Η υποχρεωτική αναγραφή όλων των εισοδημάτων - ακόμα κι αν απαλλάσσονται ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο – στην οικονομική δήλωση και η συνάθροισή τους με τα υπόλοιπα φορολογητέα εισοδήματα φέρνει νέες επιβαρύνσεις ύψους 1 εως 4%.
Η επιβάρυνση αυτή αφορά εισφορά αλληλεγγύης επί μίας σειράς επιδομάτων και κοινωνικών παροχών. Τα εισοδήματα αυτά, όπως αναφέρει το αναλυτικό ρεπορτάζ της εφημερίδας «Το Βήμα» θα συναθροιστούν με τα υπόλοιπα φορολογητέα εισοδήματα του φορολογούμενου και θα επιβαρυνθούν στο σύνολό τους με εισφορά αλληλεγγύης που διαμορφώνεται σε 1% για ετήσιο εισόδημα από 12.000 ευρώ έως 20.000 ευρώ, σε 2% για ετήσιο εισόδημα από 20.001 ευρώ έως 50.000 ευρώ, σε 3% για ετήσιο εισόδημα από 50.001 ευρώ έως 100.000 ευρώ και με 4% για ετήσιο εισόδημα άνω των 100.000 ευρώ.
Σύμφωνα με διευκρινιστική εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομικών η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επιβάλλεται, σε όλα τα εισοδήματα, ακόμη και τα απαλλασσόμενα, εκτός από τις εξαιρέσεις που ρητά ορίζονται στο νόμο.
Όσα από τα επιδόματα - βοηθήματα αποτελούν σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΦΕ εισόδημα, ακόμη κι αν απαλλάσσονται της φορολογίας, δηλώνονται υποχρεωτικά στον κωδικό 659-660 της δήλωσης (έντυπο Ε1) με βάση τις διατάξεις της παραγρ. 6 του άρθρου 62 του ΚΦΕ, όπως τροποποιήθηκε με τον ν.4110/2013 και συνεπώς υπόκεινται στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, σύμφωνα με τις υφιστάμενες διατάξεις του ΚΦΕ, συγκεκριμένα την παραγρ. 5 του άρθρου 6, αποτελούν εισόδημα απαλλασσόμενο της φορολογίας οι συντάξεις αναπήρων πολέμου, το εξωιδρυματικό επίδομα, η ισόβια σύνταξη, το επίδομα πολύτεκνων, το ΕΚΑΣ, το επίδομα επικίνδυνης εργασίας.
Αντίθετα, όσα επιδόματα - βοηθήματα δεν φέρουν τα απαραίτητα γενικά εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος, δίδονται ως κοινωνική παροχή για την αντιμετώπιση και κάλυψη συγκεκριμένων ειδικών δαπανών στις οποίες υποβάλλονται ευπαθείς ομάδες φορολογούμενων, δίδονται χωρίς αντάλλαγμα παροχής εργασίας, χωρίς να αποτελούν καρπό περιουσιακών στοιχείων, δεν αναγράφονται στον συγκεκριμένο κωδικό της δήλωσης και συνεπώς δεν τίθεται θέμα επιβολής εισφοράς. Παραδείγματα επιδομάτων που σύμφωνα με την θέση της Διοίκησης δεν αποτελούν εισόδημα, είναι το διατροφικό επίδομα, το επίδομα τυφλότητας, το επίδομα τοκετού, τα επιδόματα λουτροθεραπείας, εισπευσοθεραπείας, αεροθεραπείας, ενεσοθεραπείας κλπ.
Από τον πίνακα 6 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2013, οι κωδικοί που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του εισοδήματος επί του οποίου θα υπολογίζεται η ειδική εισφορά, είναι οι εξής: 659-660,661-662,431-432,433-434,305-306.
Όσον αφορά στις εξαιρέσεις και προκειμένου να απαλλαγεί ένας άνεργος από την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, για το οικονομικό έτος 2013, οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται αθροιστικά, είναι οι εξής:
α) Να λαμβάνει επίδομα ανεργίας από τον ΟΑΕΔ, ή να είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο των ανέργων του εν λόγω οργανισμού για τουλάχιστον 12 συνεχόμενους μήνες, ούτως ώστε να χαρακτηρίζεται μακροχρόνια άνεργος. Οι προϋποθέσεις αυτές πρέπει να συντρέχουν στο πρόσωπο του κατά την 30/04/2013, για να υπάρχει και για το τρέχον οικονομικό έτος ένα σημείο αναφοράς, κοινό για όλους τους φορολογούμενους. Συνεπώς μακροχρόνια άνεργος, για την εφαρμογή του νόμου κατά το οικονομικό έτος 2013, νοείται αυτός που είναι συνεχόμενα εγγεγραμμένος στον ΟΑΕΔ, τουλάχιστον από 30/04/2012 έως και 30/4/2013.
