Ο Γιώργος Χρονάς είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες Ελληνες διανοούμενους. Διαχρονικός, αναχωρητής αλλά και μαχητικός υπερασπιστής του αξιακού του γαλαξία μίλησε την Κυριακή του Πάσχα στον Παναγιώτη Χατζηστεφάνου για την κρίση αξιών, το ρόλο των διανοουμένων και την κρίση της πολιτικής.
Γιατί οι διανοούμενοι σιωπούν σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία για την ελληνική κοινωνία;
«Δεν νομίζω ότι τηρεί σιγή ιχθύος ο πνευματικός κόσμος της χώρας. Στις συνεντεύξεις τους, στα βιβλία τους, στα ποιήματά τους, οι συγγραφείς μιλούν για την κατάσταση στη χώρα. Ανάλογα με το ταλέντο της τέχνης του ο καθένας. Κάποιοι σε άγρια οργή, άλλοι σε άλλο τόνο. Ολοι ζητούν τιμωρία. Αφού, προς το παρόν, έχει τιμωρηθεί μόνο ο κόσμος».
Υπήρξε θύμα, όπως γράφτηκε, του «διαδικτυακού όχλου» η Κική Δημουλά;
«Η Κική Δημουλά είναι φίλη μου. Με πράξεις φίλη μου. Ξέρω το λόγο της και την ψυχή της. Οσο μπορώ. Απλώς τα νέα μέσα ενημέρωσης έπρεπε να βρουν το θύμα της εβδομάδας για να περάσει η ώρα στο κομπιούτερ. Την προηγούμενη ήμουν εγώ στην αρένα με τα λιοντάρια για να με κατασπαράξουν. Νομίζω ότι τα ΜΜΕ και στο ηλεκτρονικό τους προφίλ, δημιουργούν θαυμαστές παρά εχθρούς της Χρυσής Αυγής. Η δημοσιότητα που δίνουν της κάνει καλό. Αντί για το αντίθετο που επιδιώκουν».
Για το ΔΝΤ
«Φαντάζομαι πως η πολιτική ηγεσία έχει κατά νου το εθνικό συμφέρον. Μην ξεχνάτε τον μύθο των ισχνών αγελάδων. Τώρα είμαστε εδώ. Και η Τουρκία και η Αργεντινή μπήκαν στο ΔΝΤ και δεν κάνουνε έτσι».
Τι σημαίνει να είναι κανείς ελεύθερος στην εποχή της κρίσης
«Είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος, μέσα στους δρόμους και στη μοναξιά μου, ταυτόχρονα. Παρακολουθώ τα πάντα και αποφασίζω. Μιλάω. Γράφω. Έχω περιοδικό και εκδόσεις 32 χρόνια. Κάποτε έκανα ραδιόφωνο (1979-2011), έλεγα πράγματα και θέματα μέσα από τις τέχνες αυτές, διεύθυνα για δυόμιση χρόνια την «Βιβλιοθήκη-Καταφύγιο θηραμάτων» της «Ελευθεροτυπίας», που επίσης έκανα πολιτική. Δηλαδή μάθημα καθαρής και υψηλής ζωής. Επιλογή τρόπων να ζεις σ' αυτή τη χώρα».
Πώς μπλέξαμε σε αυτό το αδιέξοδο;
«Το μεγαλύτερο συνειδησιακό πρόβλημα των Ελλήνων είναι ότι μπερδεύουν την πραγματική ζωή- που είναι δύσκολη από τη φύση της- με το δούλεμα, την κλεψιά, το λαμόγιο, τις περιττές εξωφρενικές κρατικές σπατάλες παντού, το μισθό από υπηρεσίες που δεν πατάνε πόδι και όλα αυτά τα σχετικά που τα διαβάζουμε ότι συνέβαιναν εδώ και εύχομαι να πάψουν να υφίστανται».
