Τις προσπάθειες της τρικομματικής κυβέρνησης να αλλάξει την γενική αντίληψη που επικρατεί πως η Ελλάδα είναι μια σπάταλη χώρα υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, από τις ΗΠΑ όπου βρίσκεται.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ουάσιγκτον Τάιμς», ο κ. Βενιζέλος, μεταξύ άλλων, προειδοποιεί «οι εντάσεις αυτού του είδους θα μπορούσαν να εξασθενίσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, τροφοδοτώντας τον λαϊκιστικό σκεπτικισμό και ενθαρρύνοντας τον οικονομικό εθνικισμό, αντί της ολοκλήρωσης μεταξύ των ευρωπαϊκών οικονομιών».
Ο κ. Βενιζέλος -αφού προειδοποιεί για τον κίνδυνο «διεύρυνσης του ρήγματος» εντός της ευρωζώνης, το οποίο διαχωρίζει τις χώρες οικονομικής σταθερότητας, όπως είναι η Γερμανία, από τους εταίρους τους στη νότια Ευρώπη, που πασχίζουν να επιταχύνουν το βήμα τους, σημειώνοντας ότι «ο διαχωρισμός αυτός στην Ευρώπη ευθύνεται για τη διαφορά στις τιμές των ελληνικών επιτοκίων δανεισμού σε σχέση με τα γερμανικά»- τονίζει την ανάγκη να μετριασθούν οι απαιτήσεις λιτότητας από τη Γερμανία, καθώς οι περικοπές δαπανών έχουν εκτινάξει το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα, άνω του 25%.
Τέλος, ενόψει των γερμανικών εκλογών του ερχόμενου Σεπτεμβρίου, ο κ. Βενιζέλος διατυπώνει την άποψη ότι «θα ήταν πιο εύκολη μια συνεργασία με τους εταίρους σοσιαλδημοκράτες στη Γερμανία, που θα ήταν περισσότερο πρόθυμοι να χαλαρώσουν τα μέτρα λιτότητας».
Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να αποκτήσει πολιτική οντότητα
«Η καταλυτική αλλαγή που έχει συντελεστεί, αυτή που έχει αλλάξει το τοπίο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, είναι ουσιαστικά η θεσμική ενσωμάτωση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην ευρωζώνη», τόνισε σε ομιλία του στην Ουάσιγκτον ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, επισημαίνοντας ότι «αυτό ξεκίνησε από τη διάθεση υποβάθμισης του ρόλου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην οποία η γερμανική κυβέρνηση, αλλά και άλλες κυβερνήσεις ισχυρών κρατών-μελών, καταλόγιζαν μεγάλες ευθύνες, γιατί δεν προβλέφθηκε και δεν ανεκόπη η δημοσιονομική κρίση και συνακόλουθα η χρηματοοικονομική, μέχρι το 2009».
Με θέμα: «H κρίση στην ευρωζώνη: Προκλήσεις και ευκαιρίες για τον ευρωπαϊκό Νότο», ο κ. Βενιζέλος μίλησε σήμερα στο Κέντρο Γούντροου Γουίλσον στην Ουάσινγκτον, κάνοντας εκτεταμένη ανάλυση για τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Βενιζέλος επισήμανε:
- Η περισσότερο ολοκληρωμένη ευρωζώνη των 17 κρατών αποχωρίστηκε από την Ευρώπη των 27 και η απόσταση που χωρίζει τα μέλη της ευρωζώνης από τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεγάλωσε.
- Διαμορφώθηκε η περιβόητη τρόικα (εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του ΔΝΤ) που άρχισε να λειτουργεί στο παράδειγμα της Ελλάδας, αλλά γενικεύεται ως ένας μηχανισμός που στην πραγματικότητα μεταβάλλει, εκ του πλαγίου, το θεσμικό οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ρόλο της Επιτροπής. Δεν τελεί υπό τον έλεγχο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στην πραγματικότητα κανενός κοινοτικού θεσμού και στο μεταξύ αλλάζει και φύση, διότι από ένα όργανο υπαλληλικού και γραφειοκρατικού χαρακτήρα, μετατρέπεται σε εξουσιοδοτημένο πληρεξούσιο των κυβερνήσεων των δανειστριών χωρών. Άρα, δεν έχουμε να κάνουμε με υπαλλήλους εκπροσώπους οργανισμών, αλλά με μια ομάδα τεχνοκρατών που ενεργεί με πολιτική εντολή διακυβερνητικού χαρακτήρα. Κι αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία.
- Το παράδειγμα της Κύπρου επιτρέπει σ' εμάς στην Ελλάδα ν' αντιληφθούμε πόσο σημαντικό είναι το δεύτερο ελληνικό Πρόγραμμα Στήριξης και Προσαρμογής που συμφωνήθηκε το Φεβρουάριο του 2012 και οδήγησε στο μεγάλο δάνειο των 240 δισ. ευρώ, με μεγάλη περίοδο χάριτος, μεγάλη περίοδο αποπληρωμής και μικρά επιτόκια. Οδήγησε στο «κούρεμα» του ελληνικού δημοσίου χρέους, που τώρα πλέον έχει μειωθεί κατά 65% του ΑΕΠ. Αυτό το δεύτερο πρόγραμμα που προβλέπει την πλήρη ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος από το δάνειο, δηλαδή δημοσιονομικού χαρακτήρα ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος, είναι το τελευταίο ολοκληρωμένο πρόγραμμα παλαιού τύπου και δεν θα ξαναδούμε άλλο τέτοιο Πρόγραμμα να συμφωνείται στην Ευρώπη.
