Ένας Γερμανός που ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη εδώ και 25 χρόνια - σε μία χρονική συγκυρία όπου Έλληνες κατακλύζουν τις γερμανικές πόλεις εις άγραν εργασίας και μιας καλύτερης ζωής - αποτελεί από μόνος του μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση, ειδικά δε όταν αυτός δεν περιορίζεται απλά στο να βιώνει την καθημερινότητα της πόλης-δεύτερης πατρίδας του, αλλά φροντίζει επίσης να την καταγράφει: τις ελάχιστες αθέατες όψεις της, τις αδιόρατες λεπτομέρειές της, τις ανομολόγητες πτυχές της, όλα εκείνα τα «ασυνείδητα» στοιχεία της που μόνος ως «ξένος» μπορεί κανείς να αντιληφθεί και να βιώσει στην ίδια του την κοιτίδα.
Το όνομά του είναι Ίνγκο Ντούνεμπιρ και έργα του δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στον ιστότοπο πολιτισμού, πολιτικής και ιδεών chronosmag.eu.
Για το φωτογραφικό πορτφόλιο του Γερμανού καλλιτέχνη, γράφει ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, επιμελητής της ατομικής έκθεσής του στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, με τίτλο «Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη»:
Τα έργα του Ίνγκο Ντούνεμπιρ (Ingo Dünnebier) από τη σειρά Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, 1987-2012 έχουν δημιουργηθεί στη δεύτερη πατρίδα του Γερμανού καλλιτέχνη σε μια περίοδο είκοσι πέντε χρόνων. Η προσέγγιση μοιάζει «ευρέος φάσματος»: σχολαστικές μαρτυρίες, δοκιμές και πειραματισμοί, θραύσματα αναμνήσεων, πλαστικές συνειδητοποιήσεις, συγκροτούν ένα σημειωματάριο ιδεών και εμπειριών που εξελίχθηκε εσωτερικά, αθόρυβα, χαοτικά. Το αποτέλεσμα έχει μια αναμφίβολα αυτοβιογραφική διάσταση, αποδίδοντας συχνά με λανθάνουσα τρυφερότητα το πεζό και ποιητικό βίωμα της πόλης, την περιρρέουσα κοινοτοπία, την αστική τοπιογραφία, τη σκηνή δρόμου, τη φορτισμένη κοινωνικά αρχιτεκτονική, το αυθόρμητο πορτρέτο.
Τα μακρινά του πλάνα αγναντεύουν αφοπλιστικά δειλινά, ενώ οι φωτεινές τροχιές πλοίων και αεροπλάνων χαράζουν τον σκοτεινό καμβά του ουρανού και της θάλασσας, διαγράφοντας πραγματικά και νοερά ταξίδια. Ο Ντούνεμπιρ κινείται ανέμελα ανάμεσα στον φυσικό ρομαντισμό μιας πόλης ο ορίζοντας της οποίας κάθε ανέφελη δύση φιλοξενεί ένα βουβό δράμα χρωμάτων, και την ωμή ευαισθησία του Γιάννη Αγγελάκα που την αποκαλεί σε έναν στίχο του «γριά πουτάνα που ξυρίζει τα πόδια της». Στο άτυπο αυτό χρονικό θέση διεκδικούν η ιστορία, η βιτρίνα αλλά και τα σωθικά της πόλης, καθώς ο φωτογράφος τακτοποιεί ανύποπτες εκκρεμότητες μαζί της, φιλοτεχνώντας παράλληλα ένα ιδιωματικό αυτοπορτρέτο. Πόσοι χωρούν τελικά σε έναν εαυτό; Πόσες πόλεις λανθάνουν σε ένα πολεοδομικό συγκρότημα;
