουν το πολυπόθητο πλεονέκτημα, ενώ οι εταιρείες και οι οργανισμοί αντιντόπινγκ, βρίσκονταν πάντα ένα βήμα πίσω.
Οι εταιρείες ελέγχου ήρθαν προετοιμασμένοι για διεγερτικά όπως η εφεδρίνη και η αμφεταμίνη στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου το 1972, αλλά από τότε οι αθλητές είχαν αρχίσει να λαμβάνουν αναβολικά στεροειδή, ουσίες που μεταβολίζουν γρήγορα, βοηθούν τα κύτταρα να αναπτύσσονται, και ενεργοποιούν τους μυς να αντέξουν μεγαλύτερη πίεση.
Οταν ο έλεγχος για στεροειδή έφτασε στους Ολυμπιακούς Αγώνες τέσσερα χρόνια αργότερα, οι αθλητές στρέφονταν πλέον σε φυσικές ορμόνες όπως η τεστοστερόνη, παράνομη επίπεδα των οποίων είναι δύσκολο να ανιχνευθούν μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου.
Τα επόμενα χρόνια όταν τα τεστ εξελίχθηκαν αρκετά ώστε να τις εντοπίζουν, οι αθλητές είχαν ήδη αρχίσει να πειραματίζονται με μεταγγίσεις αίματος και ενέσεις ερυθροποιητίνης (ΕΡΟ), μιας ορμόνης που αρχικά είχε σχεδιαστεί για τη θεραπεία της αναιμίας διεγείροντας την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Ολοι οι αθλητές θέλουν να μπορούν να τρέξουν πιο γρήγορα, να σηκώσουν περισσότερο βάρος και να σπάσουν τα ρεκόρ και έτσι διάφορες τεχνικές ντόπινγκ εμφανίστηκαν όπως ο διάβολος στον Φάουστ, για την επίτευξη των υπεράνθρωπων στόχων τους. Ουσίες όπως το EPO αυξάνουν την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνου για να βοηθήσει κάποιον να τρέξει περισσότερο, ενώ άλλες όπως τα κορτικοστεροειδή, βοηθούν το σώμα να αναρρώσει γρηγορότερα, επιτρέποντας έναν αθλητή να προπονηθεί σκληρότερα.
Οι αθλητές έχουν, κατά καιρούς βρει τρόπους να ξεγελάνε τα τεστ, με την πιο γνωστή περίπτωση αυτή του Λανς Αρμστρονγκ, επτά φορές νικητής του Tour de France. Οπως παραδέχτηκε ο ίδιος, έπαιρνε ντόπινγκ «στρατηγικά» ώστε να μην εντοπίζεται στους ελέγχους. Αντί να κάνει ένεση ΕΡΟ πριν από έναν αγώνα - όπου γνώριζε ότι οι ελεγκτές θα περίμεναν στη γραμμή του τερματισμού - ο ποδηλάτης έχει προγραμματιστεί το ντόπινγκ κατά τη διάρκεια της προπόνησης και ανάμεσα στους αγώνες, ενώ συνεργαζόταν με ειδικούς γιατρούς, οι οποίοι παρακολουθούσαν πότε ορισμένες ουσίες θα εμφανίζονταν στο σύστημά του και πόσο γρήγορα θα τις μεταβολίσει.
Το επαγγελματικό ντόπινγκ δεν είναι πάντα τόσο πολύπλοκο ωστόσο, αφού μερικές φορές οι αθλητές χρησιμοποιούν απλά ουσίες που οι δοκιμαστές δεν αναζητούν πλέον. Οπως εξηγεί ο Ντάνιελ Έιχερ, διευθυντής του Ερευνητικού Αθλητιατρικής και εργαστηριακών δοκιμών ς στη Γιούτα και πρώην ερευνητής της USADA: «Μερικοί αθλητές θα αναστήσουν ένα φάρμακο που πέρασε από μια κλινική δοκιμή στη δεκαετία του '50 ή του '60. ΟΙ ελεγκτές, είναι τόσο απασχολημένοι με τη παρακολούθηση νέων και καινοτόμων φαρμάκων, που δεν έχουν απλά το χρόνο και να επικεντρωθούν και να μετρήσουν τα παλαιότερα»
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ρυθμιστικοί οργανισμοί όπως η USADA έχουν λάβει αρκετά μέτρα με στόχο την πάταξη του ντόπινγκ αίματος και της χρήση EPO. Ένα μεγάλο βήμα έγινε το 1999, όταν δύο Ελβετοί ερευνητές είχαν την ιδέα να δημιουργήσουν αυτό που ονομάζεται «βιολογικό διαβατήριο», το οποίο είναι ένα ηλεκτρονικό αρχείο του σώματος ενός αθλητή, επιτρέποντας πολλαπλές εκτιμήσεις.