Τι θα έλεγες στον Σαμαρά αν τον είχες μπροστά σου;
«Αν είχα μπροστά μου τον Πρωθυπουργό Α. Σαμαρά, θα του έβαζα ν' ακούσει το «All you need is love» των Μπιτλς. Το μήνυμά μου είναι αγάπη και φροντίδα των ανήμπορων συνανθρώπων μας. Θα του έλεγα να πάει να δει τις συνοικίες νύχτα. Δεν μένουν όλοι στην Κηφισιά. Ή στην Εκάλη».
Είναι λύση η έξοδος από το ευρώ;
«Παραμένω στις επιλογές μου υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της Ελλάδας και της παραμονής της χώρας στο ευρώ. Οταν δεν έχεις μία, δεν υπάρχει παρά ο έξωθεν δανεισμός. Και πολλά που πρέπει να γίνουν. Υπάρχει ένα κράτος τέρας. Για ν' ανοίξεις μία επιχείρηση -ακόμα και κουρείο- πρέπει να περάσεις 150 πόρτες. Δηλαδή ένα Αίσχος!»
Υπάρχουν επαναστάσεις χωρίς αίμα;
«Δεν αγαπώ τις εξεγέρσεις γιατί μισώ το αίμα. Δείτε το Πολυτεχνείο, την ΑΣΟΕΕ. Τη Νομική Σχολή. Η νεοελληνική καταστροφή, εν ονόματι του ΔΝΤ. Δείτε και τα ερείπια στη Λιβύη, στη Συρία. Ματώνει η ψυχή μου».
Ζούμε στην εποχή του ψυχρού εμφυλίου πολέμου;
«Δεν είμαι σύμφωνος με την άποψη ότι διάγουμε μια περίοδο ψυχρού εμφυλίου πολέμου. Οχι. Τα λένε τα φερέφωνα των ανάλογων κομμάτων πιστεύοντας σε ποσοστά νίκης. Χωρίς πρόγραμμα, με λόγια φούσκες. Το νέο στυλ - του υπάρχουνε λεφτά! Ακριβώς, με άλλα λόγια».
Αλλαξαν οι Ελληνες;
«Από την εποχή που άρχισα να εκδίδω την Οδό Πανός, αλλάξανε πολλά. Ντρέπονται να κλάψουν. Γίνανε προτεστάντες. Εμείς δεν ντρεπόμαστε. Και ξέρουμε ν' αγαπάμε. Οπως και να περιφρονούμε».
Ποια είναι η σχέση σας με το διαδίκτυο;
«Η σχέση μου με το διαδίκτυο είναι μέσω γραμματέως. Δεν έχω χρόνο για να το μάθω. Ισως αργότερα μπω».
Πώς αντιδράτε στους υβριστές σας;
«Ο ρόλος του υβριστή στην κοινωνία είναι η περιφρόνηση. Άλλοτε το οφθαλμόν αντί οφθαλμού».
Τι θα έκανε ο Μάνος Χατζιδάκις σήμερα;
«Η στάση του Μάνου Χατζιδάκι για την τρέχουσα πραγματικότητα στην Ελλάδα θα ήταν ίδια με αυτά που σας παρέθεσα, απαντώντας στις ερωτήσεις σας. Εχω την εντύπωση. Νομίζω».
Ποια ήταν η συμβολή της "οδού Πανός" στη λογοτεχνία μας;
«Το περιοδικό Οδός Πανός, μέσα από τις σελίδες του οποίου έχει χρονογραφηθεί και απαθανατιστεί ένα τεράστιο κεφάλαιο της νεότερης λογοτεχνικής μας ιστορίας, υπάρχει εδώ και 32 χρόνια, χωρίς να έχω καμία υποστήριξη από το κράτος. Υποθέτω ότι θα μου την έδιναν, αν τη ζητούσα, όμως δεν υπήρξα ποτέ εκείνος ο άνθρωπος που θα στηθεί στις ουρές και θα παρακαλέσει να τον υποστηρίξουν κυκλώματα από τα οποία προτιμώ να παραμείνω ανεξάρτητος».
