Ο Νίκος στα 33 του είναι άνεργος από το Νοέμβριο του 2001, όταν έχασε τη θέση του στην εθνική ταχυδρομική υπηρεσία. Ακόμη προσπαθεί να πάρει το πτυχίο του στο τμήμα Φυσικής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ελπίζοντας ότι αυτό θα τον βοηθήσει στην εύρεση εργασίας. «Μερικές φορές είμαστε θυμωμένοι. Μερικές φορές είμαστε λυπημένοι» λέει και συμπληρώνει: «Είμαι 33. Δεν είναι φυσιολογικό ότι ζω με τους γονείς μου. Ο πατέρας μου, όταν ήταν 33, είχε ήδη δύο παιδιά.»
Γράφει το αμερικανικό περιοδικό:
Οι θέσεις κάθε είδους εργασίας σπανίζουν στην Ελλάδα, που τα τελευταία έξι χρόνια περνά βαθιά ύφεση η οποία έχει εξαφανίσει το ένα τέταρτο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας. Ενα καταστροφικό φαινόμενο που συνήθως βλέπουμε μόνο σε καταστάσεις πολέμου. Σε μια χώρα έντεκα εκατομμυρίων ανθρώπων, η οικονομία έχασε πάνω από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας, καθώς οι επιχειρήσεις κλείνουν τις πόρτες τους ή περιορίζουν σημαντικά το προσωπικό τους.
Οι Ελληνες είχαν άδικο, τα πράγματα μπορούσαν να γίνουν ακόμη χειρότερα από ότι στην αρχή της κρίσης
Η ανεργία έχει φτάσει στο 27%, ποσοστό ίσο με αυτό των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Υφεσης, ενώ εκτιμάται ότι τον επόμενο χρόνο θα ανέβει στο 28%. Υπολογίζοντας μόνο τους νέους, τα ποσοστά αυτά διπλασιάζονται. Εν τω μεταξύ, οι απολύσεις περίπου 25.000 δημοσίων υπαλλήλων, δηλαδή εκπαιδευτικών, επιστατών, δημοτικών αστυνομικών αλλά και εργαζομένων στα υπουργεία, εντείνουν το πρόβλημα, ενώ υπάρχει και συνέχεια καθώς μέχρι το 2014 αναμένονται ακόμα 15.000 απολύσεις.
Εξω από τη μεταλλική πόρτα ενός σχολείου που βρίσκεται στα προάστια της Αθήνας, βρίσκεται η πρώτη νέα Ελληνίδα που φιλοξενεί το αφιέρωμα της BloombergBusinessweek. Η Τίνα περιμένει για μια συνέντευξη για δουλειά, λίγες μέρες πριν ο κύκλος των αιτήσεων κλείσει και η Ελλάδα «φύγει» για καλοκαιρινές διακοπές. Από τη λίστα των αιτούντων εκτιμά πως υπάρχουν περίπου 2.000 υποψήφιοι οι οποίοι διεκδικούν μόλις 21 θέσεις. «Είμαι λίγο αγχωμένη καθώς τα 360 ευρώ που παίρνω ως άνεργη τελειώνουν.» ομολόγησε η Στρατηγάκη.
Οι ελάχιστες θέσεις εργασίας είναι ένα γεγονός σε μία ευρύτερη κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επικρατεί στην Ευρώπη. Η παρατεταμένη ύφεση έχει επηρεάσει όλη την Ευρώπη εκτοξεύοντας τα ποσοστά ανεργίας των νέων περίπου στο 25%. Το ποσοστό αυτό όμως, υποτιμά τη κατάσταση στις χώρες που η οικονομική κατάσταση είναι χειρότερη. Τα ποσοστά ανεργία σε Ιταλία και Ισπανία είναι 35% και 53,2% αντίστοιχα, ενώ πρώτη στην ανεργία των νέων είναι η Ελλάδα με ποσοστό 55,3%.