Ο Ντούνεμπιρ συναντά την πόλη ως τόπο όπου ο χρόνος κρυσταλλώθηκε, ως πεδίο αβλαβούς ή επώδυνης διέλευσης, ως φωτογενές υποκείμενο που θεωρείται από προνομιακές θέσεις, ως λίκνο που εναλλακτικά εξυψώνει και ταπεινώνει. Στην έκθεση εναλλάσσεται η αντιπροσωπευτικότητα και η ιδιαιτερότητα, το ύφος απρόσωπου ντοκουμέντου και η εμφανής υποκειμενικότητα. Διάχυτη είναι επίσης η ειδική ευαισθησία για τα ευάλωτα, εφήμερα χρώματα του δειλινού, του ρευστού σκαλοπατιού ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι. Η ελλειπτική αυτή περιήγηση, με τις σκόπιμα αστάθμητες διακυμάνσεις ανάμεσα στο οικείο και το ανοίκειο, προτείνεται τελικά ως κάτι περισσότερο από απλή σπονδή στην ακόρεστη περιέργεια της όρασης. Ίσως γιατί επιτρέπει να αναστοχαστεί κανείς πόσο παράξενα σύνθετα φαινόμενα είναι η πόλη, ο εαυτός, η φωτογραφία.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ
Ο Ίνγκο Ντούνεμπιρ (Ingo Dünnebier) γεννήθηκε στην Ιένα της πρώην Ανατολικής Γερμανίας το 1959. Το 1961 η οικογένειά του μετανάστευσε μέσω Βερολίνου στην περιοχή του Κάσσελ της πρώην Δυτικής Γερμανίας. Σπούδασε Οπτικοακουστικά Μέσα και Φωτογραφία στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών της Κολωνίας (1982-87). Αμέσως μετά τις σπουδές του μετοίκησε στη Θεσσαλονίκη όπου ζει και εργάζεται έως σήμερα με εξαίρεση το 2002 κατά τη διάρκεια του οποίου έζησε στη Νέα Υόρκη. Από το 1990 έως το 1996 δουλεύει πάνω σε φωτογραφικές διαδικασίες χωρίς φωτογραφική μηχανή, ως επί το πλείστον αποτυπώματα και χημειογράμματα μεγάλου μεγέθους. Από το 1994 μέχρι το 2002 φωτογραφίζει σε καθημερινό επίπεδο καταγράφοντας καταστάσεις της καθημερινότητας και το σύγχρονο τοπίο, ενώ παράλληλα δουλεύει σε θεματικές αυτοτελείς σειρές. Το 2007 δημιούργησε το εργαστήριο φωτογραφίας στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα όπου δίδαξε μέχρι το 2012. Έργα του βρίσκονται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και σε ιδιωτικές συλλογές.
ΕΚΘΕΣΕΙΣ (ΕΠΙΛΟΓΗ)
2013 «Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη», ατομική έκθεση, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, επιμέλεια Ηρακλής Παπαϊωάννου / «Samkura», An Gailearaí Gallery, Ντόνεγκαλ, Ιρλανδία.
2012 «Samkura – Περιπλάνηση», επιμέλεια Μαρία Τσαντσάνογλου, Ian Joyce, Κρατικό Μουσείο και Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη / «Τόποι της μνήμης – Πεδία οραμάτων», επιμέλεια Συραγώ Τσιάρα, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη / Έκθεση καλλιτεχνών σε residency, Γκαλερί Cló Ceardlann na gCnoc, Ντόνεγκαλ, Ιρλανδία.
2011 «Aephoria», Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης με την Γκαλερί artis causa, Ξάνθη/ «Νόστοι», επιμέλεια Γιώργος Τσακίρης, Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, Θεσσαλονίκη.
2010 «Klimawandel», Γκαλερί artis causa, Θεσσαλονίκη / «Contemplation», Γκαλερί Λόλα Νικολάου, Θεσσαλονίκη / «Παγίδα – Με τα μάτια ανοικτά», Χώρος Τέχνης Container, Θεσσαλονίκη.
2008 «nightmare612», επιμέλεια Takahiko Suzuki, OneYear Gallery, Ταϊπέι.
2007 «POLYMER», Γκαλερί Λόλα Νικολάου, Θεσσαλονίκη.
2005 «Ματιές στην πόλη», επιμέλεια Στέργιος Καράβατος, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.
2004 Από τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης, Ξάνθη / «Transphotometafores», Musée de Normandie, Καέν.
2003 «Atoma-individus», Ακαδημία Καλών Τεχνών, Μασσαλία / «Transphotometafores», L'Espace Apollonia, Στρασβούργο.