Τι πρέπει να γίνει με αυτούς που έκλεψαν τη χώρα;
«Τόσα χρόνια στην Αθήνα, δουλεύοντας στις εκδόσεις και στο χώρο του βιβλίου, γνώρισα λίγο-πολύ όλους εκείνους τους ανθρώπους που παίρνουν αποφάσεις για τη ζωή μας - πολιτικούς και όχι μόνο. Οσους κυβέρνησαν και έκλεβαν, και έφεραν τη χώρα σε αυτή την άθλια κατάσταση, ειλικρινά θα ήθελα να δω με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς δικαστήρια να κατάσχουν και να πουλήσουν αμέσως την περιουσία τους, σε σπίτια και χρήματα...»
Σας ενδιαφέρουν τα λογοτεχνικά βραβεία;
«Η μοναδική τιμή που μου έγινε, τον Δεκέμβριο του 2011, είναι η απονομή του κορυφαίου λογοτεχνικού Βραβείου Κ. Π. Καβάφη. Ακόμα θυμάμαι με συγκίνηση τη διαδρομή από το Κάιρο έως την Αλεξάνδρεια».
Τι αισθάνεστε όταν βλέπετε τόση δυστυχία δίπλα σας;
«Βλέπω κάθε μέρα την όλο και χειρότερη κατάντια των συνανθρώπων γύρω μου. Τους βλέπω στους δρόμους, με το βλέμμα της απελπισίας, και δεν μιλάω για τοξικομανείς, αλλά για ανθρώπους που έχουν χάσει κάθε κουράγιο, κάθε αξιοπρέπεια. Δεν έχω καμία απάντηση να δώσω. Ονειρεύομαι κάποια μαγική λύση, που θα δώσει πάλι σε όλους αυτούς την ελπίδα. Καμιά φορά σκέφτομαι ένα είδος κτιρίου, που θα έμπαιναν από την είσοδο και θα έβγαιναν αναζωογονημένοι με λουτρό και άλλα ρούχα από την έξοδο. Ομως όλα αυτά είναι φαντασίες και δεν έχουν καμία σχέση με την όλο και πιο σκληρή πραγματικότητα. Την πείνα».
Πώς αποτιμάτε την «περιπέτεια» με την έντυπη δημοσιογραφία;
«Κατηγορήθηκα αλλά και δικαιώθηκα για το ένθετο «Βιβλιοθήκη-Καταφύγιο Θηραμάτων» στην «Ελευθεροτυπία» του Σαββάτου. Ακολούθησα την Καβαφική ρήση - το μισό σπίτι πρέπει να γκρεμιστεί. Εφτασα να διεκδικώ 20 χιλιάδες αναγνώστες, επιπλέον, με αυτό το ένθετο. Ακόμα το αναζητούν. Δεν υπάρχει στην επανέκδοση της εφημερίδας. Εκείνοι που θέλουν να μου υπαγορεύσουν τη γνώμη τους για την κυρία Τεγοπούλου, την εκδότρια της Ελευθεροτυπίας, καλά θα κάνουν να γνωρίζουν ότι έχω τη δική μου. Είναι φίλη μου από το 1979».
Η εκδιδόμενη ακτιβίστρια Πάολα σας κατηγόρησε ότι δεν της αποδώσατε τα δικαιώματα από τις πωλήσεις του βιβλίου της;
«Οσον αφορά την Πάολα και τα δικαιώματα από τα βιβλία της, ας έρθει στην αποθήκη να δει τις κούτες με τα αντίτυπα που έμειναν απούλητα».
Τι γεύση σας άφησε η αντιπαράθεση με τη Lifo;
«Η όλη επίθεση της Lifo εναντίον μου είναι σε αναλογία της επίθεσης της «Αυριανής» εναντίον των Ιόλα, Χατζιδάκι, Τσαρούχη. Νέοι καιροί με παλιά μέθοδο».