Σπάνιο και ανεξήγητο περιστρεφόμενο άστρο νετρονίων ανακάλυψε Ελληνας αστρονόμος [εικόνα]

Ενα μοναδικό και ανεξήγητο αστρονομικό φαινόμενο εντόπισε διεθνής αστρονομική ομάδα, με τη συμμετοχή του διακεκριμένου Ελληνα Κώστα Γουργουλιάτου. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σπάνιο περιστρεφόμενο άστρο νετρονίων, το οποίο είναι ό,τι πιο κοντινό σε μαύρη τρύπα μπορούν να παρατηρήσουν οι επιστήμονες

Χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο ακτίνων-Χ «Swift» της NASA, οι επιστήμονες με επικεφαλής την καθηγήτρια Βικτόρια Κάσπι του καναδικού πανεπιστημίου ΜακΓκιλ στο Μόντρεαλ, εντόπισαν το περιστρεφόμενο άστρο νετρονίων (πάλσαρ) ΙΕ 2259+586 σε απόσταση περίπου 10.000 ετών φωτός από τη Γη, στην κατεύθυνση του βόρειου αστερισμού της Κασσιόπειας.

Το συγκεκριμένο άστρο ανήκει στην υποκατηγορία των λεγόμενων μαγνητικών άστρων νετρονίων (magnetars), τα οποία αποτελούν τους ισχυρότερους μαγνήτες του σύμπαντος, με ασύλληπτα ισχυρά μαγνητικά πεδία, ενώ κατά καιρούς εκτοξεύουν στο διάστημα υψηλής ενέργειας παλμούς.

Οπως εξηγούν οι επιστήμονες ένα άστρο νετρονίων, δημιουργείται μετά την έκρηξη και το θάνατο ενός τεράστιου άστρου (σουπερ νόβα) το οποίο καταρρέει από το ίδιο του το βάρος.

Τα άστρα νετρονίων που μένουν πίσω, ονομάζονται πάλσαρ και μπορούν να περιστραφούν έως 43.000 φορές το λεπτό και διαθέτουν πανίσχυρα μαγνητικά πεδία τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερα από αυτό της Γης. Μάλιστα, ένα πάλσαρ που γυρίζει γύρω από τον εαυτό του με τέτοια ταχύτητα, είναι ουσιαστικά ότι πλησιέστερο σε μια μαύρη τρύπα μπορούν να παρατηρήσουν άμεσα οι επιστήμονες.

Εκτός από τα ισχυρά μαγνητικά πεδία, το πάλσαρ έχει τεράστια πυκνότητα και η ύλη σε ένα τέτοιο άστρο διαμέτρου μόλις 15 έως 20 χιλιομέτρων είναι τόσο συμπιεσμένη, ώστε μία σταγόνα τέτοιας ύλης θα ζύγιζε ένα δισεκατομμύριο τόνους πάνω στον πλανήτη μας, ενώ μέχρι σήμερα κανένα επιστημονικό εργαστήριο στη Γη δεν έχει καταφέρει να αναπαράγει τέτοιες συνθήκες υπερ-πυκνότητας.

Το πιο εντυπωσιακό ωστόσο με το πάλσαρ ΙΕ 2259+586 είναι η ανεξήγητη συμπεριφορά του: αφού όπως παρατήρησαν οι επιστήμονες, το πάλσαρ απότομα επιβράδυνε την ταχύτητά του, κάτι που ποτέ στο παρελθόν δεν έχει παρατηρηθεί.

Συγκεκριμένα, το άστρο έκοψε ταχύτητα και έκτοτε σταδιακά μειώνει την ταχύτητα περιστροφής του, η οποία αρχικά ήταν μία περιστροφή κάθε επτά δευτερόλεπτα. ΤΟ φαινόμενο αυτό είναι πρωτοφανές, αφού μέχρι σήμερα, οι αστρονόμοι είχαν δει πάλσαρ να επιταχύνουν την περιστροφή τους, αλλά ποτέ να την επιβραδύνουν και αναρωτιούνται τι είδους κοσμική «ανωμαλία» μπορεί να προκαλέσει ένα τέτοιου είδους συμβάν.

Ωστόσο, οι επιστήμονες υποθέτουν ότι η επιβράδυνση της περιστροφής του άστρου σχετίζεται με τη σύντομη αλλά ισχυρή έκρηξη ακτίνων-γάμα που έγινε αντιληπτή από το διαστημικό τηλεσκόπιο "Fermi" της NASA λίγο πριν ξεκινήσει το άστρο να μειώνει τις περιστροφές του.

Στην αστρονομική ομάδα που έκανε αυτή την μοναδική ανακάλυψη, συμμετείχε και ο Ελληνας Κωνσταντίνος Γουργουλιάτος ο οποίος γεννήθηκε το 1982 στην Πάτρα και σπούδασε Φυσική στο πανεπιστήμιο Πατρών. Στη συνέχεια πήγε στη Βρετανία όπου εκανε μεταπτυχιακά και διδακτορικό στο Ινστιτούτο Αστρονομίας στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και σήμερα είναι μετα-διδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Φυσικής του πανεπιστημίου ΜακΓκιλ του Μόντρεαλ και μέλος της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρίας και εταίρος της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρίας της Βρετανίας.