Aυτές είναι οι ο πρώτες εικόνες από τα εξαίσια κοστούμια και σκηνικά της Μαντάμα Μπατττερφλάι [εικόνες]

Και το μυστήριο – για την αισθητική τουλάχιστον πλευρά- της παράστασης που συζητήθηκε φέτος όσο λίγες, άρχισε να λύνεται. Ο λόγος για την Μαντάμα Μπαττερφλάι του Πουτσίνι από τη Λυρική, καθώς κυκλοφόρησαν οι πρώτες φωτογραφίες από τις προγενικές δοκιμές στο Ηρώδειο.

Εξάλλου αύριο 1500 άνεργοι θα έχουν την ευκαιρία να δουν τη γενική παράσταση της Μαντάμα Μπαττερφλάι στο Ηρώδειο, σε σκηνοθεσία-σκηνικά-κοστούμια του Αργεντίνου αστέρα του λυρικού θεάτρου Ούγκο ντε Ανα και μουσική διεύθυνση του Μύρωνα Μιχαηλίδη. Η παράσταση θα παρουσιαστεί στις 27, 28, 30 και 31 Ιουλίου

Η όπερα που αγαπήθηκε όσο λίγες

Η «γιαπωνέζικη τραγωδία», η οποία εξιστορεί το μοιραίο έρωτα της δεκαπεντάχρονης γκέισας Τσο-Τσο-Σαν για τον Μπέντζαμιν Φράνκλιν Πίνκερτον, υποπλοίαρχο του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, παρουσιάζεται σε νέα μεγαλειώδη παραγωγή με θεαματικά σκηνικά και αυθεντικά παραδοσιακά γιαπωνέζικα κοστούμια.

Η Μαντάμα Μπαττερφλάι, η πρώτη όπερα που παρουσιάστηκε από την Εθνική Λυρική Σκηνή το 1940, κρύβει μέσα της μια περιπετειώδη ιστορία αποδοχής της από το κοινό. Η πρεμιέρα της στη Σκάλα του Μιλάνου, στις 17 Φεβρουαρίου του 1904, ήταν η απόλυτη καταστροφή. Τρεις μήνες αργότερα, το δεύτερο ανέβασμά της στη Μπρέσα σημαδεύεται από την ενθουσιώδη υποδοχή του κοινού. Ο Πουτσίνι δεν διστάζει να τη χαρακτηρίσει ως την πιο αγαπημένη του όπερα, ενώ με τις μετέπειτα τροποποιήσεις, αναγάγει την αλαβάστρινη μορφή της ηρωίδας του σε σύμβολο ανεξάντλητης υπομονής και αιώνιας, σταθερής αγάπης. Οι Τζουζέππε Τζακόζα και Λουίτζι Ίλλικα που υπογράφουν το ποιητικό κείμενο είναι στενά συνδεδεμένα με τον Πουτσίνι. Όχι τυχαία, ο Τζούλιο Ρικόρντι, ο πιο ισχυρός Ιταλός εκδότης μουσικών κειμένων της εποχής, τους αποκαλούσε «αγία τριάδα».

Στη νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το εμβληματικό και ιδιαιτέρως απαιτητικό ρόλο της εύθραυστης γκέισας ερμηνεύουν η διάσημη Ιταλίδα σταρ της όπερας Μαρία Λουίτζα Μπόρσι και στη δεύτερη διανομή, η αγαπημένη του ελληνικού κοινού Τσέλια Κοστέα, η οποία λίγους μήνες πριν ερμήνευσε τον συγκεκριμένο ρόλο στην Όπερα της Νίκαιας (Γαλλία), ενώ εντυπωσίασε με τη μοναδική ερμηνεία της στον Σικελικό Εσπερινό, τον χειμώνα στο Μέγαρο Μουσικής. Η Μπόρσι με τη βαθύτατα λυρική φωνή της, όσο και την πολυδιάστατη συναισθηματική της παλέτα με τις «αιχμηρές» δραματικές της μεταπτώσεις, έχει συγκινήσει το κοινό των σημαντικότερων λυρικών θεάτρων του κόσμου, ενώ έχει συνεργαστεί με τους σημαντικότερους μαέστρους της όπερας -από τον Λόριν Μααζέλ και τον Ζούμπιν Μέτα έως τον Ρικκάρντο Μούτι και τον Γιανίκ Νεζέτ Σεγκέν- οι οποίοι υποκλίνονται στην μοναδική σκηνική παρουσία της και την μεγαλειώδη ερμηνευτική της δύναμη.

Στον ρόλο του αμερικανού αξιωματικού Πίνκερτον εναλλάσσονται δύο κορυφαίοι τενόροι, ο Βάλτερ Φρακκάρο και ο Λουτσάνο Γκάντσι στη δεύτερη διανομή. Ο Φρακκάρο είναι τακτικός προσκεκλημένος της Σκάλας του Μιλάνου, της Όπερας της Βιέννης, του Μονάχου, του Βερολίνου, της Μαδρίτης, της Ζυρίχης, της Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης με ένα ευρύ οπερατικό ρεπερτόριο και διεθνείς βραβεύσεις. Ο ιταλός Λουτσάνο Γκάντσι θεωρείται ένας από τους πλέον υποσχόμενους τενόρους στο διεθνές λυρικό στερέωμα έχοντας τραγουδήσει δίπλα στον Χοσέ Καρρέρας. Το ρόλο της Σουτζούκι κρατά η ρωσικής καταγωγής Ολέσυα Πέτροβα, η οποία έκανε το πιο θεαματικό διεθνές ντεμπούτο στον κόσμο της όπερας των τελευταίων ετών με το ρόλο της Κοντσάκοβνα στον εμβληματικό Πρίγκιπα Ιγκόρ του Μποροντίν στην Όπερα της Ζυρίχης την καλλιτεχνική περίοδο 2011/12. Στο βιογραφικό της ξεχωρίζουν εμφανίσεις σε λυρικά θέατρα τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Αμερική, την Κορέα, την Κίνα και την Ιαπωνία.

