«Το ελληνικό πλοίο στρίβει, η Ελλάδα επιστρέφει στα βασικά και το στοίχημά μου είναι ότι σε δέκα χρόνια από τώρα η συγκομιδή θα είναι πλούσια». Ο αρθρογράφος των New York Times Ρότζερ Κοέν γράφει από τα Χανιά, όπου προφανώς περνά τις διακοπές του, για την ελπίδα και την αλλαγή νοοτροπίας που αχνοφαίνεται στην Ελλάδα.
Αφού κάνει λόγο για την μεγάλη αύξηση των τουριστών στη χώρα μας – κάνοντας και μια σύνδεση με τις ταραχές στην Αίγυπτο και την Τουρκία – υπενθυμίζει τη δήλωση του Γιάννη Στουρνάρα στο Reuters ότι «οι τουριστικές εισπράξεις είναι πολύ, πολύ καλύτερες από ό, τι αναμενόταν, κι ότι αν συνεχιστεί αυτό, σίγουρα η ύφεση φέτος θα είναι περίπου 4% και η επόμενη χρονιά θα έχει θετικό πρόσημο μπροστά από το ρυθμό ανάπτυξης».
«Οταν η συρρίκνωση του 4% είναι θετική είδηση, αντιλαμβάνεστε την απελπιστική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα», γράφει ο Κοέν και συνεχίζει:«Το ΔΝΤ περιγράφει ως εξαιρετική τη δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας στην τελευταία του έκθεση. Θα έπρεπε να πει βάναυση προσαρμογή, διότι μέσα σε πέντε χρόνια η ανεργία άγγιξε το 27%, η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 1/5 κι ακόμα χειρότερο είναι το ότι αυτοί οι περήφανοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την ταπεινωτική γερμανική διοίκηση».
Περιγράφει δε, ότι η αίσθηση του είναι πως «η Ελλάδα του κεντροδεξιού Αντώνη Σαμαρά, παρά το λάθος της ΕΡΤ, είναι στην γωνία προς τη σωστή στροφή» και το εξηγεί αναφέροντας δύο στοιχεία, «την μεγάλη προσαρμογή και σε ένα βαθύτερο πιο σημαντικό επίπεδο, την αλλαγή νοοτροπίας».
Αναλυτικά:
«Πρώτον, η προσαρμογή. Οι τράπεζες έχουν κεφάλαιο και δεν υπάρχει πλέον λόγος να συρθούν όλοι κάτω. Τα καταστροφικά σενάρια εξόδου από το ευρώ έχουν υποχωρήσει. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι κοντά στην ισορροπία, όπως είναι ο προϋπολογισμός πριν από τις πληρωμές τόκων. Οι μισθοί είναι πιο ανταγωνιστικοί.
Η αλλαγή νοοτροπίας, ιδίως μεταξύ των νέων Ελλήνων, μου ετέθη από τον Γιώργο Δημητριάδη, τον διευθυντή της biolea, που παράγει ελαιόλαδο στη δυτική Κρήτη. Εχει επιβιώσει από την κρίση, αλλά μόνο μέσω της μείωσης των δαπανών του κατά 20%, εξαλείφοντας την ανάγκη απογραφής, και την προσαρμογή σε μια οικονομία όπου ο καθένας θέλει τα χρήματα προκαταβολικά. Πληρωμή σε 30 ημέρες, αυτός είναι ο κανόνας.
«Κοιτάξτε», μου λέει ο κ. Δημητριάδης, «η Ευρωπαϊκή Ένωση ήθελε καταναλωτές και μας εκπαίδευε με δωρεάν χρήματα. Οι επιδοτήσεις στη γεωργία ήταν απίστευτες. Κανείς δεν ρώτησε πώς διατέθηκαν τα χρήματα. Υπήρχαν άνθρωποι με δέκα ελαιόδεντρα που ισχυρίζονταν ότι παρήγαγαν δέκα τόνους λαδιού. Τώρα αυτό αλλάζει. Τα δωρεάν χρήματα έκανε πολύ κακό στους νέους. Σήμερα βλέπω νέους με πανεπιστημιακά πτυχία που έρχονται πίσω στην κτηνοτροφία. Βλέπω τους νέους από τις πόλεις που επιστρέφουν στην καλλιέργεια ελιάς ή πορτοκαλιάς. Νομίζω ότι οι νέοι Έλληνες έχουν κατανοήσει τη σημασία του να κάνει κανείς κάτι με τα χέρια του, την εργασία και την παραγωγή.
Οι Ελληνες είναι πολυμήχανοι και θα προσαρμοστούν όπως το έχουν κάνει πολλές φορές στο παρελθόν. Η Κρήτη μόνη της παράγει περίπου 5% του ελαιολάδου στον κόσμο - αλλά το περισσότερο από αυτό πωλείται χύμα και στη συνέχεια πηγαίνει στην αγορά με άλλο σήμα. Η δυνατότητα να αναπτύξουν ελληνικές μάρκες, όπως έχουν κάνει από καιρό οι Ιταλοί, είναι τώρα μπροστά τους και οι νέοι άνθρωποι γνωρίζουν.
Οδηγήσαμε από την ενδοχώρα των Χανίων (μια πόλη με βαθιά βενετσιάνικη επιρροή) έξω στην Αστρίκα, όπου η οικογένεια Δημητριάδη καλλιεργεί ελιές για έξι γενιές. Η 24χρονη κόρη του Χλόη, που σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο πανεπιστήμιο McGill στον Καναδά, είναι εδώ τώρα. Εχει μόλις εγγραφεί σε ένα μάθημα γεωργία. «Δεν είχα σκοπό να επανέλθω» μου είπε «νόμιζα ότι θα μπορούσα να μείνω στον Καναδά. Όμως, περίπου ένα χρόνο πριν, ήρθα και άρχισα βοηθώντας τον πατέρα μου. Ξέρετε, έχω μια φίλη που εργάζονται σε ένα καφενείο για 3 ευρώ την ώρα και φοβάται μη χάσει τη δουλειά της. Έχω μια ξαδέλφη που μόλις εγκατέλειψε το κολέγιο στην Αθήνα για να έρθει εδώ και να εργαστεί με τον παππού της στη γη. Και εγώ μόλις το συνειδητοποίησα: Το μέλλον μου είναι εδώ».
Και το άρθρο καταλήγει: «Η Ελλάδα να πάρει πίσω στα βασικά. Το στοίχημά μου είναι ότι σε μια δεκαετία από τώρα η συγκομιδή θα είναι πλούσια».