Οι πολιτικοί της Ευρώπης κάνουν ενέργειες για τη καταπολέμηση της ανεργίας. Οι Ευρωπαίοι όμως είναι απρόθυμοι
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν συμφωνήσει να δαπανηθούν μεγάλα χρηματικά ποσά για τη καταπολέμηση της ανεργίας των νέων. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προσφέρει δεκαοκτώ δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια για να ενθαρρύνουν τις προσλήψεις από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Τέτοιου είδους ενέργειες θα βοηθήσουν τους Ελληνες, όμως για μερικούς είναι ήδη πολύ αργά όπως για τη Τίνα που έχει χάσει τα πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής της μένοντας άνεργη για μεγάλα χρονικά διαστήματα. «Είμαστε στην καλύτερη ηλικία. Έχουμε τη δύναμη να κάνουμε τα πάντα. Και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα.» δηλώνει η άνεργη Ελληνίδα.
Η παγκόσμια οικονομική κρίση αποκάλυψε τη βαθιά διαφθορά στην ελληνική οικονομία και την απροθυμία εκ μέρους των υπολοίπων ευρωπαϊκών κρατών να συνεχίσουν να το στηρίξουν. Η Ελλάδα πήγε γρήγορα από την επιτυχία στη καταστροφή. Απλά, όταν οι Έλληνες όπως η Τίνα έψαχναν να ξεκινήσουν τη σταδιοδρομία τους, έχασαν το πάτωμα από τα πόδια τους.
Η ζωή της νέας γενιάς των Ελλήνων έχει τεθεί σε «αναμονή»
Η Τίνα προσπαθούσε πάνω από πέντε χρόνια να βρει σταθερή εργασία. Ολοκλήρωσε της σπουδές της το 2007, αποφοιτώντας με καλό βαθμό από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και από τότε έχει καταφέρει να δουλέψει μόνο λίγο καιρό ως σερβιτόρα και ως bartender. Εν τέλει η Ελληνίδα προσλήφθηκε από την τοπική αυτοδιοίκηση της ενός προαστίου της Αθήνας για να βοηθήσει ανθρώπους να βρουν δουλειά και να κανονίσει ραντεβού με συμβούλους και ψυχολόγους για τα άτομα και ζευγάρια που το χρειάζονται. Η θέση ήταν τέλεια, όμως από το γεγονός ότι δεν πληρωνόταν. Απελπισμένη, γύρισε στο πατρικό της σπίτι και άρχισε να κάνει κάποια ιδιαίτερα μαθήματα Αρχαίων Ελληνικών και Φιλοσοφίας. «Νιώθω απαίσια. Κάθομαι στον υπολογιστή και το μόνο που κάνω είναι να ψάχνω για δουλειά.» λέει η Στατιγάκη.
Ανάλογη περίπτωση είναι και ο Νίκος που στα 33 του είναι άνεργος από το Νοέμβριο του 2001, από όταν και έχασε τη θέση του στην εθνική ταχυδρομική υπηρεσία. Ακόμη προσπαθεί να πάρει το πτυχίο του στο τμήμα Φυσικής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ελπίζοντας αυτό να τον βοηθήσει στην εύρεση εργασίας. «Μερικές φορές είμαστε θυμωμένοι. Μερικές φορές είμαστε λυπημένοι» λέει ο Κώτσαλος που συμπληρώνει ότι «Είμαι 33. Δεν είναι φυσιολογικό ότι ζω με τους γονείς μου. Ο πατέρας μου, όταν ήταν 33, είχε ήδη δύο παιδιά.»
Για τους νέους Ελληνες, η αίσθηση ότι οι ζωές τους έχουν τεθεί σε αναμονή είναι προφανής. Σπάνιες είναι οι συζητήσεις που καταλήγουν σε μια ευχάριστη νότα. «Δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση. Υπάρχει επίσης ένα σοβαρό ψυχολογικό αντίκτυπο. Οι άνθρωποι αισθάνονται σαν να είναι χαμένοι» λέει η Μαριάννα, που είναι 34 χρονών και έχασε τη δουλειά της ως δημοσιογράφος. Τώρα δουλεύει σε μια νεοσύστατη εταιρεία μέσων ενημέρωσης της αδελφή της εξασφαλίζοντας περίπου 350 ευρώ το μήνα.