Αντί για απλό τεστ για απαγορευμένες ουσίες, διατηρεί ένα αρχείο καταγραφής των βιοδεικτών ενός αθλητή κατά την πάροδο του χρόνου. Αλλαγές στα επίπεδα των κυττάρων του αίματος ή της τεστοστερόνης μεταξύ των δοκιμών θα σήμαινε ντοπάρισμα. Δεν θα μπορούσαν όλοι οι αθλητές να καταγραφούν στο σύστημα, αλλά οι ρυθμιστικές αρχές ελπίζουν ότι αν εξελιχθεί η συγκεκριμένη τεχνολογία, θα είναι ένα ισχυρό όπλο ενάντια στο ντόπινγκ.
Τα τεστ για τους αθλητές έγιναν πιο αυστηρά γύρω στο 2004, όταν η USADA εισήγαγε off-season δοκιμές και άρχισε να κάνει αιφνιδιαστικές επισκέψεις σε αθλητές στο σπίτι ή κατά τη διάρκεια της προπόνησης, και όχι μόνο μετά από αγώνες. Παράλληλα οι οργανώσεις άρχισαν να συνεργάζονται με κατασκευαστές φαρμάκων για να μπορέσουν να προβλέψουν τις νέες ουσίες που έρχονται στην αγορά.
Ορισμένες από αυτές τις αλλαγές σημαίνουν ότι ακόμη και αθλητές χωρίς θετικό τεστ μπορεί να αποκλειστούν από τον ανταγωνισμό. Εάν ένας επαγγελματίας αθλητής δεν κάνει τεστ, ή αποφύγει το τεστ τρεις φορές, θα έρθει αντιμέτωπος με πιθανό αποκλεισμό.
Ωστόσο παραμένουν σοβαρά εμπόδια στην ανίχνευση των φαρμάκων. Η USADA έχει μόλις 43 υπαλλήλους και 55 εργολάβους δοκιμών σε όλη τη χώρα που εργάζονται με διοικητικά συμβούλια των διαφόρων αθλημάτων αλλά δεν μπορούν να κρατήσουν αρχείο για το σύνολο των αθλητών της Αμερικής. Στις φτωχότερες χώρες, η αναλογία των ρυθμιστικών αρχών για τους αθλητές είναι συχνά χαμηλότερη, αντιμετωπίζοντας λιγότερο αυστηρή εποπτεία.
Οι αθλητές που τελικά αποκλείονται όπως οΛανς Αρμστρονγκ, συχνά ισχυρίζονται ότι έπρεπε να ντοπαριστούν για να αγωνιστούν επί ίσοις όροις. «Είναι σαν να λέμε ότι πρέπει να έχουμε αέρα στα λάστιχά μας ή πρέπει να έχουμε νερό στα μπουκάλια μας» εξήγησε ο Αρμστρονγκ, προσπαθώντας να δικαιολογηθεί. «Το ντόπινγκ ήταν, κατά τη γνώμη μου, μέρος της δουλειάς»
Εν όψει των επόμενων ολυμπιακών αγώνων, στη Μόσχα αλλά και τη Βραζιλία, το ντόπινγκ δυστυχώς θα συνεχίσει να γίνεται πιο προηγμένο. Το βιολογικό διαβατήριο θα είναι σε θέση να αποθηκεύσει πιο ακριβείς μετρήσεις, και να φωτίσει πιθανές ατασθαλίες, ωστόσο, οι δοκιμές θα έχουν πάντα τα όριά τους.