β) Να μην έχει κατά το χρόνο της βεβαίωσης της εισφοράς πραγματικά εισοδήματα, γεγονός που το δηλώνει υπεύθυνα ο φορολογούμενος, μαζί με την αίτηση απαλλαγής του από την εισφορά που θα υποβάλλει στη Δ.Ο.Υ. (μετά τη λήψη του εκκαθαριστικού σημειώματος) και θα ελεγχθεί κατά την υποβολή της φορολογικής του δήλωσης κατά το επόμενο οικονομικό έτος.
Διευκρινίζεται ότι, πραγματικά εισοδήματα εννοούνται τα εισοδήματα άλλης πηγής εκτός από αυτά που προέρχονται από μισθωτές υπηρεσίες ΣΤ' πηγής, δηλαδή τα εισοδήματα Α', Γ, Δ', Ε' και Ζ' πηγής, διότι εννοείται ότι υπάρχει το ενδεχόμενο, φορολογούμενος μισθωτός υπάλληλος να εργάστηκε κατά ένα χρονικό διάστημα μέσα στο έτος 2013, να διακόπηκε εν συνεχεία η εργασιακή του σχέση και κατά την 30/04/2013 να είχε ήδη αρχίσει να λαμβάνει επίδομα ανεργίας, συνεπώς και να απαλλάσσεται από την εισφορά. Στην έννοια του πραγματικού εισοδήματος, για τις ανάγκες εφαρμογής αυτής της εξαίρεσης, δεν περιλαμβάνονται τα αντικειμενικά εισοδήματα που προσδιορίζονται με βάση τη συνολική ετήσια δαπάνη διαβίωσης και την ετήσια δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.
Περαιτέρω,εξαιρούνται από την επιβολή της εισφοράς, για όλα τους τα εισοδήματα, οι κινητικά ανάπηροι με ποσοστό αναπηρίας από 80% και άνω, συνεπώς και όσοι έχουν βαριά κινητική αναπηρία 80% ακριβώς. Σημειώνεται ότι, τα άτομα με κινητική αναπηρία 80% ακριβώς, εξαιρούνται μόνο από την εισφορά και όχι από την επιβολή του φόρου εισοδήματος. Το γεγονός αυτό πρέπει να δηλώνεται υπεύθυνα, από τον ίδιο τον φορολογούμενο, στην περίπτωση 19 του πίνακα 2 της πρώτης σελίδας της δήλωσης (έντυπο Ε1) στους κωδικούς 913-914.
Τονίζεται ότι η αποζημίωση λόγω λύσης εργασιακής σχέσης και τα εφάπαξ των ταμείων πρόνοιας & των ασφαλιστικών οργανισμών, όπως επίσης και οι αμοιβές υπαλλήλων της Ε.Ε. για τις οποίες έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του Πρωτοκόλλου περί Προνομίων και Ασυλιών της Ε.Ε, δηλώνονται στους κωδικούς 657-658 του Πίνακα 6 της δήλωσης, προκειμένου κατά την εκκαθάριση να μην υπολογιστεί εισφορά για αυτά.
Τέλος επιτηδεύματος
Ο υπολογισμός του τέλους επιτηδεύματος γίνεται με βάση τα στοιχεία που τηρούνται στο Μητρώο της εφορίας.
Το τέλος επιτηδεύματος και για το οικονομικό έτος 2013 (χρήση 2012) θα επιβληθεί σε όσους επιτηδευματίες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, άσκησαν δραστηριότητα μέσα στην διαχειριστική περίοδο 2012 και η ΓΓΠΣ θα βεβαιώσει τα ποσά με βάση τα στοιχεία που τηρούνται στο Μητρώο. Συνεπώς, η μη άσκηση δραστηριότητας αναγνωρίζεται, όπως και κατά το οικονομικό έτος 2012, μόνο με υποβληθείσα δήλωση διακοπής εργασιών στην Δ.Ο.Υ., ακόμη κι αν αυτή υποβλήθηκε εκπρόθεσμα. Διευκρινίζεται ότι, η ημερομηνία της διακοπής εργασιών είναι μία και μοναδική (καταληκτική), δεν τροποποιείται και οι φορολογούμενοι δεν δύνανται να την αντικαταστήσουν με μια προγενέστερη ούτως ώστε να απαλλαχθούν από την καταβολή του τέλους επιτηδεύματος.