Το δείγμα πως η κατάσταση στην Ελλάδα δείχνει σημάδια βελτίωσης
Τουλάχιστον υπάρχουν ενδείξεις πως η κατάσταση έχει αρχίσει, αν όχι να βελτιώνεται, να σταθεροποιείται. Μετά από πολλά μέτρα λιτότητας και τεράστιες θυσίες η κυβέρνηση λέει ότι αναμένει να λάβει περισσότερα έσοδα από ό,τι δαπανά το τρέχον έτος. «Η πρόοδος είναι σημαντική, αλλά έχει επιτευχθεί με αίμα», λέει ο Άγγελος Τσακανίκας, διευθυντής έρευνας στο εδρεύει στην Αθήνα Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών.
Αρκετοί Ελληνες αναλυτές εκτιμούν πως το 2012 ήρθε η κορύφωση της κρίσης. Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Φουρλή, διευθύνοντα σύμβουλο της Kariera.gr, οι απολύσεις ακόμα ξεπερνούν τις προσλήψεις. Για πολυζήτητες θέσεις εργασίας που δεν απαιτούν ειδικές δεξιότητες, όπως ένας ταμίας σε τράπεζα, ο αριθμός των αιτήσεων θα μπορούσε να φτάσει στο ύψος των 11.000. Σήμερα, ο μέσος αριθμός των βιογραφικών σε μια λίστα για δουλειά είναι περίπου 160. «Η εικόνα εξακολουθεί να είναι αρνητική,αλλά είναι πολύ βελτιωμένη», λέει ο Φουρλής.
Το δίλημμα «μένω ή φεύγω» των Ελλήνων
Πολλοί Ελληνες έχουν ήδη αρχίσει να εγκαταλείπουν τη χώρα τους. Μια έρευνα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης την περασμένη άνοιξη έδειξε ότι 120.000 επαγγελματίες με πτυχία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, είχαν εγκαταλείψει τη χώρα από το 2010. Τον Φεβρουάριο, η 29χρονη Ελενα, έχασε τη δουλειά της στο τμήμα μάρκετινγκ μιας μεγάλης φαρμακευτικής εταιρείας. Τον Ιούνιο ο φίλος της, ο 34χρονος Νίκος απολύθηκε από τη θέση του στο τμήμα προμηθειών μιας εταιρίας θαλάσσιων ηλεκτρονικών ειδών. Οι δύο τους μετακόμισαν στο Λονδίνο, όπου έχουν γίνει δεκτοί σε προγράμματα μάστερ. «Μας αξίζει ένα καλύτερο μέλλον», λέει η κοπέλα, με το φίλο της να προσθέτει «Η χώρα μου αυτή τη στιγμή δεν μου προσφέρει εργασία. Οταν υπάρχει ζήτηση, θα επιστρέψω για να ζήσω εκεί.»
Από την άλλη, ο Στέλιος, φίλος της Στρατηγάκη, γύρισε από το Λονδίνο το 2010 για να είναι πιο κοντά στη κοπέλα του και στον άρρωστο πατέρα του. Πρόσφατα άρχισε να σπουδάζει φωτογραφία και προσπαθεί να αναλαμβάνει γάμους και βαπτίσεις ώστε να κερδίσει κάποια λεφτά. Το μόνο πράγμα που το ζευγάρι δεν θέλει να κάνει είναι να εγκαταλείψει την Αθήνα, εκτός αν είναι για να μετακινηθεί στο νησί της Χίου, στο πατρικό σπίτι του Σιδεράκη. «Πολλοί φίλοι μου έχουν φύγει από την Ελλάδα, αλλά δεν είχαν άλλη επιλογή, αφού έχασαν της θέσεις εργασίας τους. Θέλω να πιστεύω πως εγώ θα τα καταφέρω με τον ένα ή τον άλλο τρόπο». Η Στρατηγάκη συμπληρώνει πως «Ο χρόνος της καλοκαιρινής αναμονής είναι ο χειρότερος και ο πιο αγχωτικός. Είναι το πιο δύσκολο κομμάτι».
Εν τω μεταξύ το «κυνήγι» για εύρεση εργασίας συνεχίζεται. Η 29χρονη βρήκε την ευκαιρία να ρωτήσει μήπως προσληφθεί ξανά στο ταξιδιωτικό γραφείο που δούλεψε για μια μικρή περίοδο, όταν πήγε να βγάλει εισιτήρια για τη Χίο. Η απάντηση όμως για άλλη μια φορά ήταν αρνητική.