- Το κυριότερο είναι να πούμε την αλήθεια με τ' όνομά της. Υπάρχει φόβος στην Ευρώπη για μια νέα φάση της κρίσης χρέους, η οποία αυτή τη φορά θα χτυπήσει το σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης, όχι λόγω μεγάλου δημοσίου χρέους με τη μορφή ποσοστού ως προς το ΑΕΠ, αλλά λόγω των μεγάλων απόλυτων μεγεθών που έχει το χρέος του σκληρού πυρήνα της ευρωζώνης, άρα λόγω των υψηλών αναγκών αναχρηματοδότησης από μια αγορά που δεν διαθέτει εγχώρια ευρωπαϊκά κεφάλαια, γιατί τα κεφάλαια έχουν προ πολλού μετακινηθεί αλλού και εκτός του ευρωατλαντικού χώρου.
- Κοινό χαρακτηριστικό αυτού του πολιτικού ευρωπαϊκού νότου είναι η αβεβαιότητα που είναι και οικονομική και πολιτική και κοινωνική. Και πρέπει να σας πω ότι κανείς δε θέλει να είναι μέλος μιας «άσωτης» παρέας. Ο καθένας θέλει να διαφοροποιείται προς το καλύτερο. Θέλει να δείχνει ότι αυτός τα καταφέρνει, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Ιρλανδία που έσπευσε να πει ότι «εγώ βγαίνω από την παρέα αυτή των χωρών της προσαρμογής». Υπάρχει, συνεπώς, αλληλεγγύη των χωρών του πολιτικού νότου της Ευρώπης; Όχι. Υπάρχει κοινή εμπειρία, αλλά δεν υπάρχει συνείδηση κοινής μοίρας και δεν υπάρχει συστράτευση. Ούτως ή άλλως οι συσχετισμοί είναι εξαιρετικά αρνητικοί.
- Είναι αναγκαίο η Ευρώπη, με πρωτοβουλία του πολιτικού ευρωπαϊκού νότου, να μιλήσει και πάλι πολιτικά, εφ' όλης της ύλης: θεσμικά, αναπτυξιακά, κοινωνικά, δημοσιονομικά, χρηματοοικονομικά, πολιτιστικά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ανοίξει τη συζήτηση για μια αναθεώρηση των ιδρυτικών συνθηκών που θα θέτει ένα ενιαίο, ανανεωμένο και καθαρό θεσμικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο θα τοποθετηθούν και όλες οι επιμέρους θεσμικές αλλαγές, δημοσιονομικού και χρηματοπιστωτικού κυρίως, χαρακτήρα που κρίθηκαν αναγκαίες λόγω της κρίσης των τελευταίων ετών, όπως το δημοσιονομικό σύμφωνο και η συγκρότηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας/ESM.
- Στόχος του ευρωπαϊκού νότου πρέπει να είναι το σπάσιμο αυτού του «φαύλου κύκλου», που πλέον καταλαμβάνει και τους τραπεζικούς τομείς των κρατών-μελών, μετά την κυπριακή εμπειρία με τις προτάσεις για νέου τύπου ανακεφαλαιοποιήσεις μέσω «bail in» μετόχων, ομολογιούχων αλλά και καταθετών που έχουν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ.
Η μεγάλη ιστορική αντίφαση είναι ότι, ενώ η οικονομική κρίση θέτει επί τάπητος τα ζητήματα της πολιτικής ενοποίησης, ο τρόπος διαχείρισης της κρίσης σε χρηματοπιστωτικό και δημοσιονομικό επίπεδο οξύνει τις ανισότητες μεταξύ των κρατών-μελών, διευρύνει την απόσταση μεταξύ «ενάρετων» και «άσωτων» κρατών, ενθαρρύνει τους οικονομικούς εθνικισμούς και, λόγω των πολιτικών λιτότητας που εφαρμόζονται σε πολλές χώρες, τροφοδοτεί τον ευρωσκεπτικισμό και θαμπώνει το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Άρα, χρειαζόμαστε μια νέα αφήγηση για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που θα είναι τελικά πολιτική. Για να γίνει όμως πολιτική, πρέπει να αρχίσει να διατυπώνεται στο επίπεδο των διαμορφωτών της κοινής γνώμης, των διεθνών οικονομικών θεσμών, των μέσων ενημέρωσης με επιρροή, της ακαδημαϊκής κοινότητας και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.
- Όσοι στις ΗΠΑ ενδιαφέρονται, μπορούν παραδόξως να βρουν στον ευρωπαϊκό πολιτικό νότο πολλές ιδέες κοντινές προς τις δικές τους για τη σχέση κράτους και οικονομίας.
Ο κοινός παρονομαστής βρίσκεται στην ιστορική διαπίστωση πως μια ισχυρή οικονομία και ένα ισχυρό νόμισμα χρειάζονται από πίσω τους μια ισχυρή πολιτική οντότητα που έχει την ικανότητα να διασφαλίζει την ενότητα και την σταθερότητά της μέσω θεσμικών μηχανισμών που λειτουργούν με δημοκρατική νομιμοποίηση, ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Αυτό είναι που αναζητά η Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμη και όταν δεν το ομολογεί.