Από το οικονομικό έτος 2013 και μετά, αυξάνεται το τέλος επιτηδεύματος ως εξής:
α) Για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε τουριστικούς τόπους και σε πόλεις ή χωριά με πληθυσμό έως 200.000 κατοίκους, σε 800 ευρώ ετησίως.
β) Για νομικά πρόσωπα που ασκούν εμπορική επιχείρηση και έχουν την έδρα τους σε πόλεις με πληθυσμό πάνω από 200.000 κατοίκους, σε 1.000 ευρώ ετησίως.
γ) Για ατομικές εμπορικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, σε 650 ευρώ ετησίως.
δ) Για κάθε υποκατάστημα σε 600 ευρώ ετησίως.
Η αύξηση αυτή δεν ισχύει για τις Αστικές μη Κερδοσκοπικές Εταιρίες της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε., καθώς και για τα φυσικά πρόσωπα που το εισόδημά τους προέρχεται από ατομική επιχείρηση παροχής υπηρεσιών ή ελευθέριο επάγγελμα και έχουν έγγραφη σύμβαση με μέχρι 3 φυσικά ή/ και νομικά πρόσωπα, ή το 75% των ακαθάριστων εσόδων τους προέρχεται από 1 φυσικό ή/ και νομικό πρόσωπο. Για αυτές τις περιπτώσεις, εξακολουθούν να ισχύουν τα ποσά του τέλους επιτηδεύματος όπως επιβλήθηκαν κατά το οικονομικό έτος 2012. Η υπαγωγή στην παραπάνω περίπτωση δηλώνεται υπεύθυνα, από τον ίδιο τον φορολογούμενο, στην περίπτωση 11 του Πίνακα 2 της πρώτης σελίδας της δήλωσης (έντυπο Ε1) στους κωδικούς 019-020 και δύναται να ελεγχθεί από την Δ.Ο.Υ.
Σημειώνεται ότι τα φυσικά πρόσωπα που πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις, από το οικονομικό έτος 2014 και μετά θα φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών, χωρίς να δικαιούνται την έκπτωση των δαπανών του άρθρου 31 του Κ.Φ.Ε.
Υπενθυμίζεται ότι εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής τέλους επιτηδεύματος οι επιχειρήσεις, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που ασκούν την δραστηριότητά τους αποκλειστικά σε χωριά, όπως προβλέπονταν πριν από την έναρξη του σχεδίου «Καποδίστριας», με πληθυσμό ως πεντακόσιους κατοίκους και νησιά έως 3.100 κατοίκους, εκτός κι αν είναι τουριστικοί τόποι. Με υπουργική απόφαση του 2011 ορίστηκε για τον προσδιορισμό του πληθυσμού να λαμβάνεται υπόψη η απογραφή του 2001 και ως τουριστικοί τόποι να θεωρούνται αυτοί που περιλαμβάνονται στο ΠΔ 899/76 όπως τροποποιήθηκε με το ΠΔ 664/77.
Από την διοίκηση, έχει ήδη γίνει δεκτό ότι, θα ληφθεί υπόψη ο πληθυσμός των χωριών τα οποία αποτελούσαν, πριν από εφαρμογή του σχεδίου «Καποδίστριας» (ν. 2539/1997), αυτοτελή νομικά πρόσωπα, δηλαδή κοινοτητες. Συνεπώς αν κάποιο χωριό δεν αποτελούσε, κατά το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα, από μόνο του κοινότητα και άνηκε διοικητικά σε άλλη κοινότητα ή σε κάποιο δήμο, λαμβάνεται υπόψη για την απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος, ο πληθυσμός της κοινότητας (ή αντίστοιχα του δήμου) που υπαγόταν.
Επίσης, εξαιρούνται της καταβολής του τέλους επιτηδεύματος οι ατομικές επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες κατά τα πέντε πρώτα χρόνια της δραστηριότητάς τους, όπου για το οικονομικό 2013 διευκρινίζεται ότι είναι τα φυσικά πρόσωπα που έκαναν έναρξη για πρώτη φορά μετά την 01/01/2008 και όσοι ασκούν ατομική εμπορική επιχείρηση και είναι άνω των εξήντα δύο ετών, όπου για το οικονομικό 2013 είναι τα πρόσωπα που γεννήθηκαν μέχρι την 31/12/1950. Το γεγονός αυτό πρέπει να δηλώνεται υπεύθυνα, από τον ίδιο τον φορολογούμενο, στην περίπτωση 12 του Πίνακα 2 της πρώτης σελίδας της δήλωσης (έντυπο Ε1) στους κωδικούς 027-028.