Είναι η εποχή τόσο το σώμα, όσο και το μυαλό μας αναζητούν την... ξεκούραση τους. Οσο και να «παιδέψουμε» τον οργανισμό μας, αυτός εκεί, θα σκέφτεται πως θα λουφάρει. Το καλοκαίρι είναι ξεκάθαρα η εποχή με τη πιο μειωμένη παραγωγικότητα και μάλιστα αυτό δεν είναι σύγχρονο φαινόμενο.
Στα ημερολόγια του από το 1846 μέχρι το 1882, ο βιβλιοθηκάριος του Χάρβαρντ, Τζον Λάγκτον Σίμπλει, παραπονιέται συστηματικά τους καλοκαιρινούς μήνες διότι παρατηρεί στον εαυτό του σημάδια αδυναμίας συγκέντρωσης και βαρεμάρας.
Ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι προέλευσης αυτής της βαρεμάρας; Γιατί ενώ το χειμώνα δείχνουμε υποδειγματική αφοσίωση στις υποχρεώσεις μας, το καλοκαίρι τις αφήνουμε σε δεύτερη μοίρα; Οι εξηγήσεις είναι πολλές και διαφορετικές και το newyorker.com μας τις παρουσιάζει.
Τα κίνητρα αποτελούσαν πάντα την βασικότερη κατευθυντήρια δύναμη των επιλογών μας. Στο κόσμο της ταχύτητας και της τεράστιας ποικιλίας δραστηριοτήτων, επιλέγουμε να κάνουμε αυτό που θεωρούμε καλύτερο για τον εαυτό μας. Υιοθετώντας αυτή τη λογική, μπορούμε να καταλήξουμε στο πρώτο λόγο που το καλοκαίρι είναι η εποχή της... βαρεμάρας. Οταν ξυπνάς και βλέπεις το χειμωνιάτικο, συννεφιασμένο ουρανό δεν σου παρουσιάζεται κανένα κίνητρο να «παρατήσεις» τις υποχρεώσεις σου. Οταν όμως σε ξυπνά ο καλοκαιρινός ήλιος και το πρώτο πράγμα που αντικρίζεις είναι ο καταγάλανος ουρανός, τότε η διάθεση σου αλλάζει. Εχεις πλέον τα κατάλληλα κίνητρα να αφήσεις τις υποχρεώσεις και να κάνεις αυτό που σε ευχαριστεί πιο πολύ.
Ερευνες που έγιναν στους Αμερικανούς και τους Γιαπωνέζους εργαζόμενους αποδεικνύουν ακριβώς αυτή τη θεωρία. Οι ηλιόλουστες μέρες συνεπάγονταν περίπου μισή ώρα λιγότερη δουλειά κατά μέσο όρο και στις δύο χώρες. Τις έρευνες ήρθε να επιβεβαιώσει το πείραμα του Χάρβαρντ. Φοιτητές του πανεπιστημίου κλήθηκαν να δουλέψουν και εντελώς τυχαία, πριν αρχίσουν τη δουλειά, χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες. Οι μισοί ρωτήθηκαν για τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις ενώ οι υπόλοιποι είδαν κάποιες φωτογραφίες με καλοκαιρινές δραστηριότητες. Το αποτέλεσμα ήταν ξεκάθαρο: όσοι έμειναν μακριά από τη σκέψη του καλοκαιριού απέδωσαν πολύ καλύτερα.
Βέβαια, κάθε εποχή έχει τα δικά της ελκυστικά στοιχεία. Ενας λάτρης του σκι για παράδειγμα θα βρίσκεται... μεταξύ δουλειάς και βουνού τις πιο κρύες μέρες του χειμώνα. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ωστόσο ότι το καλοκαίρι το φαινόμενο αυτό είναι συχνότερο. Ερευνες από το 1994 και το πρωτοπόρο επιστήμονα Τζέραρντ Κλορ καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι όσο πιο καλος είναι ο καιρός, τόσο χειρότερες γίνονται οι επιδόσεις μας.
Η καλή διάθεση και η θετική αύρα που μας προσφέρει το καλοκαίρι όμως, δεν είναι το μόνο γεγονός που μας μειώνει την παραγωγικότητα. Τα υψηλά επίπεδα υγρασίας σε συνδυασμό με την εκτοξευμένη θερμοκρασία απορροφούν μεγάλα ποσά ενέργειας από τον οργανισμό μας και οδηγούν σε μια τάση υπνηλίας. Οι καιρικές συνθήκες επίσης, επηρεάζουν την κριτική ικανότητα μας, κάνοντας μας να σκεφτόμαστε πιο επιφανειακά.
Βασικός παράγοντας που επηρεάζει την αποδοτικότητα μας, ίσως και ο σημαντικότερος, είναι η διάθεσή μας. Ακόμα και αυτό λοιπόν φαίνεται ότι αλλάζει μαζί με τις καιρικές συνθήκες. Σύμφωνα με μελέτες, όσο η μέρα μεγαλώνει και ζούμε περισσότερες ώρες υπό το φως του ηλίου, τόσο πιο ευτυχισμένη γινόμαστε. Η πιο «χαρούμενη» εποχή λοιπόν είναι το καλοκαίρι και αυτό λογικά θα έπρεπε να ισοδυναμεί με υψηλότερη αποδοτικότητα. Τα πειράματα του Κρολ όμως απέδειξαν το αντίθετο. Οσο χειρότερη διάθεση έχουμε, τόσο πιο αναλυτική και διεισδυτική είναι η σκέψη μας. Επίσης, η κακή διάθεση μας κάνει να προσηλωνόμαστε σε μια δραστηριότητα καλύτερα για να μπορέσουμε να «ξεχαστούμε».
Οι λόγοι αυτοί είναι αρκετοί να εξηγήσουν γιατί το καλοκαίρι είναι η εποχή της... λούφας, γιατί έχουν καθιερωθεί οι καλοκαιρινές διακοπές, γιατί όσο κοντεύουν οι μέρες των διακοπών η παραγωγικότητα πέφτει κατακόρυφα και άλλα τέτοια... καλοκαιρινά φαινόμενα.