Αλγεινές εντυπώσεις προκάλεσε η πρώτη εμφάνιση του νέου υπουργού Πολιτισμού στην Μπουμπουλίνας. Δεν γνωρίζουμε αν φταίει το άγχος της «πρώτης φοράς», όμως ο Πάνος Παναγιωτόπουλος επέλεξε να μιλήσει σε σημαντικούς προκατόχους του παραλείποντας οποιαδήποτε αναφορά στη Μελίνα Μερκούρη και εστιάζοντας σε καθαρά πολιτικά πρόσωπα με αρχηγική καριέρα. Πρόσθεσε πάντως ότι ο Αντώνης Σαμαράς έχει αφήσει εκεί ένα μέρος της καρδιάς του...
Η παρέμβασή του κατά την τελετή παράδοσης παραλαβής -εστάλη το κείμενο στους δημοσιογράφους- ήταν μακρά, καθαρά πολιτική με ανύπαρκτες αναφορές στο πολιτιστικό όραμα αυτό καθ' αυτό και με την υπαινικτική υπόμνηση «Δεν πρόκειται να σας κρύψω γιατί ξέρετε, είμαι οπαδός ενός παρεξηγημένου για πολλά χρόνια διανοουμένου του Ρομέν Ρολάν που έλεγε «η πολυτέλεια του να δυσαρεστείς». Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στους ανθρώπους του πολιτισμού, της τέχνης και του πνεύματος λέγοντας πως «μοχθούν σήμερα για να υλοποιήσουν το μεράκι τους και το όραμά τους στην Ελλάδα.»
Το ατόπημα όμως ήταν η αναφορά στο γεγονός ότι ο πήχης σε αυτό το υπουργείο είναι ψηλά. Και ενώ αυτονόητα περιμένει κανείς να ακούσει το όνομα της Μελίνας Μερκούρη – άλλωστε το γραφειάκι της υπάρχει πάντα, ακόμα και σήμερα μέσα στο γραφείο υπουργού στην Μπουμπουλίνας προκαλώντας δέος και συγκίνηση- ο Πάνος Παναγιωτόπουλος επέλεξε να αναφερθεί στον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, στον Ευάγγελο Βενιζέλο και στον Κώστα Καραμανλή. Τρία στελέχη πρώτης γραμμής, τρεις πολιτικούς αρχηγούς -δυο εξ αυτών πρωθυπουργοί- δίνοντας ένα πρωτόγνωρο στίγμα στη θέση του υπουργού Πολιτισμού.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του Πάνου Παναγιωτόπουλου:
«Αγαπητέ φίλε Κωνσταντίνε Αρβανιτόπουλε, αγαπητέ φίλε Κώστα Τζαβάρα, κυρία Μενδώνη, κυρίες και κύριοι, στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού, αγαπητοί συνάδελφοι από τον χώρο των μέσων μαζικής επικοινωνίας σήμερα κάνουμε μια νέα αρχή.
Το Υπουργείο Πολιτισμού επανιδρύεται, επανασυστήνεται και ξεκινά μια νέα διαδρομή. Ελπίζω ότι θα είναι συναρπαστική, γόνιμη και ωφέλιμη στους πολύ δύσκολους, στους ιδιαίτερα χαλεπούς καιρούς της δημοσιονομικής και οικονομικής κρίσης.
Έχω απόλυτη επίγνωση ότι σε αυτό το Υπουργείο ο πήχης είναι πολύ ψηλά. Έχουν περάσει από εδώ μεταξύ των άλλων ο σημερινός Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς ο οποίος σας διαβεβαιώ ότι έχει αφήσει ένα κομμάτι της καρδιάς του εδώ και μου το είπε πριν ανακοινωθεί η τοποθέτησή μου εδώ, αλλά από εδώ έχει περάσει και ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών ο Βαγγέλης Βενιζέλος.
Για να θυμηθώ ότι επίσης από την πολύ υπεύθυνη και πολύ τιμητική θέση του Υπουργού Πολιτισμού πέρασε στο παρελθόν ένας άλλος Πρωθυπουργός ο Κώστας Καραμανλής ο οποίος επέλεξε να διατηρήσει παράλληλα με τα πρωθυπουργικά καθήκοντα στην πρώτη περίοδο της θητείας του και τα καθήκοντα του Υπουργού Πολιτισμού.
Όλα αυτά που ξεκινούν σήμερα, ξεκινούν στο πλαίσιο μιας καινούργιας κοινής πολιτικής προσπάθειας. Μιλώ για τη συνεργασία των δύο κομμάτων η οποία προσπάθεια αποτελεί ταυτόχρονα και ένα πολύ ενδιαφέρον πολιτικό εγχείρημα.
Για πρώτη φορά στην μεταπολιτευτική Ελλάδα δύο ιστορικά αντίπαλα κόμματα που συγκρούστηκαν στο παρελθόν με σφοδρότητα για διαφορετικές αιτίες, περίπου για 4 δεκαετίες συνεργάζονται με αμιγώς πολιτικά στελέχη έχοντας επικεφαλής της Κυβέρνησης έναν εκλεγμένο Πρωθυπουργό που είναι ο αρχηγός του πρώτου κόμματος και έχοντας ως νούμερο δύο τον αρχηγό του άλλου κόμματος με το οποίο για 4 δεκαετίες υπήρξε αυτή η σφοδρή σε ορισμένες περιπτώσεις σύγκρουση και αντιπαλότητα.