Στο ρόλο του Σάρπλες οι δύο Έλληνες βαρύτονοι της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Δημήτρης Πλατανιάς και Διονύσης Σούρμπης, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια διαπρέπουν σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Η Μαντάμα Μπαττερφλάι με μια ματιά

Ο συνθέτης: O Τζάκομο Πουτσίνι γεννήθηκε στη Λούκκα της Τοσκάνης στις 22 Δεκεμβρίου 1858. Δεν ήταν μόνον το πέμπτο από επτά αδέλφια, αλλά και ο πέμπτος κατά σειρά μουσικός μιας οικογένειας απ' όπου κατάγονταν οργανιστές του καθεδρικού ναού της πόλης, αρχιμουσικοί και συνθέτες κυρίως εκκλησιαστικής μουσικής. Μέχρι σήμερα ο Πουτσίνι παραμένει ένας από τους επιτυχέστερους Ιταλούς συνθέτες όπερας, καθώς τα περισσότερα έργα του βρίσκονται σταθερά στο ρεπερτόριο των λυρικών θεάτρων του κόσμου. Η προσωπική του γλώσσα διαμορφώθηκε με μεγάλη σαφήνεια ήδη από την τρίτη του όπερα, Μανόν Λεσκώ (1893), ενώ με τα επόμενα τρία έργα του, Μποέμ (1896), Τόσκα (1900) και Μαντάμα Μπαττερφλάι (1904), αναγνωρίστηκε ως ο σημαντικότερος διάδοχος του Τζουζέππε Βέρντι. Η πρόδηλα μελωδική μουσική και η έντονη θεατρικότητα που χαρακτηρίζουν τις όπερές του απάντησαν με επιτυχία στα αιτήματα της εποχής. Πέθανε το 1924, αφήνοντας ανολοκλήρωτη την τελευταία του όπερα, Τουραντότ (1926).

Το έργο: Η Μαντάμα Μπαττερφλάι είναι «γιαπωνέζικη τραγωδία» σε ποιητικό κείμενο των Τζουζέππε Τζακόζα και Λουίτζι Ίλλικα, εμπνευσμένο από το ομότιτλο μονόπρακτο θεατρικό έργο (1900) του αμερικανού Ντέιβιντ Μπελάσκο, το οποίο βασίστηκε σε σύντομο διήγημα (1898) του επίσης αμερικανού Τζων Λούθερ Λονγκ. αρκετά στοιχεία πηγάζουν επίσης από το μυθιστόρημα Μαντάμ Κρυζαντέμ (1887) του Γάλλου Πιέρ Λοτί. Η υπόθεση της όπερας αφορά το μοιραίο έρωτα της δεκαπεντάχρονης γκέισας Τσο-Τσο-Σαν για τον Πίνκερτον, υποπλοίαρχο του Ναυτικού των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ύστερα από τρία χρόνια απουσίας, ο αξιωματικός επιστρέφει με την αμερικανίδα σύζυγό του στην Ιαπωνία, μαθαίνοντας ότι έχει αποκτήσει γιο από τη Μπαττερφλάι. Εκείνη δέχεται να παραδώσει το παιδί στον Πίνκερτον, αλλά στη συνέχεια αυτοκτονεί.

Πρεμιέρες / Η Μαντάμα Μπαττερφλάι πρωτοπαρουσιάστηκε ως δίπρακτη όπερα στη Σκάλα του Mιλάνου στις 17 Φεβρουαρίου 1904. Αναθεωρημένη, σε τρεις πράξεις, δόθηκε στο Μεγάλο Θέατρο της ιταλικής πόλης Mπρέσα στις 28 Μαΐου 1904. Η μορφή στην οποία παρουσιάζεται το έργο στις μέρες μας βασίζεται σε εκδοχή του Πουτσίνι για το θίασο της Κωμικής Όπερας του Παρισιού που ανέβηκε στη γαλλική πρωτεύουσα στις 28 Δεκεμβρίου 1906. Στην Ελλάδα περιλήφθηκε στο ρεπερτόριο του Γ΄ Ελληνικού Μελοδράματος ήδη από το 1919. Τον Απρίλιο του 1930 ανέβηκε εκ νέου στο –πρώτο– Θέατρο Ολύμπια της Αθήνας από τη μελοδραματική σχολή του Ελληνικού Ωδείου, με τη Μαρία Τριβέλλα, δασκάλα της Μαρίας Κάλλας, στον κεντρικό ρόλο. Την ορχήστρα διεύθυνε ο Αλέξανδρος Κυπαρίσσης.

Η Μαντάμα Μπαττερφλάι υπήρξε επίσης η πρώτη όπερα που παρουσιάστηκε από την Εθνική Λυρική Σκηνή, μετά την πρεμιέρα του νεοϊδρυθέντος θιάσου με την οπερέτα Η νυχτερίδα του Γιόχαν Στράους υιού. Η όπερα πρωτοπαρουσιάστηκε κατά την περιοδεία του θιάσου στο θερινό Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης στις 4 Σεπτεμβρίου 1940. Η επίσημη πρεμιέρα δόθηκε στην Αθήνα, στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου στις 25 Οκτωβρίου 1940. Τον κεντρικό ρόλο ερμήνευαν εναλλάξ η Ζωή Βλαχοπούλου και η Άννα Ρεμούνδου, ενώ την ορχήστρα διεύθυνε ο Λεωνίδας Ζώρας.