2001-02 «Transphotometafores», Centro Andaluz de la Fotografia, Αλμερία / «Photovision – La Galerie Photo», Ville de Montpellier, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Φλώρινα.
2000 «Got You under My Skin», Αίθουσα Τέχνης FOKA, Θεσσαλονίκη / «ART ATHINA 8», Αίθουσας Τέχνης FOKA, Αθήνα / «Transphotometafores – Τροχιές και διασταυρώσεις», επιμέλεια Ηρακλής Παπαϊωάννου, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
–– «Blue Chips», Αίθουσα Τέχνης FOKA, Θεσσαλονίκη.
1999 «Στο τραπέζι», ατομική έκθεση, Αίθουσα Τέχνης FOKA, Θεσσαλονίκη / «Συνέχειες και ασυνέχειες», από τη μόνιμη συλλογή του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
1998 «L. Fritz Gruber – Ένα φωτογραφικό αφιέρωμα», με την ευκαιρία των γενεθλίων των 90 χρόνων του Γερμανού υποστηρικτή και συλλέκτη φωτογραφίας, Γκαλερί Lichtblick-downtown, Κολωνία / «Νέα αποκτήματα», Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
–– «FOKArt», έκθεση συνεργατών, Αίθουσα Τέχνης FOKA, Θεσσαλονίκη.
1997 «Η επινόηση του τοπίου», επιμέλεια Γιάννης Σταθάτος, Υπουργείο Πολιτισμού, Πεκίνο, Κίνα / «Fernweh – Η ζωή είναι αλλού», Αίθουσα Τέχνης FOKA, Θεσσαλονίκη.
1996 «Μονόλογοι – Διάλογοι», Γκαλερί Όραμα, Θεσσαλονίκη / «Η επινόηση του τοπίου», επιμέλεια Γιάννης Σταθάτος, Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, Θεσσαλονίκη / «Η γλώσσα του σώματος», επιμέλεια T.O. Immisch, Galerie Marktschlösschen, Χάλλε, Γερμανία.
–– «Γερμανοί καλλιτέχνες στην Ελλάδα», ξενοδοχείο «Μακεδονία Παλάς», Θεσσαλονίκη.
1995 «Λατομείο», εικαστικές παρεμβάσεις, Πολιτιστικό Κέντρο Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης / «Look at You both Ways», περφόρμανς στο πλαίσιο της συνάντησης καλλιτεχνών «Κόμμα», Ικαρία.
1994 «Αποτυπώματα», ατομική έκθεση, στο πλαίσιο της «Φωτογραφικής Συγκυρίας», Μύλος, Θεσσαλονίκη / «Αμυγδαλεώνας», εικαστικές παρεμβάσεις, αμυγδαλεώνας Νέας Ραιδεστού, Θεσσαλονίκη.
Residencies
2011-12 Cló Ceardlann na gCnoc, Gortahork, Co. Donegal, residency και workshops, Ντόνεγκαλ, Ιρλανδία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (ΕΠΙΛΟΓΗ)
2012 Θεσσαλονικέων πόλις, τριμηνιαίο πολιτιστικό περιοδικό του Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Ελλάδος, τεύχος 39, κείμενο Μαρία Τσαντσάνογλου, βασισμένο σε συνέντευξη με τον καλλιτέχνη, Μάρτιος / Samkura, κατάλογος έκθεσης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος.
2011 Νόστοι, κατάλογος έκθεσης, εικαστικοί από την Κολωνία και τη Θεσσαλονίκη, Ινστιτούτο Γκαίτε, Δήμος Θεσσαλονίκης, Γενικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος.
2010 Αισθάνομαι, κατάλογος έκθεσης, ΟΣΔΠΠΔΦ Φοίβος, Αθήνα / Photobiennale 2010, κατάλογος, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.
2009 30 χρόνια, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης 1979-2009, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
2008 Εικαστική πορεία προς τις Πρέσπες, Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, κείμενο και φωτογραφίες, Φλώρινα / Γεωργίου Άρης – Φωτοσυγκυρία, άνθρωποι, πρόσωπα και φάσεις της Διεθνούς Φωτοσυγκυρίας, Μουσείο Φωτογραφίας και Υπουργείο Πολιτισμού, Θεσσαλονίκη.