Δεν πρόκειται να σας κρύψω γιατί ξέρετε, είμαι οπαδός ενός παρεξηγημένου για πολλά χρόνια διανοουμένου του Ρομέν Ρολάν που έλεγε «η πολυτέλεια του να δυσαρεστείς». Δεν πρόκειται να σας κρύψω ότι θεωρώ ότι το πολιτικό αυτό εγχείρημα είναι δύσκολο. Αλλά επιτρέψτε μου να έχω τη βεβαιότητα και την αισιοδοξία ότι παρά τους χαλεπούς καιρούς και τη δυσκολία των περιστάσεων αυτό το εγχείρημα θα πετύχει.
Ο τόπος μας χρειάζεται κυβερνήσεις σταθερές, μακράς πνοής που να συνθέτουν απόψεις και να παράγουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Και αυτή η Κυβέρνηση από τα πρώτα δείγματα γραφής έδειξε πως το εννοεί και θα το κάνει πράξη.
Ομολογουμένως δεν υπάρχει καλύτερο πεδίο σύνθεσης και εθνικής συνεννόησης από τον πολιτισμό. Θα μπορούσε όμως να αναρωτηθεί κανείς, πάλι με την ειλικρίνεια που με χαρακτηρίζει και σε ορισμένες περιπτώσεις με κάνει δυσάρεστο, τι μπορεί να κάνει ένας Υπουργός Πολιτισμού την εποχή του μνημονίου στην Ελλάδα;
Ακούστε, την πολύ οδυνηρή εμπειρία των περικοπών την έζησα στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας όταν ανέλαβα αυτό το τεράστιο φορτίο και το έφερε σε πέρας. Γνωρίζω και την εδώ πραγματικότητα των προϋπολογισμών και γνωρίζω και τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί.
Η κρίση όμως αφορά στους αριθμούς και τα οικονομικά μεγέθη. Και ναι, δέχομαι ότι δημιουργεί σε αρκετές περιπτώσεις μια δύσκολη και δυσβάστακτη καθημερινότητα. Η κρίση όμως- επιτρέψτε μου να πιστεύω και αποτελεί εδραιωμένη πεποίθησή μου- ότι δεν μπορεί να θίξει τον σκληρό πυρήνα των βασικών αξιών που συγκροτούν την ιδιαιτερότητα και την ιδιοπροσωπεία του ελληνικού λαού. Γιατί αυτός ο τόπος ο μικρός, ο μέγας παρήγαγε, παράγει και θα εξακολουθήσει να παράγει πολιτισμό.
Ο ελληνικός πολιτισμός είναι το μέγιστο κεφάλαιο που διαθέτει αυτή η χώρα αλλά ταυτόχρονα αποτελεί τον κεντρικό άξονα αναφοράς στην εξέλιξη του ανθρωπίνου πνεύματος διεθνώς.
Κυρίες και κύριοι, θέλω μέσα από την καρδιά μου με την ευκαιρία αυτής της εκκίνησης να πω ότι αισθάνομαι βαθύτατο σεβασμό και τρέφω πολύ μεγάλη εκτίμηση για όλους τους ανθρώπους του πολιτισμού και του πνεύματος που προσπαθούν σήμερα παρά τις αντιξοότητες, τις δυσκολίες, τα προβλήματα, την τραυματισμένη από τις περικοπές καθημερινότητα, προσπαθούν, δραστηριοποιούνται και προσφέρουν στον πολιτισμό.
Διακρίνω το πόσο δύσκολος είναι ο αγώνας που δίνουν. Από την άλλη πλευρά όμως αναγνωρίζω ότι τον δίνουν με αξιοπρέπεια, με όραμα και με έμπνευση.
Επιτρέψτε μου να πιστεύω και νομίζω ότι αυτή η πεποίθηση είναι κοινή μας πεποίθηση, ότι όλα δεν είναι χρήμα και δεν μετρώνται με το χρήμα. Η κρίση αυτή, η πρωτόγνωρη κρίση, η μεγαλύτερη κρίση που δοκίμασε η χώρα μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου όπου μας έβαλαν άσπονδοι φίλοι και εχθροί ο Έλληνας να σκοτώνει τον Έλληνα, η κρίση αυτή μας έχει οδηγήσει υποχρεωτικά σε περισσότερη αυτογνωσία και αυτοσυνειδησία.
Θεωρώ ότι αρχίζουμε σιγά-σιγά και ξανά βρίσκουμε τον ιστό που μας κράτησε διαχρονικά όρθιους ως έθνος και ως λαό ανάμεσα στις συμπληγάδες της ιστορίας. Ανάμεσα στις μυλόπετρες που απείλησαν να μας αλέσουν αλλά δεν τα κατάφεραν. Με τις αξίες μας, τα ιδανικά μας, τον πολιτισμό μας, την παιδεία μας, την ιστορία μας, τη γλώσσα μας.