–– Ιωαννίδης Κώστας, Σύγχρονη ελληνική φωτογραφία – Ένας αιώνας σε τριάντα χρόνια, Futura, Αθήνα.
2005 Ματιές στην πόλη, κατάλογος της ομότιτλης έκθεσης, επιμέλεια Στέργιος Καράβατος, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης / Express Yourself, μηνιαίο ένθετο περιοδικό της εφημερίδας Express, Αθήνα, Οκτώβριος.
2003 Transphotometafores – Τροχιές και διασταυρώσεις, κατάλογος της ομότιτλης έκθεσης, επιμέλεια-κείμενο Ηρακλής Παπαϊωάννου, Θεσσαλονίκη / Atoma-individus, κατάλογος ομότιτλης έκθεσης, κείμενο Σάνια Παπά, Diem Perdidi, Οκτώβριος, Μασσαλία.
2000 Transphotometafores – Τροχιές και διασταυρώσεις, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, επιμέλεια-κείμενο Ηρακλής Παπαϊωάννου, Θεσσαλονίκη / Got you under my skin, κατάλογος, Γκαλερί FOKA, Ιανουάριος, Θεσσαλονίκη.
1999 Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, μόνιμη συλλογή, τόμ. II, Θεσσαλονίκη.
–– Στο τραπέζι, κατάλογος ατομικής έκθεσης, Γκαλερί FOKA, περιορισμένη συλλεκτική έκδοση των 150 αντιτύπων, υπογεγραμμένοι από τον καλλιτέχνη, κείμενο Ηρακλής Παπαϊωάννου, Ιανουάριος, Θεσσαλονίκη.
1998 L. Fritz Gruber – A Photographic Homage, επετειακό λεύκωμα αφιερωμένο στον συλλέκτη και υποστηρικτή φωτογραφίας L. Fritz Gruber, Könemann, Κολωνία.
–– Vilém Flusser – Προς μια φιλοσοφία της φωτογραφίας, μετάφραση στα ελληνικά μαζί με τον Ηρακλή Παπαϊωάννου, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και University Studio Press, Θεσσαλονίκη.
–– Fernweh – Η ζωή είναι αλλού, κατάλογος ομότιτλης έκθεσης, περιορισμένη συλλεκτική έκδοση των 390 αντιτύπων, υπογεγραμμένοι από τους τρεις συμμετέχοντες, κείμενο Andrea Gilbert, Γκαλερί FOKA, Θεσσαλονίκη Οκτώβριος / Η επινόηση του τοπίου, κατάλογος ομότιτλης έκθεσης, επιμέλεια-κείμενο John Stathatos, Υπουργείο Πολιτισμού και Camera Obscura, Αθήνα/Πεκίνο.
1996, Μονόλογοι – Διάλογοι, κατάλογος έκθεσης, κείμενο Κωστής Αντωνιάδης (σ. 5-6, 20-23), Camera Obscura, Θεσσαλονίκη Ιανουάριος / Η επινόηση του τοπίου, κατάλογος ομότιτλης έκθεσης, επιμέλεια-κείμενο John Stathatos, Camera Obscura, Θεσσαλονίκη / Η επινόηση του τοπίου, κατάλογος ομότιτλης έκθεσης, επιμέλεια-κείμενο John Stathatos, κείμενο Ηρακλής Παπαϊωάννου, Βαφοπούλειο Πολιτιστικό Ίδρυμα, Θεσσαλονίκη.
1995 Λατομείο – Εικαστικές παρεμβάσεις, κατάλογος, Πολιτιστικό Κέντρο Ασβεστοχωρίου.
–– ...,... (Κόμμα), κατάλογος διεθνούς συμποσίου στην νήσο Ικαρία, φωτογραφική παρουσίαση, Komma edition, Βούπερταλ.
1994 Καλλιτέχνες στον αμυγδαλεώνα, κατάλογος, Θεσσαλονίκη, Ιούλιος.
Για να δείτε την πλήρη σειρά από φωτογραφίες του Ίνγκο Ντούνεμπιρ, επισκεφτείτε τη σελίδα του chronosmag.eu ή πατήστε εδώ.