Ναι, εξακολουθώ να πιστεύω και εγώ σε αυτές τις αρχές που εμπνέουν και κινητροδοτούν όλους και το πιστεύω. Και εξακολουθώ να πιστεύω για να πιάσω την κουβέντα από τον πολύ έτσι τρυφερό προσωπικό υπαινιγμό που έκανε ο φίλος μου ο Κώστας, ναι εξακολουθώ να πιστεύω εγώ που είμαι φιλελεύθερος και από τα 17 μου χρόνια είμαι στις τάξεις ενός φιλελεύθερου κεντροδεξιού κόμματος ότι έχει σημασία η ιδιωτική πρωτοβουλία και στον πολιτισμό.
Έχει σημασία να δημιουργείται πολιτισμός χωρίς την κρατική ασφυξία και κρατική κηδεμονία. Αλλά φίλοι μου και φίλες, το κράτος δεν μπορεί να απέχει, είναι εθνική αποστολή ο πολιτισμός για το ελληνικό κράτος γιατί υπάρχουν παρακαταθήκες 3000 ετών.
Αυτές τις αξίες και αυτές τις αρχές ήρθα εδώ να υπηρετήσω όχι για να σας διδάξω. Ούτε το μπορώ, ούτε και το θέλω. Αλλά για να συνενώσω τις προσωπικές μου προσπάθειες μαζί σας σε αυτή την πολύ δύσκολη περίοδο.
Έχω εμπιστοσύνη στους ανθρώπους του πολιτισμού και του πνεύματος, στους ανθρώπους της τέχνης που μοχθούν σήμερα για να υλοποιήσουν το μεράκι τους και το όραμά τους στην Ελλάδα.
Δεν μπορούμε ούτε να ακολουθήσουμε βήμα σημειωτόν, ούτε να κοιτάξουμε προς τα πίσω. Θα πάμε μπροστά. Οι άνθρωποι αυτοί είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές της σύγχρονης Ελλάδας γιατί ξέρετε, δείχνουν ότι η Ελλάδα είναι κάτι εντελώς υπερβατικό, η πραγματική Ελλάδα, σε σχέση με αυτό που παρουσιάζουν ως σημερινή μας εικόνα κάποια media του εξωτερικού μιλώντας μόνο για την Ελλάδα της δημοσιονομικής κρίσης.
Δεν είναι αυτό που προσδιορίζει την Ελλάδα. Την Ελλάδα την προσδιορίζει αυτό που είπαμε πριν, ότι ο πολιτισμός της είναι το κεντρικό σημείο αναφοράς στην παγκόσμια ιστορία του πνεύματος και του πολιτισμού.
Θέλω να ευχαριστήσω τον Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο με τον οποίο είχα την τιμή να κάνω μια κοινή διαδρομή εκτός των άλλων, εκτός τα κοινά μας ενδιαφέροντα για τα εθνικά θέματα και για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Αλλά να κάνω μια διαδρομή στους πολύ δύσκολους μήνες της εκκίνησης του Αντώνη Σαμαρά στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας.
Θέλω να ευχαριστήσω τον Κώστα Τζαβάρα για το έργο που παρήγαγε εδώ. Όπως και ο Κωνσταντίνος και ο Κώστας Τζαβάρας είναι αθόρυβος αλλά ουσιαστικός. Επιλέγει το ουσιαστικό και όχι το εντυπωσιακό. Ασχολείται με την ουσία και όχι με τη βιτρίνα.
Θέλω να εκφράσω τη χαρά μου που στο Υπουργείο υπάρχει η κυρία Μενδώνη. Και θέλω να εκφράσω επίσης τη χαρά μου που έχω κοντά μου έναν καλό φίλο από τα χρόνια της δημοσιογραφίας αλλά και από τα χρόνια της πολιτικής τον Γιάννη τον Ανδριανό που έχει δείξει και ευαισθησίες και ουσιαστικό ενδιαφέρον για τον τομέα που αναλαμβάνει.
Θέλω να σας πω ότι χρειάζομαι να σας έχω δίπλα μου. Όχι με την ιδιότητα του πολιτικού, με την ιδιότητα ενός ανθρώπου που ήρθε εδώ για να προσπαθήσει μαζί σας για το καλύτερο.
Με αυτές τις σκέψεις ευχαριστώ τον Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο για τα πολύ θερμά και καλά του λόγια. Ευχαριστώ τον Κώστα Τζαβάρα για τα όσα πολύ ωραία μου είπε και για το έργο που παρήγαγε εδώ μαζί με τον Κωνσταντίνο.
Θέλω, Κώστα, να σου ευχηθώ καλή δύναμη και καλή συνέχεια σε αυτά που θα κάνεις στη Βουλή και εκτός Βουλής. Γιατί ξέρω ότι η προσωπική σου διαδρομή δεν συνδέεται ούτε με αξιώματα ούτε με επίσημες ιδιότητες.»
Φωτογραφία Eurokinissi